Inleiding

HERENHUIS met HEK uit 1889 in neorenaissance-stijl. Het pand staat in de min of meer aaneengesloten oostelijke gevelwand van de Apeldoornseweg tussen de straat Sint Marten en de Nijhoffstraat. Het gedeelte van de Apeldoornseweg tussen het spoorwegviaduct en het Sonsbeekpark is aan de oostzijde (Sint Marten) in het laatste kwart van de negentiende eeuw bebouwd met rijen herenhuizen in overwegend neorenaissance-stijl. De westzijde van de Apeldoornseweg (Transvaalbuurt) is in het eerste decennium van de twintigste eeuw tot ontwikkeling gebracht. De herenhuizen aan deze zijde van de straat vertonen invloeden van de Art Nouveau.

Het smeedijzeren HEK om het voortuintje is geplaatst op een laag bakstenen muurtje met ezelsrug en is voorzien van een dubbel draaihek.

Omschrijving

HERENHUIS van twee bouwlagen, souterrain en zolderverdieping op rechthoekig grondplan. De éénlaags uitbreiding aan de achterzijde dateert uit 1952 en komt niet voor bescherming in aanmerking. Het afgeplatte schilddak is belegd met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. In het dakschild aan de voorzijde zijn twee dakkapellen geplaatst. De kleine houten dakkapel (links) heeft een enkelruits draairaam en een ingesnoerd spitsje met overstek op kleine consoles. De grote stenen dakkapel met aangekapt zadeldak (rechts) bezit een rechthoekig venster met stolpraam en bovenlicht. Deze dakkapel wordt geflankeerd door wit gepleisterde vleugelstukken met voluten en wordt bekroond door een aedicula met blind rond licht, gepleisterde vleugelstukken en een geprofileerd fronton. In het linker dakschild zijn twee bakstenen schoorstenen geplaatst en in het achterschild twee moderne tuimelramen. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld. De asymmetrisch ingedeelde VOORGEVEL is drie traveeën breed, heeft een licht risalerende rechter travee en wordt horizontaal geleed door een hardstenen plint met waterlijst, gepleisterde speklagen ter hoogte van de dorpels en een afsluitend hoofdgestel (geprofileerde gestucte architraaf, fries met gestucte velden, geprofileerde kroonlijst op consoles met groeven). De souterrainverdieping bezit twee vierruits stolpramen met dievenijzers en hardstenen lekdorpels. Een hardstenen trap van acht treden tussen rechtgesloten bomen leidt naar de ingang in de risalerende travee in de eerste bouwlaag. De ingang bestaat uit een brede paneeldeur (twee glas-in-lood raampjes met smeedijzeren roosters en opdekkingen in de vorm van een naald en twee frontons) onder een geprofileerd kalf en enkelruits bovenlicht met afgeschuinde bovenhoeken. De twee vensterassen links hiervan bevatten enkelruits schuifvensters en bovenlichten met afgeschuinde hoeken. De strekken van de muuropeningen in de eerste bouwlaag hebben afgeschuinde hoeken en zijn voorzien van gepleisterde geboorte- en sluitstenen met diamantkoppen. De tweede bouwlaag heeft boven de ingang een balkon met smeedijzeren hek en houten handlijst op twee forse consoles met groeven en diamantkoppen. Het balkon is bereikbaar via een dubbele glazen deur. De twee vensterassen links hiervan bezitten stolpramen. De korfbogen met gestucte sluitstenen boven de muuropeningen in de tweede bouwlaag zijn voorzien van lambrequins (in hout gesneden, gordijnachtige versiering bovenin een venster waarachter houten rolluiken). Het fries bezit ter plaatse van de risaliet een cartouche met het bouwjaar "1889".

De gecementeerde RECHTER ZIJGEVEL bezit twee kleine rechthoekige vensters en twee grote rechthoekige vensters waarin elk twee rondboogramen met gekleurd glas-in-lood. Het souterrain bezit een enkelruits raampje met dievenijzer en een getoogd ijzeren deurtje.

De gecementeerde ACHTERGEVEL heeft in de linker travee een deur naar het souterrain, in de eerste bouwlaag een T-schuifvenster en in de tweede bouwlaag een rechthoekig venster met stolpraam en bovenlicht en een dubbele glazen balkondeur en bovenlicht. De muuropeningen in de tweede bouwlaag zijn voorzien van lambrequins met houten rolluiken.

Het INTERIEUR bezit oorspronkelijke elementen, zoals een hal met wit marmeren vloer, houten trap met bewerkte trappaal in de vorm van een Ionische baluster en een tochtdeur met glas-in-lood; een kelder met troggewelven; paneeldeuren met ovale houten deurknoppen; een woonkamer in de eertse bouwlaag met twee wit marmeren schouwen en rijk uitgevoerde stucplafonds met bladlijsten en grote rozetten (vier vrouwenfiguren met guirlandes, vazen met bloemen, korenschoof, ranken, linten etc.).

Waardering

HERENHUIS met HEK uit 1889.

- Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld in in- en exterieur van een herenhuis in neorenaissance-stijl. Het pand valt op door hoogwaardige esthetische kwaliteiten, zoals het gevarieerde materiaalgebruik en de rijke ornamentiek (o.a. gesneden houten lambrequins en fraaie stucplafonds).

- Van stedebouwkundige waarde als essentieel onderdeel van de voorname bebouwing aan de Apeldoornseweg. Het object heeft ensemblewaarde in relatie met de haar omringende bebouwing.