Inleiding.

N.V. STOOMSCHOENENFABRIEK G.L. SMITS & Cie. Het hoofdgebouw stamt uit ca. 1905 en 1915, oostelijk daarvan staat een tweelaagse aanbouw uit ca. 1935. In de hal is een plaquette ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan in 1928 aangebracht. Het pand is nog steeds in bedrijf als schoenenfabriek. De fabriek is vrijstaand en ligt op een terrein op de hoek van de Kerkstraat en de Kardinaal van Rossumstraat.

Omschrijving.

Fabrieksgebouw met een samengestelde bouwmassa. Het produktiegedeelte bestaat uit twee delen die in elkaars verlengde liggen. De hoofdmassa is een tweelaags gebouw onder een hoog mansardedak met een rechthoekige plattegrond van acht traveeën lang haaks op de straat. Daarachter ligt een oudere bouwmassa, iets lager en versprongen ten opzichte van de voorbouw. De vormgeving komt overeen met het voorliggende gedeelte. Deze bouwmassa telt eveneens twee bouwlagen op een rechthoekige plattegrond onder een mansardedak. De daken zijn gedekt met kruispannen. Rechts van dit langgerekte produktiegedeelte ligt een later aangebouwd kantoorgedeelte. Het is tweelaags op een rechthoekige plattegrond onder plat dak. Tussen kantoor en fabriek is een verbindingstravee met onderdoorgang. Tegen de rechterzijgevel van het achterste deel van de productiehal is een tweelaagse aanbouw onder een plat dak aangebracht. Deze aanbouw heeft een geleding door pilasters welke boven de dakrand uitsteken. Per travee is de gevel voorzien van brede ramen met metalen kozijnen met een roedenverdeling. Tussen de ramen bevinden zich wit gepleisterde banden. Een smalle haakse éénlaagse aanbouw, achter het kantoorgedeelte, tot aan de Kardinaal van Rossumsstraat heeft een plat dak. In de kopse gevel aan de straatkant van deze voormalige garage bevindt zich een opgeklampte poort. De voor- en linkerzijgevel hebben speklagen in gele steen. De middentravee van de voorgevel van de hoofdmassa wordt geaccentueerd door lisenen en heeft een opbouw met bakstenen balustrade. Op de begane grond bevindt zich een na-oorlogse deur onder een segmentboog. Aan weerszijden zijn poorten, eveneens onder segmentbogen. De bogen zijn voorzien van wit gepleisterde aanzet- en sluitstenen en hebben in het metselwerk een afwisseling van rode en gele stenen. Op de eerste verdieping en in de top zijn in het midden van de gevel twee smalle hoge ramen met kleine roedenverdeling aangebracht. Boven de ramen bevindt zich een gepleisterde latei. De ramen zijn per twee samengebracht onder één segmentboog, overeenkomstig de deur en poorten op de begane grond. Aan weerszijden van de middentravee bevinden zich rechthoekige ramen en deuren onder gepleisterde lateien. Linksbovenaan voorzien van een hijsrinrichting. De linkerzijgevel is zowel op de begane grond als op de verdieping voorzien van een reeks getoogde ramen met metalen kozijnen met een kleine roedenverdeling. In de bogen erboven zijn in het metselwerk afwisselend rode en gele stenen verwerkt. In de daarachter gelegen oudere bouwmassa zijn rechthoekige ramen aangebracht in verdiepte vlakken, tussen lisenen met segmentbogen. De achtergevel heeft een opbouw met balustrade. Het oudste gedeelte heeft een constructie met houten balken, het nieuwere deel is uitgevoerd in een betonconstructie. Op de begane grond stalen I-profielen op ronde smalle kolommen. De voormalige daklichten in de zijkant van het pand zijn dichtgemaakt. In het interieur zijn enkele elementen uit de oude toestand bewaard gebleven. Dit zijn onder meer een liftschacht met lift en een takelinstallatie. Ook de inrichting van de kantoorruimte (directiekamer) met houten lambriseringen, deuromlijstingen en schuifdeuren met gebrandschilderd glas-in-lood verkeren in originele staat.

Waardering.

De voormalige schoenenfabriek is van algemeen belang. Het object is van cultuurhistorisch belang als uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de leerindustrie en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de schoenfabriek. Het heeft architectuurhistorische waarde wegens vormgeving en materiaalgebruik. Het heeft ensemblewaarde wegens de situering nabij de oudste kern van Dongen en is verbonden met de ontwikkeling van de streek. Het is van belang wegens de gaafheid van grote delen van het interieur en exterieur.