Inleiding

Groot HERENHUIS, gesitueerd op de zuidoostelijke hoek van het Jansplein en de Mariënburgstraat. Het pand sluit met het postkantoor (Jansplein 56, rijksmonument) het plein aan de zuidzijde af en heeft de voorgevel aan de Mariënburgstraat. Midden op het plein staat de Koepelkerk (Jansplein 60, eveneens rijksmonument).

Het pand, dat thans in gebruik is als restaurant "da Zilli" en bovenwoning, betreft waarschijnlijk een samenvoeging van twee of drie woonhuizen aan de pleinzijde en een woonhuis (voormalige pastorie) aan de Mariënburgstraat. In zijn huidige verschijningsvorm met gepleisterde gevels in eclectische stijl dateert het pand uit het derde kwart van de 19e eeuw.

Omschrijving

Groot hoekpand van twee bouwlagen en zolderverdieping. De zolderverdieping heeft twee in elkaar grijpende daken: een zadeldak aan het Jansplein en een schilddak aan de Mariënburgstraat. De met gesmoorde betonpannen belegde daken zijn voorzien van enkele moderne dakramen, twee bakstenen schoorstenen aan de zijde van het Jansplein en een hoge dakkapel met zadeldakje aan de Mariënburgstraat. De dakkapel heeft een stolpraam onder blinde, geprofileerde rondboog en aan weerszijden houten in- en uitgezwenkte klauwstukken met voluten. De gepleisterde gevels hebben aan de onderzijde een tweedelige hardstenen plint en worden aan de bovenzijde afgesloten door een hoofdgestel met uitkragende kroonlijst.

De symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL (aan de Mariënburgstraat) is vijf traveeën breed en heeft hoekpilasters. De pilasters hebben een hardstenen basement, zijn in de eerste bouwlaag geblokt gepleisterd met een eenvoudig lijstkapiteel, en in de tweede bouwlaag voorzien van een langgerekt spiegel en een lijstkapiteel met voluutconsole. Het afsluitende, gekorniste hoofdgestel heeft een geprofileerde, uitkragende kroonlijst op zes voluutconsoles, waartussen panelen met diamantkoppen en een bloktandlijst. De tweedelige, hardstenen plint heeft onder de vensters vier getoogde kelderlichten met smeedijzeren roosters. De ingangspartij in het midden bestaat uit: een dubbele paneeldeur met naald in de vorm van een rank zuiltje en twee rondboogvormig afgesloten ruiten met smeedijzeren roosters (monogram "SA" ?); een geprofileerd kalf en enkelruits bovenlicht; een pilasteromlijsting op hardstenen basementen en trede; Ionische kapitelen ter hoogte van het kalf; consoles met gestileerde plantmotieven en leeuwekop ter weerszijden van het bovenlicht; een afsluitend hoofdgestel met paneel, bloktandlijst en geprofileerde kroonlijst. Aan weerszijden van de ingang bevinden zich twee enkelruits schuifvensters met bovenlicht en weldorpel. De hardstenen lekdorpels zijn met elkaar verbonden tot een waterlijst. De vijf T-schuifvensters in de tweede bouwlaag hebben evenals de vensters in de eerste bouwlaag een geprofileerde, gepleisterde omlijsting met kuif (palmet en ranken). Het venster boven de ingang heeft bovendien aan weerszijden van de omlijsting een putti. De LINKER ZIJGEVEL (aan het Jansplein) is zeven traveeën breed. De verdiepingshoogte en de gevelindeling van de rechter vijf traveeën correspondeert met de gevel aan de Mariënburgstraat (Jansplein 55). Dit gedeelte van de gevel aan het Jansplein heeft een tweedelige, grijs geschilderde plint met afsluitende waterlijst ter hoogte van de lekdorpels; een geblokt gepleisterde eerste en tweede bouwlaag gescheiden door een cordonlijst; een eenvoudig, afsluitend hoofdgestel met geprofileerde kroonlijst. De hoge vensters in de eerste bouwlaag (twee achtruits schuifvensters, één enkelruits schuifvenster en twee blind vensters) hebben een geprofileerde omlijsting met ingezwenkte hoeken en sluitsteen. De tweede bouwlaag bezit drie zesruits schuifvensters, één T-schuifvenster met tweedelig bovenlicht en één blind venster met geprofileerde, rechte omlijsting met sluitsteen. Het linker gedeelte van deze gevel met een omvang van twee traveeën is even hoog maar telt drie bouwlagen en heeft een gladde pleisterlaag (Jansplein 55a). De eerste bouwlaag heeft een grijs geschilderde plint, een deur rechts en lage brede dubbele deur links. De dubbele deur is voorzien van een geblokt gepleisterde omlijsting met hanekam. De tweede bouwlaag wordt gemarkeerd door een waterlijst in het verlengde van de lekdorpels van twee zesruits schuifvensters. Deze vensters hebben eveneens een geblokt gepleisterde omlijsting met hanekam. De derde bouwlaag heeft twee zesruits vensters. De rolluikkasten van deze vensters doorbreken het afsluitende hoofdgestel van de gevel. Het INTERIEUR bezit enkele originele elementen, zoals een tochtportaal en gang met wit marmeren lambrizering, twee marmeren schouwen in het vertrek links van de gang, één houten schouw met afbeelding van een pelikaan en gestuct middenrozet (geprofileerde lijsten met parelrand en lauwerbundel, gestileerde bloem- en bladmotieven, ranken en lauwerkransen en vier medaillons met profielhoofd) in het vertrek rechts van de gang, een kelder met tongewelf evenwijdig aan de voorgevel.

Waardering

Voormalig HERENHUIS, thans restaurant met bovenwoning, uit het derde kwart van de 19de eeuw.

- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld in exterieur van een aanzienlijk woonhuis in eclectische stijl, dat opvalt door hoogwaardige esthetische kwaliteiten, zoals bijzondere detaillering in de vormgeving van het pleisterwerk. Tevens bevat het pand enkele bijzondere interieurelementen, zoals een kelder met tongewelf, rijke stucplafonds en schouwen.

- Van stedebouwkundige waarde als onderdeel van het historisch gegroeide, kleinschalige stedelijke gebied in de omgeving van het Jansplein. Het pand speelt een beeldbepalende rol in de zuidelijke pleinwand vanwege de situering op een belangrijke straathoek recht tegenover de Koepelkerk, èn vanwege de ligging in de zichtas van de aanpalende Jansplaats (mogelijk door de terugwijkende rooilijn van het postkantoor). Het pand heeft ensemblewaarde in relatie met het postkantoor op de andere straathoek en de kerk op het plein (beide rijksmonument).