Mierloseweg 1, Geldrop

Inleiding:

De Engelse tuin, die omstreeks 1870 werd aangelegd, ontstond rond het kasteel Geldrop op een ongeveer rechthoekige plattegrond. De grenzen zijn als volgt: aan de westkant ligt de oprijlaan van het kasteel, aan de zuidkant de Mierloseweg, aan de oostkant de Kleine Dommel en aan de noordkant het kasteelbos.

De tuin is aan de Mierloseweg gedeeltelijk afgescheiden door een gemetselde schansmuur. In de noordwest hoek van de Engelse tuin ligt het kasteel , eveneens het rentmeestershuis annex koetshuis en paardenstal (II), dienstwoning (III) en aggregaat-huisje (IV). Het kasteel is omringd door een U-vormige vijverpartij, die oorspronkelijk deel heeft uitgemaakt van de slotgracht die rond 1870 gedeeltelijk is gedempt. In de tuin liggen diverse slootjes, die voor de ontwatering zorgen.

Omschrijving:

De tuin is een Engelse landschapstuin, voorzien van gebogen rondlopende zandpaden, die grillig gevormde percelen omsluiten. Een ander typisch kenmerk, is de verhoogde ligging van het kasteel ten opzichte van het niveau van de omliggende tuin.

De opbouw van de tuin bestaat uit gazons, weiden en bospercelen, die qua grootte wisselende ruimten insluiten, omzoomd door struiken en boomgroepen met gebogen doorzichten over de paden. De beplanting is zeer gevarieerd. De bomen zijn afkomstig uit de gehele wereld met name uit Noord-Amerika en het verre Oosten. De meeste exotische bomen en struiken staan op en rond het gazon direct ten zuiden van het kasteel. Aan de rand van het gazon staat een sequoiadendron of mammoetboom uit Californië.

Dicht hierbij staan twee platanen, een oosterse en een meditairane soort. Met zijn tweeën vormen ze één koepelvormig dak tot op de grond, sommige takken zijn met elkaar vergroeid. Vanuit de Hofstraat liep vóór 1970 een pad naar het kasteel tussen deze platanen door. Vanaf de platanen gezien, over het gazon heen, staat in oostelijke richting de gigantische treurbeuk, het pronkstuk van de tuin. De ring onderaan de stam is vermoedelijk ontstaan door het enten van de boom. Aan de zuidoosthoek van de vijverpartij staat een zeer zeldzame boom, de metasequoia. De soort werd in 1948 voor het eerst in de westerse wereld ingevoerd. Voor die tijd werd aangenomen dat hij was uitgestorven, er waren slechts fossielen van bekend. De soort werd in Tibet ontdekt.

In de tuin verderop naar het oosten staat een groen blijvende eik afkomstig uit subtropische gebieden. Vanwege de weelderige begroeïng in de Engelse tuin, die een temperende invloed heeft op de winterkoude, kan de boom zich handhaven.

De oprijlaan van het kasteel is voorzien van laanbeplanting met Hollandse eiken. Waar de Kleine Dommel grenst aan de Engelse tuin, staat een brede strook bomen, waartussen zich vrijwel geen exotische exemplaren bevinden. Daar staan groepen inheemse loofbomen, die volgens de traditie van de Engelse tuin de omlijsting van de doorkijken vormen.

In de noordoosthoek ligt de Ezelweide. Vroeger werd deze aan één kant begrensd door een esdoornlaan. Deze esdoorns zijn in 1942 omgewaaid. Een stobbe op de hoek van de Ezelsweide herinnert nog aan deze laan. Er staan vele heesters, waaronder Amerikaanse en Aziatische soorten rododendrons en verscheidene prunusen. In de kruiplaag (bodemflora) van de Engelse tuin, is er ook een grote variatie, vanwege de verschillende terreinomstandigheden: grasvelden, bosachtige gedeelten en waterkanten. Genoemd kunnen worden het in het voorjaar bloeiende speenkruid, madeliefjes, gewone ereprijs en de brunel. In de Engelse tuin zijn twee weiden. De ene bevindt zich ten oosten van het grote gazon en de ander is de eerder genoemde Ezelsweide. Hier bloeien in het voorjaar o.a. de bosanemoon, sneeuwklokjes, wilde hyacinthen en narcissen en zomers de pinkster- en boterbloemen, zenegroen, zuring en hondsdraf. Voor het kasteel rondom het grote gazon zijn de uitheemse planten te vinden. Dit zijn o.a. de karmozijnbes uit de tropische streken en de Perzische bereklauw bij de vijverpartij. De slootjes zijn op sommige plaatsen bijzonder rijk aan planten. In het water vinden we o.a. waterweegbree, sterrekroos, waterkers, waterkervel en gele lis. Aan de waterkant groeien verschillende schermbloemen, waaronder de grote watereppe en bitterzoet.

Waardering:

De tuin van de buitenplaats Kasteel Geldrop is van algemeen belang. Hij heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een culturele en sociaal-economische ontwikkeling, in het bijzonder de ontwikkeling en uitgroei van buitenplaatsen in de negentiende en vroeg twintigste eeuw, uitgaande van een ouder kasteel met aangehorigheden. De tuin heeft tuinhistorische waarden; hij is van belang voor de geschiedenis van de tuinarchitectuur en van bijzonder belang door de volledige toestand waarin het geheel is bewaard gebleven. Hij heeft ensemblewaarden als bepalend onderdeel van een samenhangend ensemble met bijgebouwen en is gaaf bewaard gebleven.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
515917
Complexnaam
Geldrop
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding:

Het complex bestaat uit de KASTEELTUINEN van het eerder beschermde kasteel Geldrop (monumentnummer 16031) met de daar aanwezige opstallen: ORANGERIE, PLANTENKASSEN, RENTMEESTERSHUIS annex KOETSHUIS\PAARDESTAL, SCHANSMUREN en DIENSTWONING uit ca. 1870 met AGGREGAAT-HUISJE uit ca. 1920. Geldrop is een historische buitenplaats waarvan de geschiedenis teruggaat tot ten minsten de dertiende eeuw. Rond 1870 krijgt het kasteel een nieuwe eigenaar, de industrieël Hubertus Paulus Hoevenaar Jr., die suikerfabrieken in Nederlands-Indië exploiteerde. Door zijn toedoen werd het kasteel ingrijpend gewijzigd tot de huidige vorm. Tevens werd rond het kasteel een Engelse tuin en oostelijk hiervan de kasteeltuin aangelegd en zijn bovengenoemde dienstruimten gebouwd.

Omschrijving

Het landgoed, dat een driehoeksvorm heeft, wordt aan de oostkant begrensd door de rivier de Kleine Dommel, aan de zuidkant door de Mierloseweg en aan de westkant door de Helze. De hoofdtoegang tot het kasteel bevindt zich aan een rechte oprijlaan, die loodrecht staat op de Mierloseweg. De oprijlaan heeft een laanbeplanting van Hollandse eiken. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontstond hier bij het doortrekken van de Mierloseweg naar de Helze, een nieuwe toegangspoort voor het landgoed. In 1870 werd het landgoed ontsloten door twee oprijlanen, die bajonetvormig op elkaar staan. De meest deftige oprijlaan, die grotendeels nog aanwezig is, loopt ongeveer in het verlengde van de toenmalige Mierloseweg, waar nu de hertenkamp ligt. Ze is voorzien van een dubbele laanbeplanting van dezelfde Hollandse eiken. Na het doortrekken van de Mierloseweg in de zeventiger jaren, heeft ze haar functie als hoofdtoegang verloren. Binnen het landgoed zijn drie gebieden te onderscheiden: A.

de Engelse tuin, liggende in de zuidoost hoek van het landgoed, met kasteel, rentmeestershuis annex koetshuis/ paardestal, kleine dienstwoning en aggregaat-huisje. B. de kasteeltuin, liggende in de zuidwest hoek met de opstallen: orangerie, plantenkassen, boerderij, schuur en dierenverblijven van het hertenkamp. C. het kasteelbos, liggende in het noordelijk deel met beplanting van wilgen en populieren uit 1954-63. Het kasteelbos, boerderij, schuur en hertenkamp behoren niet tot de bescherming.

Omschrijving:

De tuin (I), is een landschapstuin in Engelse stijl, met een bijzondere flora waaronder diverse oude inlandse, exotische en zeldzame soorten. In het midden van de tuin ligt het kasteel binnen een U-vormige vijverpartij, oorspronkelijk een deel van de oude slotgracht.

In de tuin ligt aan de oprijlaan een rentmeestershuis annex koetshuis/ paardestal (II). Het interieur van de paardestal is authentiek met o.a. een gietijzeren inrichting afkomstig van de Engelse ijzergieterij Musgrave's en Co uit Londen en Belfast.

Noordelijk van het kasteel staat een kleine dienstwoning (III). Het kasteel had in ca. 1920 een eigen electriciteitsvoorziening. Een restant van deze voorziening, is het aggregaat-huisje (IV), direct oostelijk van de dienstwoning. De kasteeltuin (V) ligt westelijk van de oprijlaan, hierin bevinden zich o.a. drie plantenkassen, oranjerie, rozentuin, boomgaard en moes- en kruidentuin en sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw een hertenkamp. Aan de zuidkant de oude oprijlaan met de dubbele laanbeplanting van Hollandse eiken.

Het geheel is gedeeltelijk omzoomd door een schansmuur (VI) en gedeeltelijk door een beukenhaag. De kassen (VII) hebben ijzeren spanten. Twee ervan liggen vrijstaand in elkaars verlengde, ze hebben een eigen aangebouwd stookhuis en schoorsteen.

De derde staat tegen de zuidmuur van de boerderij. De oranjerie (VIII) ligt aan de noordkant van de kasteeltuin, westelijk van de oprijlaan.

waardering:

Het complex van de buitenplaats Kasteel Geldrop is van algemeen belang. Het geheel heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een culturele en sociaal-economische ontwikkeling, in het bijzonder de ontwikkeling en uitgroei van buitenplaatsen in de negentiende en vroeg twintigste eeuw, uitgaande van een ouder kasteel met aangehorigheden. De tuin met opstallen heeft architectuurhistorische waarden; hij is van belang voor de geschiedenis van de tuinarchitectuur en van bijzonder belang voor de volledige toestand waarin het geheel is bewaard gebleven. Het geheel heeft ensemblewaarden als bepalend onderdeel van een samenhangend ensemble met bijgebouwen en is gaaf bewaard gebleven. Een dergelijk buitenplaats is langzamerhand zeldzaam aan het worden.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Koetshuis(L) Kastelen, landhuizen en parken Bijgebouwen kastelen enz. oorspronkelijke functie
Muur(D) Voorwerpen op pleinen en dergelijke Erfscheiding(D) oorspronkelijke functie
Paardestal(M) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie
Koetsierswoning Kastelen, landhuizen en parken Bijgebouwen kastelen enz. oorspronkelijke functie
Historische aanleg Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Mierloseweg 1 5662 KA Geldrop Ja
Mierloseweg 3 5662 KB Geldrop
Mierloseweg 5 5662 KB Geldrop
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen kasteel met bijgebouwen en Engels landschapstuin Landschapspark
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
H 168 Geldrop
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1616 1616 Verbouwing,orangerie,rentmeesters-/koetshuis/paardestal 1870 vervaardiging
1870 1870 Rond 1870 ingrijpende verandering kasteel tot huidige vorm verbouwing
1920 1920 aggregaathuisje uit ca 1920 verbouwing
Naar boven