Inleiding

De aan de westelijke zijde van de Kerkstraat, in de kom van Haps gebouwde R.K. KERKGEBOUW van de H.Nicolaas dateert uit 1899 en werd ontworpen door C. Franssen. Het betreft een niet georinteerde Neo-Gotische kruisbasiliek met zuidelijke toren.

Omschrijving

De kruisbasiliek heeft een schip van vier traveeën en een transept met driezijdig gesloten armen, gevolgd door één koortravee en een absis, bestaande uit een overgangstravee en een driezijdige sluiting. Het koor heeft een omgang. De zuidelijke toren heeft vier geledingen en een achtkantige spits met dakkapellen en flankeerspitsjes. Tegen de zuid-oostelijke hoek van het schip staat een vijfzijdige doopkapel.

De kerk heeft zadeldaken met geschubde leien in Maasdekking.

De kruising wordt bekroond door een achtkantige dakruiter met naaldspits. Zowel koor, dakruiter als flankeerspitsjes zijn voorzien van pirons met smeedijzeren bekroningen. Het muurwerk van de kerk is van baksteen en voorzien van hardstenen waterlijsten, dorpellijsten en afzaten. Tegen de gevels staan, afhankelijk van de hoogte, twee of driemaal versneden steunberen. De gevels worden afgesloten met een keperboogfries en muizetandlijsten. In de toren is een portaal aangebracht, met colonetten tegen de dagkanten, overgaand in archivolten. In de boogtrommel is een kalkstenen timpaan aangebracht met een voorstelling uit het leven van de heilige Nicolaas. De opgeklampte vleugeldeur heeft een smeedijzeren sierbeslag. Het geheel wordt bekroond door een wimberg, waarboven onder meer een spitsboogvenster, met een achtlobbige roos op lancetten. Ook in de zuidelijke gevels van de zijbeuken zijn onder een wimberg opgeklampte deuren aangebracht. Opvallend zijn de hoge, hardstenen pinakels die het zuidelijke muurwerk van de zijbeuken bekronen en de toren flankeren. In de lichtbeuk van het schip, transept- en koortraveeën zijn spitsbogige tripletten aangebracht, terwijl men in transeptsluitingen en absis spitsboogvensters met dubbele lancet, bekroond door een oculus, aantreft. In de tussen de steunberen van het koor gerealiseerde omgang zijn reeksen van twee of vier kleine spitsboogvensters aangebracht.

Tegen de oost- en westzijde van het koor staan een tweetal tot de oorspronkelijke bouw behorende eenlaags aanbouwen onder zadeldak met schild, waaronder de sacristie. Aan de zijde van de Kerkstraat is in het muurwerk van de aanbouw een reeks van vier spitsboogvensters, voorzien van diefijzers, aangebracht, alsmede een plaquette met de inscriptie: "1940-1945 / ter gedachtenis aan hen die vielen als slachtoffer van oorlogsgeweld", gevolgd door een lijst met namen. In het interieur zijn onder meer van belang het neogotische hoogaltaar (J.Thissen, Roermond 1899), het Maria-altaar (J.Thissen, Roermond 1900), het hardstenen doopvont (1500) met koperen deksel (1912), twee neogotische biechtstoelen (ca. 1900), veertien ongepolychromeerde beelden (J.Thissen, Roermond, één gesigneerd, ca. 1900), de gebrandschilderde neogotische ramen van Nicolas (ca. 1900), met o.m. scènes uit het leven van Christus, de twaalf apostelen en de twaalf artikelen van het geloof, en 28 grisaille ramen. Verder een veertiental kruiswegstaties van de hand van Karel Beyaert, Brugge, 1905.

In het gebouw staan neo-gotische eikenhouten kerkbanken, die vermoedelijk omstreeks 1900 in Roermond vervaardigd zijn.

Waardering

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de driebeukige dorspkerk. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering en is van kunsthistorisch belang door de interieuronderdelen. Het gebouw is tevens van belang als voorbeeld van het oeuvre van de architect Franssen, in het bijzonder als vertegenwoordiger van de wijze waarop hij zijn gangbare kerkplan aan de plattelandse situatie aanpaste. Het is gaaf bewaard gebleven.