Hazegrietje, Arnhem
Inleiding:
Vrijstaande VILLA met FONTEIN, het HAZEGRIETJE, gebouwd in 1919 naar een ontwerp van Karel Petrus Cornelis de Bazel (1869-1923) in opdracht van Dr. J.H. Goedhart in een stijl die invloeden vertoont van het rationalisme en van de Gooise landhuisstijl. Dr. Goedhart, die leraar Klassieke Talen was, heeft een dagboek over de bouw van het huis bijgehouden (kopie i.b.v. de huidige eigenaar). In het dagboek wordt melding gemaakt van het feit dat het huis witgesausd is. Dit is overigens ook het geval bij de grotendeels gepleisterde villa 't Stokhorst te Enschedé uit 1912.
De broer van mevr. Goedhart, de Rotterdamse beeldhouwer Leendert Bolle, maakte de gevelsculpturen, die het ingangsportiek aan weerszijden flankeren. De beelden zijn personificaties van de Gastvrijheid en de Harmonie. Leendert Bolle vervaardigde ook het beeldhouwwerk van de ronde vijver, zes loden waterspuitende kikkers en drie stenen hazen (exacte kopieën van de originele exemplaren). De hazen vormen een verwijzing naar de naam van de villa, het Hazegrietje.
De villa is gebouwd tegen een vrij steile helling op een perceel met een flink hoogteverschil, in een bosachtige omgeving waar meerdere villa's staan. Het pand is gesitueerd tussen de hooggelegen Karel van der Heijdenweg en de lager gelegen Weg langs het Hazegrietje, die in de bouwtijd nog Karel van der Heijdenweg heette. Het pand bezit een flinke tuin, die zich voornamelijk voor en rechts van de woning uitstrekt. Vanuit het huis en de tuin heeft men een riant uitzicht op Arnhem en wijde omgeving.
Omschrijving:
De VILLA bezit een nagenoeg L-vormig grondplan en twee bouwlagen onder een overstekend L-vormig rietgedekt schilddak, waarvan de korte zijde van de L iets lager is dan de lange zijde. De nok is bedekt met rietvorsten en op de nokuiteinden staan taps toelopende gemetselde schoorstenen met overstekende stenen randen. In het voorschild en de zijschilden bevinden zich in het riet opgenomen dakkapellen, resp. rechthoekig en halfrond. de rechthoekig is voorzien van een venster met driedelig kozijn, de twee halfronde dakkapellen bezitten halfronde vensters met 2-ruits ramen. Verder zijn er in het dak nog enkele eenvoudige dakvensters aangebracht.
De villa is gedeeltelijk onderkelderd en bezit een kleine éénlaags uitbouw aan de achterzijde. Tegen de rechter zijgevel bevindt zich een éénlaags rechthoekige uitbouw met terras onder een aangekapt, rietgedekt schilddak.
Het pand is opgetrokken uit in halfsteens verband gemetselde baksteen, die kort na de bouwtijd wit is gesausd. Het licht uitspringende met een rollaag afgesloten trasraam is donker gesausd. De gevelopeningen worden onder en boven afgesloten met rollagen en zijn voorzien van brede houten kozijnen. De bovenkant van de meeste vensters in de tweede bouwlaag sluit direct aan op de onderzijde van het dak.
De nagenoeg symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL (zuidgevel) telt drie traveeën. De middentravee bezit in een rechthoekige erker met balkon en loggia. De erker bezit een venster met driedelig kozijn en schuiframen met 4-ruits bovenlichten aan de voorzijde en vensters met schuifraam en 2-ruits bovenlicht aan de zijkanten. Drie veelruits balkondeuren geven toegang tot de loggia, één dubbele deur met zijlichten in het midden en twee enkele aan beide zijden. In de eerste bouwlaag bevindt zich links van de middenpartij een dubbele veelruits tuindeur en rechts een venster met veelruits stolpraam. In de tweede bouwlaag bevinden zich links en rechts vensters met tweedelige kozijnen met 4-ruits ramen. De tuindeur en de vensters in de voorgevel zijn voorzien van persiënnes.
De asymmetrisch ingedeelde LINKER ZIJGEVEL (westgevel) bezit links de ingangspartij. Deze bestaat uit een vrij diep rondboogportiek met een gedeelde rondboogpaneeldeur, die is voorzien van een smal ruitje met halfronde onder- en bovenkant en een hardstenen dorpel. De deur is geplaatst in een breed rondboogkozijn op hardstenen neuten met afgeronde profiellijsten, een koperen bel en een brievenbus. Het portiek bezit vanaf ca. 1m. hoogte een inspringende rand, waarin links en rechts gevelsculpturen zijn geplaatst. Onder de gevelsculpturen zijn de hoeken afgeschuind. De natuurstenen sculpturen stellen langgerekte, statische vrouwenfiguren voor. De vrouwen hebben verticale plooien in haar gewaad. De linker figuur heeft de handen langs het lichaam met de handpalmen naar buiten, zij is de personificatie van de Gastvrijheid. De rechter figuur bespeelt een citer, in haar wordt de Harmonie belichaamt. Voor de deur ligt een gedeeltelijk buiten het portiek uitstekende stoep. De stoep is opgebouwd uit een in afwisselende stroken gele en rode baksteen gemetseld vierkant.
Links van de deur bevindt zich de éénlaags uitbouw van de achtergevel, rechts van de deur een venster met 6-ruits raam en persiënne. In de tweede bouwlaag bevindt zich links een venster met tweedelig kozijn en 4-ruits ramen en rechts een venster met 4-ruits raam.
De asymmetrisch ingedeelde RECHTER ZIJGEVEL (oostgevel) bezit links de uitbouw met het overdekte terras, dat toegankelijk is via een 8-ruits tuindeur met persiënne. Het overstek boven het terras rust op een vierkante gemetselde hoekkolom. Het aan de oostzijde driezijdig gesloten terras is geplaveid met diagonaal geplaatste vierkanten, die zijn opgebouwd uit afwisselende stroken gele en rode baksteen, die van elkaar worden gescheiden door rollagen van rode en gele baksteen. De uitbouw bezit in de noordgevel een venster met 4-ruits raam en luik.
Rechts van de uitbouw bevinden zich achtereenvolgens dubbele veelruits tuindeuren en een venster, waarvan de onderdorpel later is verlaagd. Hierboven bevindt zich in de tweede bouwlaag een venster met tweedelig kozijn en 6-ruits ramen. Dit is het enige venster van de tweede bouwlaag, waarvan de bovenzijde niet onmiddellijk aan de onderkant van het dak grenst. In het midden van de tweede bouwlaag bevinden zich verder nog een venster met tweedelig kozijn en 4-ruits ramen en een klein venster met w.c.raampje.
De asymmetrisch ingedeelde ACHTERGEVEL (noordgevel) bezit links in de korte zijde van de "L" een venster met 6-ruits raam. In de westgevel van de korte zijde van de L bevinden zich twee houten deuren, waarvan de rechter gedeeld is en voorzien van een bovendeel met ruitjes. Voor het overige bezit de achtergevel in het midden een haakvormig trapvenster met driedelig kozijn en 4-ruits ramen, waarvan er twee boven elkaar zijn geplaatst en het derde zich naast het bovenste van de twee bevindt. Rechts naast het trapvenster is een w.c.raampje geplaatst. Boven het trapvenster bevindt zich een tweedelig kozijn met 2-ruits raampjes. Uiterst rechts bevindt zich de éénlaags uitbouw met plat dak en een houten daklijst die is voorzien van afgeronde profiellijsten. In de noordgevel van de uitbouw bevindt zich links een venster met 4-ruits raam en rechts een paneeldeur met ruitjes. De drie deuren in de achtergevel zijn voorzien van hardstenen dorpels en kozijnen op hardstenen neuten.
Het INTERIEUR bevat nog vele oorspronkelijke elementen. De indeling, waarbij de woonvertrekken aan de zuidzijde zijn gesitueerd, de gang en de trap zich aan de noordzijde bevinden en de keuken in de korte zijde van de L is geplaatst, is grotendeels bewaard gebleven. Andere oorspronkelijke elementen zijn de tegelvloer van witte en donkerbruine tegels, de bordestrap met drie armen, houten leuning met spijlen en geprofileerde handlijsten, paneeldeuren in vlakke omlijsting, een wandbetimmering, lambrizeringen waarin vaste kasten zijn opgenomen en stucplafonds deels voorzien van een middenrozet met achtpas en slangenmotief.
De tuin bezit nog enkele oorspronkelijke elementen zoals de ronde gemetselde FONTEIN met drie gebeeldhouwde stenen hazen op de rand en een kring van zes loden, waterspuitende kikkers in het midden. Verder zijn er naar verluidt nog enkele bomen uit de bouwtijd bewaard gebleven.
Waardering:
Vrijstaande VILLA met FONTEIN uit 1919 van architect K.P.C. De Bazel.
- Van architectuurhistorisch belang als een goed en gaaf voorbeeld in ex- en interieur van een kleinere villa in een stijl die invloeden vertoont van het rationalisme en de Gooise Landhuisstijl. De villa is van architectuurhistorisch belang vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp zoals de bijzondere hoofdvorm met het rieten dak en de loggia en de zorgvuldige detaillering. De villa is van architectuurhistorisch belang als onderdeel van het oeuvre van De Bazel. De villa is bovendien van kunsthistorisch belang vanwege de gevel- en tuinsculpturen (fontein) van de bekende Rotterdamse beeldhouwer Leendert Bolle, van wie in de oorlog veel werk verloren is gegaan.
- Van stedebouwkundig belang vanwege de verheven ligging op geaccidenteerd terrein.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Fontein (L) | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | – |
Woonhuis | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Weg langs het Hazegrietje | 15 | – | 6821 JZ | Arnhem | Hazegrietje | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | – | Villa |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | N | 4131 | – | Arnhem |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1919 | 1919 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Bazel, K.P.C. de ; Gelderland | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Goedhart, J.H. ; Gelderland | opdrachtgever | – |
Bolle, L. (Leendert) ; Gelderland | beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker | – |