Hoofdweg 255, Paterswolde
Omschrijving onderdeel 2:
PARKAANLEG, midden 19e eeuw; de parkaanleg bestaat uit een patroon van enkele min of meer rechte lanen, waartussen weilanden liggen; de eigenlijke parkaanleg in landschapsstijl, direct aan de westzijde van het huis, is zeer bescheiden van omvang en ligt in de lengte aan de noordzijde langs de oprijlaan, de Vennelaan; dit is de meest zuidelijke laan, die van west naar oost loopt; het kleine park bestaat uit het omgrachte huiseiland en -direct ten westen ervan - een slingervijver in de as van het huis met een eilandje en omgeven door smalle bosstroken met enkele oude monumentale eiken en beuken; op het eilandje staan een eik en rhododendrons; het huis staat in de uiterste zuidoosthoek van het eiland en heeft aan de voorkant (west) een druppelvormig oprijpad, waar binnen een gazon met een zonnewijzer (zie onder 6); de noordelijke strook van het eiland heeft een beplanting met oude loofbomen en struiken, alsmede restanten van borders; via een kort, loodrecht op de oprijlaan staand pad en een dam in de gracht komt men op het huiseiland; de noordgrens van het beschermde complex wordt gevormd door de Frieschelaan; deze met puin verharde laan loopt vanaf de Hoofdweg in oost-noordoostelijke richting en heeft een onregelmatige beplanting van enkele rijen eik en beuk; de Vennelaan is aan de noordzijde beplant met een dubbele rij jonge eiken in driehoeksverband en aan de zuidzijde met een enkele rij; de Vennelaan en de Frieschelaan zijn met elkaar verbonden door een zandlaan, die vanaf de Frieschelaan naar het zuidoosten loopt en direct achter het huis, langs de oostarm van de gracht met een knik loodrecht eindigt op de Vennelaan; de laan is onregelmatig beplant met eik, beuk en linde; dan is er nog een zandlaan, die, min of meer parallel lopend aan de Vennelaan en de Frieschelaan, bij de Hoofdweg begint en eindigt op de eerder genoemde zandlaan, ongeveer halverwege de lengte ervan; de beplanting bestaat uit enkele rijen eik; ten slotte is er een kort onregelmatig beplant zandlaantje, dat vanaf de noordrand van de vijver noordwaarts loopt tot aan de hiervoor genoemde laan; tussen de lanen liggen weilanden, die vrijwel geheel omringd zijn door sloten.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving complex
De historische buitenplaats Vennebroek maakt deel uit van de relatief grote groep buitenplaatsen rond Eelde en Paterswolde; Vennebroek ligt ten noorden van Paterswolde, niet ver van de plas het Friesche Veen, en bestaat uit het midden-19e eeuwse landhuis met een grote schuur en een koetshuis uit het begin van de 20e eeuw in een zeer kleine landschappelijke aanleg met een gracht en een vijver te midden van een structuur van lanen met daartussen weilanden; de meest zuidelijke laan, van west naar oost lopend, is de oprijlaan, Vennelaan genaamd, met aan het begin twee inrijhekken; er zijn tuinbeelden en -vazen; het complex wordt omgeven door terreinen van het landgoed zelf en van derden. De historische buitenplaats De Braak ligt direct ten westen naast Vennebroek, ervan gescheiden door de Hoofdweg. De vormgeving van de gebouwen varieert van classicistisch tot Overgangsarchitectuur met enige verwijzing naar de Art Nouveau en het werk van K.P.C. de Bazel uit ongeveer dezelfde tijd. De geschiedenis van Vennebroek gaat terug tot aan het begin van de zeventiende eeuw. In 1631 staat het goed voor het eerst beschreven in verband met een verzoek tot vrijstelling van grondschatting voor de eigenaar, de weduwe van Joachim Alting (burgemeester van Groningen). In 1689 verkreeg Vennebroek door toedoen van de eigenaar/bewoner Reint de Sigers ter Borch, het recht van havezathe. In 1747 werd een verzoek tot verlegging van het recht van havezathe van Vennebroek naar het huis te Anloo goedgekeurd door Ridderschap en Eigenerfden van Drenthe. Vanaf dat moment stond het huis lange tijd bekend onder de naam Oud-Vennebroek. In de periode tot 1848 is het huis liefst tienmaal van eigenaar gewisseld. De namen (hieronder familiewapens) van alle bekende families staan vermeld op een groot gebrandschilderd glas-in-lood raam in het huidige huis. Toen Joan Hendrik van Iddekinge, ridder in de Militaire Willemsorde en gepensioneerd majoor te Zuidbroek, eigenaar werd, liet hij het huis in 1848 afbreken en vervangen door de huidige bouwvorm. In 1881 werd het huis geveild en kwam in handen van Petrus Rembertus Westerhoff en zijn vrouw Baukje Cannegieter. In 1912 werd Vennebroek door de vier dochters van Westerhoff verkocht aan Pieter Arnold Camphuis, koopman te Groningen. Camphuis voerde in 1913 een restauratie uit aan het huis, zorgde voor samenvoeging van Vennebroek met de Friesche Veense plassen, liet daar huize Weltevreden bouwen, herbouwde de toegangshekken aan de Groningerstraat en bouwde een boerenschuur met koetshuis in Overgangsstijl met enige verwijzing naar de Art Nouveau. In 1985 verkocht de familie Camphuis, waarvan mevrouw P.A Camphuis-Pierson nog steeds het huis bewoont, het totale grondgebied en de gebouwen aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, om op deze wijze versnippering van het bezit te vermijden.
De historische buitenplaats Vennebroek bestaat uit de volgende onderdelen: HUIS (1), PARK- AANLEG (2), SCHUUR (3), KOETSHUIS (4), INRIJHEKKEN (5A EN 5B), TUINSIERADEN (6) en BUITENHUIS WELTEVREDEN (7).
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.
Waardering
De historische buitenplaats Vennebroek is van algemeen cultuurhistorisch belang als onderdeel van het beschermde gezicht Landgoederengordel Eelde - Paterswolde en verder vanwege de landschappelijk-visuele kwaliteiten en met name de bijzondere architectuur van de schuur en het koetshuis.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hoofdweg | 255 | – | 9765 CH | Paterswolde | – | BY | Ja |
| Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
|---|---|---|---|
| Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschapspark |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | C | 1015 | – | Eelde |
| – | C | 147 | – | Eelde |
| – | C | 2306 | – | Eelde |
| – | C | 1008 | – | Eelde |
| – | C | 151 | – | Eelde |
| – | C | 1009 | – | Eelde |
| – | C | 2086 | – | Eelde |
| – | C | 1057 | – | Eelde |
| – | C | 150 | – | Eelde |
| – | C | 1422 | – | Eelde |
| – | C | 1687 | – | Eelde |
| – | C | 1402 | – | Eelde |
| – | C | 1016 | – | Eelde |
| – | C | 660 | – | Eelde |
| – | C | 2646 | – | Eelde |
| – | C | 1243 | – | Eelde |
| – | C | 142 | – | Eelde |
| – | C | 1014 | – | Eelde |
| – | C | 661 | – | Eelde |
| – | C | 75 | – | Eelde |
| – | C | 160 | – | Eelde |
| – | C | 883 | – | Eelde |
| – | C | 123 | – | Eelde |
| – | C | 1013 | – | Eelde |
| – | C | 2363 | – | Eelde |
| – | C | 1690 | – | Eelde |
| – | C | 148 | – | Eelde |
| – | C | 1624 | – | Eelde |
| – | C | 1012 | – | Eelde |
| – | C | 1407 | – | Eelde |
| – | C | 1406 | – | Eelde |
| – | C | 1423 | – | Eelde |
| – | C | 2502 | – | Eelde |
| – | C | 1331 | – | Eelde |
| – | C | 2648 | – | Eelde |
| – | C | 162 | – | Eelde |
| – | C | 1001 | – | Eelde |
| – | C | 158 | – | Eelde |
| – | C | 1425 | – | Eelde |
| – | C | 2498 | – | Eelde |
| – | C | 149 | – | Eelde |
| – | C | 1537 | – | Eelde |
| – | C | 1010 | – | Eelde |
| – | C | 1426 | – | Eelde |
| – | C | 1424 | – | Eelde |
| – | C | 2307 | – | Eelde |
| – | C | 1946 | – | Eelde |
| – | C | 1295 | – | Eelde |
| – | C | 2647 | – | Eelde |
| – | C | 1688 | – | Eelde |
| – | C | 1006 | – | Eelde |
| – | C | 1536 | – | Eelde |
| – | C | 144 | – | Eelde |
| – | C | 1403 | – | Eelde |
| – | C | 2085 | – | Eelde |