Inleiding

De Burgemeesterswijk ligt ten noorden van het Arnhemse centrum, ingeklemd tussen de Amsterdamseweg en de Zijpendaalseweg. De omstreeks de eeuwwisseling tot ontwikkeling gebrachte woonwijk ligt op de noordoostelijke helling van het stuwwallencomplex tussen de Rijn en de Jansbeek en grenst aan het Sonsbeekpark. Kenmerkend voor de wijk zijn de verruimingen van de straten tot driehoekige pleinen, vanwaar zichtassen lopen naar het Sonsbeekpark. De bebouwing in het zuidelijke deel van de wijk bestaat hoofdzakelijk uit aaneengesloten rijen herenhuizen in historiserende bouwstijlen.

Deze vrijstaande STADSVILLA staat in de rooilijn van de zuidelijke gevelwand van de Van Lawick van Pabststraat, nabij de westelijke hoek van het driehoekige Burgemeestersplein. Het pand is ca. 1900-1905 gebouwd in overgangsarchitectuur. Kenmerkend voor deze gemengde bouwtrant zijn de invloeden van de neorenaissance, Art Nouveau en Chalet-stijl, zoals horizontale banden van gekleurde strengperssteen, dakoverstek met sierspanten, vakwerk, serres en glas-in-lood. Het pand staat op een zeer diep perceel en strekt zich uit over de volle breedte ervan. De voortuin is afgezet met een smeedijzeren HEK (gedraaide spijlen met pijlpunten) op een bakstenen ezelsrug. De bakstenen pijlers zijn vernieuwd. In de achtertuin bevindt zich een PRIEEL.

Omschrijving

Deels onderkelderde STADSVILLA van drie bouwlagen op samengesteld grondplan. De derde bouwlaag heeft een plat dak met aan de voor- en linkerzijde een dakschild dat is belegd met rode tuiles du Nord. In het voorschild zijn twee dakkapellen gebouwd: op de linker hoek een houten dakkapel onder aangekapt zadeldak met beschoten topgevel, windveren en vierentwintigruits stolpraam; rechts daarvan een houten dakkapel onder aangekapt lessenaardak met drie meerruits raampjes. De platte daken zijn voorzien van uitkragende bakgoten op bewerkte klossen. Op het platte dak staat halverwege de rechter zijgevel een schoorsteen.

De gevels van rood/bruine baksteen zijn gemetseld in kruisverband. De blinde rechter zijgevel en de achtergevel zijn gecementeerd. De voorgevel en het voorste gedeelte van de linker zijgevel worden horizontaal geleed door een uitgemetselde plint; banden, strekken en bogen van gele en rode verblendsteen; een afsluitende wit gepleisterde band met sierspanten onder het dakoverstek.

De asymmetrisch ingedeelde VOORGEVEL is twee traveeën breed. De smalle linker travee is uitgevoerd als topgevelrisaliet en heeft in de eerste bouwlaag een enkelruits schuifvenster met segmentboogvormig afgesloten meerruits bovenlicht. De spiegelluiken hebben een louvregedeelte ter hoogte van de bovenlichten. De segmentboog is uitgevoerd in verblendsteen en heeft gepleisterde geboortestenen. De tweede bouwlaag heeft een stolpraam met rechtgesloten tienruits bovenlicht en spiegelluiken bij de onderramen. De tweedelige lekdorpels zijn uitgevoerd in zwarte tegels. De brede rechter travee heeft in de eerste bouwlaag een grote rechthoekige uitbouw met balkon. De uitbouw heeft in de linker zijde een zelfde segmentboogvenster als in de risaliet, evenwel zonder luiken maar met een rolluik. De voorzijde van de uitbouw heeft een brede segmentboogvormig afgesloten opening waarin een samengesteld raam met meerruits bovenlichten. De tweede bouwlaag bezit een dubbele balkondeur tussen enkelruits zijlichten (met spiegelluiken) en meerruits bovenlichten onder steense rollaag. Het balkon heeft een bakstenen balustrade met een reeks segmentboogjes, gepleisterde geboortestenen en een rollaag van gele verblendsteen.

De LINKER ZIJGEVEL is vier traveeën breed. De blinde rechter travee en de vooruitspringende travee links daarvan hebben dezelfde horizontale geleding als de voorgevel. De vooruitspringende travee heeft een afgeschuinde hoek aan de voorzijde waarin de hoofdingang is ondergebracht. De ingangspartij bestaat uit een twee treden, onderdorpel en neuten van hardsteen; een paneeldeur met twee ruitjes en één smeedijzeren rooster; een segmentboogvormig afgesloten meerruits bovenlicht met glas-in-lood in Art Nouveau-stijl. De tweede bouwlaag is voorzien van vakwerk en bezit twee vierkante vierruits raampjes. Het terugliggende gedeelte ter plaatse van het trappenhuis bezit drie rechthoekige vensters met elk twee ruitjes aan de bovenzijde. De linker travee heeft een dichtgezet venster in de eerste bouwlaag en drie rechthoekige enkelruits raampjes om de hoek.

De ACHTERGEVEL is twee traveeën breed. De licht risalerende rechter travee wordt aan de linker zijde geflankeerd door een van de grond af uitgemetselde schoorsteen. Deze travee een koekoek met kelderraam; in de eerste bouwlaag een T-schuifvenster met drieruits bovenlicht en spiegelluiken (louvregedeelte ter hoogte van de bovenlichten) onder blinde segmentboog; in de tweede en derde bouwlaag een stolpraam met drieruits bovenlicht, in de tweede bouwlaag met dito luiken. De lekdorpels zijn van baksteen. De brede linker travee heeft in de eerste en tweede bouwlaag houten serres waarvan de puien bestaan uit dubbele schuifdeuren tussen enkelruits zij- en bovenlichten. De puien worden afgesloten door houten waterlijsten op klosjes. Het balkon van de derde bouwlaag is afgezet met een eenvoudig houten hekwerk met kruismotief en is bereikbaar via een vernieuwde deur (oorspronkelijk een dubbele balkondeur) tussen enkelruits zij- en bovenlichten.

Het PRIEEL heeft een rechthoekig grondplan en een plat dak met twee dakschilden aan weerszijden van de overhoeks geplaatste ingang. De ingang wordt beëindigd door een topgevel die voorzien is van een getoogde regel, twee aan twee gekoppelde stijlen en een geprofileerde daklijst. Het aangekapte zadeldakje wordt bekroond door een piron met windvaan. De twee open zijden van het prieel hebben onder een houten hekwerkje en boven een reeks segmentboogopeningen op een dwarsverbinding die wordt ondersteund door kwartrond gebogen schoren. De achterwanden van het prieel zijn met kraalschroten beschoten.

Waardering

Vrijstaande STADSVILLA met HEK en PRIEEL uit ca. 1900-1905.

- Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld van een stadsvilla in overgangsarchitectuur met hoogwaardige esthetische kwaliteiten in exterieur, zoals gevarieerd materiaalgebruik en bijzondere ornamentiek: bakstenen sierbanden van verblendsteen, vakwerk, dakoverstek met bewerkte sierspanten, glas-in-loodraam in Art Nouveau-stijl.

- Van stedebouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende situering nabij het driehoekige Burgemeestersplein, in relatie met het tegenover gelegen Sonsbeekpark. Als zodanig vormt het een karakteristiek en, vanwege de verschijningsvorm, essentieel onderdeel van de rond de eeuwwisseling tot ontwikkeling gebrachte Burgemeesterswijk. Het gave pand heeft ensemblewaarde met de haar omringende, rijk uitgevoerde bebouwing in overgangsarchitectuur.