Inleiding.

Tussen de Annastraat, de Baroniestraat, het Smalwater en het St. Ursulaklooster gelegen complex, bestaande uit een r.-k. PAROCHIEKERK (1) met voorplein in het westen, een via een ganggebouw met de kerk verbonden PASTORIE (2) met grote tuin en sierhekwerk in het oosten, en een aan de noordzijde van de kerk grenzende begraafplaats die buiten de bescherming valt met uitzondering van twee daarop gelegen GRAFMONUMENTEN (3 en 4), een dubbel GRAF (5) en een SCULPTUUR (6). In opdracht van het rooms-katholieke kerkbestuur van de parochie van het Heilig Hart van Jezus bouwde de uit Roermond afkomstige architect Caspar J.H. Franssen in de periode 1899-1901 de kerk met pastorie onder de bouwpastoor F. Eras. De kerkinventaris is afkomstig uit diverse Brabantse kunstateliers. Het sierhekwerk van de pastorie stamt uit 1926 en ook het ganggebouw met inrijpoort is pas gebouwd na voltooiing van kerk en pastorie. Aannemer G. van Rassel uit Utrecht voerde het werk uit. De familie van F. Eras heeft de bouw grotendeels uit eigen middelen bekostigd. Het complex behoort stilistisch tot de Neo-Gotiek. De te beschermen grafmonumenten, het dubbelgraf en de sculptuur dateren uit de periode 1944-1947 en zijn (deels) vervaardigd door de uit Utrecht afkomstige Jo Uiterwaal.

Omschrijving.

De kruisbasilicale parochiekerk Heilig Hart van Jezus ligt met de lange zijde aan de Baroniestraat. Aan die zijde ter afscheiding van de straat een niet authentiek ezelsrugmuurtje, aan de voorgevel een diep voorplein, aan de noordzijde grenzend aan het kerkhof, en aan de oostzijde middels een overdekte gang verbonden met de belendende pastorie. Aan de voor-, rechter- en achterkant van de pastorie een tuin met diverse solitaire bomen en fruitbomen. Aan de voorzijde, aan weerszijden van het inrijpad naar het achtererf en aan de oostzijde bij het St. Ursulaklooster een smeedijzeren sierhek, deels op stenen voet en tussen gemetselde pijlers met hardstenen dekplaten. Op de begraafplaats staan tegen de muur van het noordtransept van de kerk de grafmonumenten van de familie van Buul en van de familie Van Susante; in het verlengde van het noordtransept ligt het dubbel graf van de familie Verhoeven en gedeeltelijk ingemetseld in de zuidelijke transeptarm van de kerk aan de Baroniestraat staat de sculptuur.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de rooms-katholieke emancipatie voor wat betreft bestemming en verschijningsvorm en, in het geval van de graven, van een sociale ontwikkeling in de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Het heeft architectuur- en kunsthistorische waarde vanwege het belang voor de geschiedenis van de architectuur, de plaats van onderdelen binnen het oeuvre van architect Franssen, diverse Brabantse kunstateliers en beeldhouwer J. Uiterwaal. Verder vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het architectonisch ontwerp in combinatie met het gedetailleerde materiaalgebruik en de zeer rijke ornamentiek in het interieur en, in het geval van de kerk, van de inventaris. Het complex heeft tesamen met het belendende St. Ursulaklooster ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een historisch gegroeid religieus ensemble. Dit ensemble vormt een belangwekkend onderdeel van de Boxtelse stationswijk, die rond 1900 uitgroeide tot een afzonderlijke parochie. Verder is het belangwekkend als markant en beeldbepalend onderdeel van de historische bebouwing aan de Baroniestraat. Het complex is van belang wegens de gaafheid van het beeldhouwwerk, de architectonische hoofdvormen en grote delen van de interieurs. Verder wegens de hoogwaardige kwaliteit van de samenstellende onderdelen, bestaande uit kerk, pastorie met grote tuin en sierhekwerk, de monumentale graven en sculptuur.