Inleiding

HERENHUIS met beneden- en bovenwoning en HEK, in 1902 gebouwd in overgangsarchitectuur met invloeden van de Art Nouveau in detaillering en materiaalgebruik. Kenmerkend is de asymmetrische opzet van de voorgevel in rode verblendsteen met speklagen, een zijrisaliet waarin twee gekoppelde portieken, een hangende houten erker en een loggia. Het balkonhek, de lateien en de tegeltableaus in de boogvelden zijn uitgevoerd in Art Nouveau-stijl.

Het pand is gelegen in de min of meer aaneengesloten noordelijke gevelwand van de Boulevard Heuvelink (tussen de Prins Hendrikstraat en de Emmastraat) en maakt derhalve onderdeel uit van het Boulevardkwartier: een grotendeels in het laatste kwart van de negentiende eeuw met (rijen) herenhuizen in historiserende stijlen bebouwde woonwijk. De voortuin wordt van het trottoir afgescheiden door een eenvoudig smeedijzeren hek.

Omschrijving

Onderkelderd tweebeukig HERENHUIS van drie bouwlagen en zolderverdieping op een samengesteld grondplan. De rechter beuk verbreed zich naar achteren en is aan de achterzijde over de volledige hoogte uitgebouwd. Het nagenoeg platte dak heeft aan de voorzijde een dakschild dat belegd is met shingles. Dit dakschild watert af via een geprofileerde houten bakgoot op gesneden klossen. In het dakschild zijn twee houten dakkapellen geplaatst: stolpramen met kleine ruitjes aan de bovenzijde, beschoten topgevels, wolfdakjes met zinken bolpiron en overstek op bewerkte schoren. De bakstenen gevels zijn gemetseld in kruisverband. De asymmetrisch ingedeelde VOORGEVEL wordt horizontaal geleed door een hardstenen plint, speklagen van kunststeen en een afsluitende uitgemetselde sierband met bloktandlijst en profielstenen. De bewerkte lateien en hoekblokken zijn eveneens uitgevoerd kunststeen, de lekdorpels in hardsteen.

Bij de enigszins risalerende smalle rechter beuk leidt een hardstenen trap (drie treden tussen bomen) naar twee gekoppelde portieken waarin polychrome tegelvloeren (vierpassen in cirkels), hardstenen dorpel en neuten, paneeldeuren met ruitjes en elk een smeedijzeren rooster in Art Nouveau-stijl, geprofileerde kalven en enkelruits bovenlichten. Boven deze ingangspartij is ter hoogte van de tweede bouwlaag een rechthoekige houten erker uitgebouwd die steunt op bewerkte consoles. De erker is voorzien van gegroefde stijlen, schrootpanelen en vier enkelruits ramen met glas-in-lood bovenlichten. Tegen de erker is een smeedijzeren vlaggemasthouder bevestigd. Het balkon op de erker bezit smeedijzeren hekwerk in Art Nouveau-stijl tussen bewerkte houten stijlen en handlijsten, en is van binnenuit bereikbaar via een smalle loggia in de derde bouwlaag. De loggia bezit een dubbele balkondeur onder vierruits bovenlicht.

De linker beuk is twee vensterassen breed en heeft in de hardstenen plint twee kelderlichten met stolpramen; in de eerste en tweede bouwlaag twee rechthoekige vensters met enkelruits schuifvensters; in de derde bouwlaag twee rechthoekige vensters met stolpramen en enkelruits bovenlichten. Alle vensters zijn voorzien van in hout gesneden lambrequins bovenin. De vensters in de eerste bouwlaag worden boven de latei afgesloten door blinde segmentbogen. De boogvelden zijn gevuld met polychrome tegels (links: ranken met bloemen en blauw schild met Ionisch kapiteel, passer en driehoek; rechts: ranken met bloemen en knoppen en een blauw schild met schaaf, hamer, passer en tang). De vensters in de tweede bouwlaag hebben boven de lateien elk drie rechthoekige vakken en een tweede latei. De vakken zijn gevuld met polychrome tegels in Art Nouveau-stijl (vlnr. ranken met gestileerde bloemen / "AD" / ranken met gestileerde bloemen - ranken met gestileerde bloemen / "1902" / ranken met gestileerde bloemen). De vensters in de derde bouwlaag hebben enkel een latei.

Het gedeelte van de LINKER ZIJGEVEL dat uitsteekt boven het belendende pand is gecementeerd en blind. Het belendende pand aan de rechter zijde is even hoog. De ACHTERGEVEL heeft in de uitgebouwde beuk twee vensterassen: rechthoekige kelderlichten met stolpramen en rechthoekige vensters met veelal gewijzigde raamindeling in de vier bouwlagen erboven. Alle vensters worden afgesloten door blinde segmentbogen. Rechts van deze uitbouw bevindt zich een kelderdeur van kraaldelen en twee gekoppelde draairamen; in de eerste bouwlaag een houten serre met dubbele schuifdeuren, enkelruits zijlichten en glas-in-lood bovenlichten; in de tweede bouwlaag twee gekoppelde schuiframen tussen zij- en meerruits bovenlichten; in de derde bouwlaag een balkon met vernieuwd spijlenhek en dubbele balkondeur.

De RUIMTELIJKE STRUCTUUR van het tweebeukige pand bestaat uit vestibules, gangen met toiletten, keuken en dienstvertrekken in de rechter beuk. De trappenhuizen in deze beuk zijn gegroepeerd om een lichtschacht die aan het belendende pand grenst. De linker beuk bezit kamers-en-suite en een serre. Het voorste gedeelte van de kelder hoort bij de bovenwoning, en het achterste gedeelte bij de benedenwoning. Alle bouwlagen van het achterste gedeelte van de uitgebouwde rechter beuk hoort bij de benedenwoning. Het INTERIEUR van nummer 191 bezit een aantal waardevolle elementen, zoals een tochtdeur met geëtst glas tussen zijlichten en gekleurde glas-in-lood bovenlichten in Art Nouveau-stijl, gestucte lijsten tegen de wanden en een stucplafond met een lauwerkransvormig middenrozet in de vestibule; in de gang wit marmeren vloer, stucplafond met rozetten en een gekleurd glas-in-loodraam in Art Nouveau-stijl ter plaatse van de lichtschacht; een bordestrap met klauwstuk, bewerkte houten spijlen en handlijsten met omgekrulde uiteinden; een eenvoudig schouwtje en een vaste vitrinekast in de keuken; schuifdeuren, twee zwart marmeren schouwen, paneeldeuren en stucplafonds (lijsten en middenrozetten) in de kamers-en-suite.

Waardering

HERENHUIS met HEK uit 1902.

- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een aanzienlijk herenhuis met beneden- en bovenwoning in overgangsarchitectuur, dat opvalt door hoogwaardige esthetische kwaliteiten in in- en exterieur, zoals gave verhoudingen en gevelindeling, rijk materiaalgebruik en bijzondere ornamentiek in overwegend Art Nouveau-stijl. De symbolen in de tegeltableaus verwijzen wellicht naar het beroep (aannemer/architect?) van de oorspronkelijke bewoner. Opmerkelijk en zeldzaam is de indeling van de woningen met een lichtschacht.

- Van stedebouwkundige waarde als essentieel onderdeel van het destijds ruim opgezette, en met herenhuizen in eclectische stijl bebouwde laat-negentiende eeuwse Boulevardkwartier, waarin het object een beeldbepalende rol speelt vanwege de enigszins afwijkende verschijningsvorm in materiaalgebruik (rode verblendsteen) en detaillering in Art Nouveau-stijl. Bovendien is het pand gesitueerd tegenover een pleinachtige verbreding van de Boulevard Heuvelink, nabij de kruising met de Emmastraat. Het object heeft ensemblewaarde met de haar omringende hoogwaardige bebouwing in voornamelijk historiserende bouwstijlen.