Inleiding

Het COMPLEX van LANDGOED Nimmerdor - bestaande uit de TUINAANLEG, een DIENSTWONING, een KOETSHUIS, een VILLA, een ORANJERIE, een DUIVENTIL en tot slot een WEEGBRUG - maakt deel uit van een reeks van landgoederen en buitenplaatsen langs de oostkant van de Utrechtse Heuvelrug. Nimmerdor grenst aan De Treek, Heiligenberg en Lockhorst. Het landgoed is gelegen tussen de Arnhemseweg, de Leusderweg en de rijksweg A28. Het terrein heeft een omvang van circa 68 ha. Daarvan is 40 ha productiebos, dat gelegen is op het westelijk deel van het terrein. Dit gedeelte valt buiten de bescherming. Het resterende deel, tussen Arnhemseweg en het verlengde van de Kelvinstraat wordt in beslag genomen door de tuin en het parkbos.

Het landgoed Nimmerdor dateert oorspronkelijk uit de 17de eeuw. De 'woeste' gronden werden in 1640 aangekocht door Everard Meyster die in de daarop volgende jaren een geometrische tuin heeft laten aanleggen, waarin altijd groen blijvende naaldbomen overheersten; vandaar de veelzeggende naam 'nimmer dor'. In de 18de eeuw werd Nimmerdor en het naast gelegen landgoed Waterdal tot één landgoed samengevoegd.

In de eerste helft van de 19de eeuw werd de tuin van Nimmerdor getransformeerd in de Engelse landschapsstijl, waarbij enige oudere formele elementen in het nieuwe ontwerp werden opgenomen. De tuinarchitect is niet bekend.

Vermoedelijk werden in de tweede helft van de 19de eeuw enkele van de reeds in 18de-eeuwse bronnen genoemde panden verbouwd of vernieuwd, waaronder de oranjerie en de duiventil, en enige nieuwe gebouwen toegevoegd, waaronder een villa, een koetshuis en een dienstwoning. Ook het landhuis werd in die periode verbouwd.

De panden zijn in die tijd in een eclectische bouwstijl vormgegeven met invloeden uit het classicisme, de Engelse neogotiek en de chaletstijl. De gebouwen vormen thans een sterke eenheid met de omringende landschappelijk aangelegde tuinaanleg.

Twee dagen voor het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het hoofdgebouw tijdens een bombardement zodanig ontzet, dat het uiteindelijk in 1953 afgebroken moest worden. In 1974 werd op dezelfde plaats een nieuw landhuis gebouwd. Door de aanleg van de A28 is het zuidelijk deel van het landgoed doorsneden.

Omschrijving

Het landgoed Nimmerdor bestaat uit een in de eerste helft van de 19de eeuw in Engelse landschapsstijl vormgegeven tuin en parkbos, waarin met name in de tweede helft van de 19de eeuw verschillende panden zijn verbouwd of vernieuwd èn nieuwe gebouwen zijn toegevoegd. Tot het landgoed behoren de vlakbij de Arnhemseweg gelegen woning Arnhemseweg 213 I, het daarnaast gelegen koetshuis Arnhemseweg 213 II, de ten noorden van het landhuis gesitueerde villa Arnhemseweg 213 IV, en de ten noordwesten gelegen orangerie Arnhemseweg 213 V. Tevens werd op het open terrein tussen het landhuis en de Arnhemseweg een duiventil gebouwd.

Op het noordelijke deel van het terrein, oorspronkelijk behorend tot het landgoed Waterdal, verrees een kleine boerderij, die thans door verschillende verbouwingen aanzienlijk is gewijzigd. Tegenover de villa Arnhemseweg 213 IV werd een schuur gebouwd. Vlakbij het landhuis is onder een heuvel een dichtgestorte ijskelder gelegen. Aan de Arnhemseweg (nummer 215) werd aan het begin van de twintigste eeuw een dienstwoning gebouwd, die evenals de boerderij aanzienlijk is gewijzigd. De kleine boerderij, de schuur en de woning Arnhemseweg 215 zijn van ondergeschikt belang en vallen buiten de bescherming.

Het landgoed Nimmerdor bestaat uit de volgende beschermde onderdelen: 1. de tuinaanleg 2. een kleine dienstwoning, Arnhemseweg 213 I; 3. het koetshuis, Arnhemseweg 213 II; 4. een villa, Arnhemseweg 213 IV; 5. de oranjerie, Arnhemseweg 213 V; 6. de duiventil.

7. de weegbrug

Waardering

Nimmerdor is van algemeen belang en van grote architectuur- en cultuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een 19de eeuws landgoed, bestaande uit een tuinaanleg in Engelse landschapsstijl met daarin verschillende in eclectische stijl ontworpen panden. Tevens heeft het landgoed door de verbondenheid met de naam Everard Meyster een historische betekenis. Tot slot bezit het landgoed een ensemblewaarde in relatie tot de omringende landgoederen aan de oostzijde van de Utrechtse Heuvelrug.