Inleiding

Aan de noordoostzijde van het Grote Noord gelegen voormalig HERENHUIS uit 1865-1866. Het monumentale pand werd in opdracht van azijnfabrikant J.A. Heule gebouwd naar ontwerp van de Hoornse architect A.C. Bleijs (1842-1912) in Franse second-empirestijl. Tijdens zijn opleiding aan de Antwerpse Academie had Bleijs met deze bouwtrant kennis gemaakt.

In 1908 werd het balkon op de eerste en tweede verdieping vervangen door een erker. In 1989-1990 heeft er een restauratie plaats gevonden, waarbij onder meer de originele kleurstelling van de voorgevel is teruggebracht en tevens het interieur verbouwd is tot winkelruimte met bovenliggende appartementen.

N.B. De moderne aanbouw tegen de achtergevel is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Drie bouwlagen tellend herenhuis op nagenoeg rechthoekige plattegrond opgetrokken in baksteen, afgewerkt met een pleisterlaag. Het pand kent een klassieke opbouw bestaande uit een lage begane grond, een hoge bel-etage, en een enigszins lagere tweede verdieping. Boven de laatste bevindt zich een afgeknot schilddak. Op het voorschild dat op de hoeken voorzien is van een zinken piron, en op beide zijschilden liggen gesmoorde Hollandse pannen. Het achterschild en het achterste gedeelte van het linkerzijschild zijn gedekt met rode Hollandse pannen.

De gerende voorgevel (ZW) is symmetrisch van opzet, voorzien van een hardstenen sokkel en afgesloten door een hoofdgestel dat in het midden onderbroken wordt door een driehoekig fronton waarvan de basis doorbroken is. Zowel de begane grond als de tweede verdieping worden door twee lisenen met casementen in drie assen geleed (de eerste verdieping oorspronkelijk eveneens). Op de begane grond bevindt zich een dubbele deur met ter weerszijden een (naar beneden verlengd) venster. De muurvlakken ter weerszijden van de vensters en de deur zijn voorzien van een opliggend stucpaneel. De begane grond wordt afgesloten door een gepleisterde lijst. Boven deze lijst bevindt zich een borstwering die onder de T-vensters links en rechts voorzien is van een reliëf in de vorm van een reeks palmetten. De twee T-vensters hebben glas-in-lood bovenlichten en worden omkaderd door gepleisterde sierlijsten en spaarvelden. De borstwering wordt onderbroken door een forse verdiepingserker rustend op vier rijkgesneden houten consoles. De uit hout opgetrokken erker is rondom voorzien van vensters met glas-in-lood bovenlichten en wordt afgesloten door een kroonlijst op gesneden klossen waarboven een afgeknot schilddak met leidekking. De tweede verdieping telt drie T-vensters die omkaderd worden door een gepleisterde lijst met siermotieven. De lisenen ter weerszijden van het middelste venster worden bekroond door rijke consoles die het genoemde fronton dragen. Tussen de consoles bevindt zich een door gepleisterd sierbeslag omgeven oeil-de-boeuf in de vorm van een liggende rechthoek met kwartronde hoeken. In deze vensteromlijsting zijn verfijnd gestileerde bloem- en bladmotieven toegepast, evenals in de vensteromlijstingen van de eerste en tweede verdieping, in het fries en onder de kroonlijst van het hoofdgestel en onder het driehoekig fronton. Het rijke pleisterwerk van de voorgevel is geschilderd in de oorspronkelijke kleuren zalmroze, grijs-groen en oranje.

De witgepleisterde en gesloten zijgevels worden door de aangrenzende panden grotendeels aan het oog onttrokken.

De achtergevel (NO) heeft op de eerste verdieping links een raamkozijn uit de bouwtijd. De door een boogfries en kroonlijst afgesloten tweede verdieping telt drie originele achtruits schuifvensters voorzien van gietijzeren Franse balkons. Midden op het achterschild staat een dakkapel voorzien van een vierruits stolpraam, voluutvormige wangen en een plat dak.

In het interieur bevindt zich onder meer nog een gangvloer van wit en zwart marmer en twee originele trappenhuizen. Het halfronde trappenhuis vanaf de begane grond tot de eerste verdieping heeft een ruime halfronde trap met rijkgesneden hoofdbaluster en een plafond in de vorm van een halve koepel waarin een waaiervormig glas-in-loodraam. Het achterliggende trappenhuis vanaf de eerste verdieping tot aan de zolder is voorzien van een wenteltrap.

Waardering

Het pand is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een herenhuis uit het derde kwart van de 19de eeuw, opgetrokken in Franse second-empirestijl. Het gebouw heeft situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging aan het Grote Noord. Tevens is het pand van belang als karakteristiek onderdeel uit het oeuvre van de Hoornse architect A.C. Bleijs.