Inleiding.

De voormalige MANEGE is gebouwd in 1887-1888 in Rationalistische stijl op een groot militair terrein en maakte deel uit van een complex met een aantal achttiende eeuwse reeks blokstallen en andere militaire artefacten. Deze zijn deels van Rijkswege beschermd, deels geamoveerd. Heden is het pand verbouwd tot sporthal. De gietijzeren sierroeden in de vensters zijn hiertoe dichtgezet met plaatmateriaal.

Omschrijving.

Het eenlaagse vrijstaande gebouw heeft een rechthoekige plattegrond en een zadeldak met zwarte kruispannen. De gevels zijn opgetrokken uit machinale baksteen met een hardstenen plint en vensterdorpels. De voorgevel, aan de westzijde, heeft hoeklisenen die onder de uitkragende gootlijst op houten sierstijlen doorgaan als klimmend rondboogfries. De middentravee met vernieuwde poort springt eveneens halfsteens uit. Aan weerskanten bevinden zich vier vensters onder segmentboog van gele baksteen, waarvan de middelste twee gekoppeld zijn onder één boog. De boogvullingen bestaan uit metselmozaiëk. De gebosseerde aanzet- en sluitstenen van de vensters en de deuren zijn van zandsteen. Boven de poort bevindt zich een rondboograam en in de topgevel een roosvenster, beide met aanzet- en sluitstenen van zandsteen. De zijgevels hebben een reeks van negen gekoppelde vensters onder gele baksteen segmentbogen, geleed door lisenen. De houten gootlijsten rusten op kwartronde klosjes. De noordelijke zijgevel is verbijzonderd doordat er drie lisenen verstevigd zijn door drie forse ronde schampstenen met daarboven betonnen pilaren. De bovenlichten van de vensters hiertussen zijn bewaard gebleven. Bij een verbouwing van rond 1985 is het muurwerk daar onder geheel nieuw opgemetseld. In het midden van deze gevel is een deur geplaatst. De achtergevel is in hoofdopzet oorspronkelijk en overeenkomend met de westgevel, maar heeft een nieuwde entree gekregen ten behoeve van de sportzaal.

Waardering.

Het gebouw is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de militaire ontwikkeling van de stad en vanwege de de betekenis voor de typologische ontwikkeling van de militaire manege. Het is van architectuurhistorische waarde vanwege het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. De ensemblewaarde ligt in de betekenis van het pand als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat nationaal van belang is. Het pand is van belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving.