Inleiding.

KAPEL, gebouwd in 1897 naar ontwerp van M. Vergouwen. Het kapelletje is uitgevoerd in Neo-Romaanse stijl met elementen van Neo-Gotiek. De grond was sinds 1882 in bezit van de familie Van Gilse, de bouw gebeurde op initiatief van Mr. A. van Gilse.

Het pand ligt op de kapelberg aan een opgehoogde weg, op de plaats waar al van oudsher een kapel, gewijd aan Onze Lieve Vrouw van zeven smarten heeft gestaan.

Omschrijving.

Kapel op achthoekige plattegrond met uitspringende entree en achthoekige tamboer met spits. Het geheel is uitgevoerd in houten vakwerk met een baksteen vulling. Het pand heeft een hardstenen plint en is voorzien van een houten kroonlijst. De daken zijn gedekt met leien in Maasdekking. De kapel heeft een éénlaags omgang onder omlopend lessenaarsdak. Het dak heeft een overstek op klossen. Oorspronkelijk was deze omgang open, al snel nadat de kapel in gebruik genomen werd is men ertoe over gegaan het geheel dicht te metselen en van ramen te voorzien. In elk gevelvlak bevinden zich spitsboograampjes, per drie aaneen geschakeld. De ramen zijn gevuld met glas-in-lood waarbij in het middelste raam steeds christelijke symbolen zoals het Lam Gods en de Alfa en Omega zijn aangebracht en hebben zandstenen aanzet- en sluitstenen. In de achtergevel zijn de oorspronkelijke ramen vervangen door ramen met voorstellingen van de ontstaanslegende van de kapel. Aan de voorzijde is een topgevel met ingang, een dubbele paneeldeur met glas-in-lood bovenlicht geplaatst. Het geheel is in een geprofileerde houten omlijsting gevat. In de rondboog erboven is het opschrift SANCTAE/ DEI MATRI MARIAE/ CONSOLATRICI AFFLICTORIUM/ SACRUM leesbaar. In de topgevel boven het portaal zijn drie ronde stenen met kruis geplaatst. In het interieur is het middendeel aan de zij- en achterkant evenwijdig aan de omgang en uitgevoerd in houten vakwerk met een baksteen vulling. De zijden zijn voorzien van grote ramen waarboven rondbogen met een gepleisterd boogveld zijn aangebracht. Tegen de buitenkant van de ramen zijn afbeeldingen van de zeven smarten van Maria opgehangen. Aan de voorkant een smeedijzeren hek. Daarachter onder de tamboer staat een houten Maria-altaar uit 1947. De ronde raampjes in de tamboer zijn gevuld met gebrandschilderd glas-in-lood. De vloer is betegeld. De toegangsweg is aan beide zijden beplant met platanen. Rondom de kapel zijn lindebomen geplaatst.

Waardering.

De kapel met laan en kapelberg is van algemeen belang. Zij heeft cultuurhistorisch belang als herinnering aan de oude devotie tot Maria ter plaatse en is tevens van belang als uitdtrukking van het katholiek geetselijk leven. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang vanwege het uitzonderlijke type en de vormgeving. Het is een goed voorbeeld van de wijze waarop het oude type van de centraalbouw tot in het midden van de 19de eeuw toegepast kon worden ter verhoging van de wijding van een sacraal geachte plaats. Het gebouw is gaaf bewaard gebleven.