Soesterweg 126, Amersfoort
Omschrijving
De aan de linkerzijde van het complex gelegen BEHEERDERSWONING van de Israëlitische begraafplaats aan de Soesterweg werd in hetzelfde jaar 1873 als het poortgebouw gerealiseerd, getuige een 'eerste steen' in de voorgevel met de volgende tekst: 'de eerste steen gelegd 15 IJAP 5633/12 mei 1873 door den heer L.A. SCHAAP president van het kerkbestuur der Nederlandsche Israëlitische gemeente te Amersfoort'. De sobere in eclectische stijl ontworpen woning bezit een hoofdmassa, bestaande uit één bouwlaag op een rechthoekige plattegrond, overspannen door een haaks op de Soesterweg geplaatst zadeldak, bedekt met blauwe Hollandse pannen en een smalle, lagere vleugel erachter, eveneens met zadeldak. In deze vleugel waren vroeger een wachtlokaal en een lijkenkamer ondergebracht. Aan de rechterzijgevel van de hoofdmassa bevindt zich een lage rechthoekige bouwmassa met lessenaarsdak.
De symmetrische voorgevel (noordzijde) heeft de vorm van een uitkragende tuitgevel en is geplaatst op een uitgemetselde plint. Een venster met tweedelig bovenlicht overspannen door een segmentboog bevindt zich precies in het midden. Recht boven het venster is een gekoppeld rondboogvenster aangebracht. Linksonder bevindt zich een vierkante, natuurstenen gedenksteen.
De achtergevel van de zuidelijke vleugel heeft de vorm van een topgevel en is thans blind.
De asymmetrisch linker zijgevel is onderverdeeld in de hogere wand van de hoofdmassa en de teruggelegen en lagere wand van de vleugel. In de wand van de hoofdmassa bevindt zich rechts een getoogd venster. Links zijn twee deuren met bovenlichten, overspannen door één segmentboog. Hierboven is later een brede dakkapel geplaatst, die buiten de bescherming valt.
In de vleugel bevinden zich twee getoogde, houten deuren die voorheen toegang gaven tot de lijkenkamer en het wachtlokaal.
De asymmetrische rechterzijgevel is naar de begraafplaats gericht. In de hoofdmassa bevinden zich twee vensters van verschillend formaat. Voor het linker gedeelte van de gevel is een lage massa met lessenaarsdak aangebracht. Het rechter gedeelte bevat één venster. Rechts hiervan bevond zich oorspronkelijk nog een deur.
Het interieur van de woning is uitermate sober. De woning bestaat uit één kamer, een keuken en een opslagruimte. De bedsteden zijn verbouwd tot kastruimte.
Waardering
De beheerderswoning met opbaar- en wachtruimte maakt deel uit van de Israëlitische begraafplaats en is van algemeen belang als relatief zeldzaam overblijfsel van de funeraire geschiedenis. Het gebouw is van ensemblewaarde in relatie tot de andere elementen van de begraafplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het COMPLEX van de Israëlitische BEGRAAFPLAATS met WONING en ZERKEN werd in 1873 langs de Soesterweg aangelegd, nadat gebleken was dat de begraafplaats bij de Bloemendalsepoort geen ruimte meer bood. De opdracht werd verschaft door de heer L.A. Schaap, president van het kerkbestuur der Nederlandse Israëlitische gemeente te Amersfoort, zoals een 'eerste steen' gelegd op 12 mei 1873 (15 IJAP 5633 volgens de Joodse jaartelling) getuigt. Het is niet zeker welke architect getekend heeft voor het ontwerp van de begraafplaats. Waarschijnlijk heeft de toenmalige gemeente-architect W.H. Kam het ontwerp geleverd voor de begraafplaats aan de Soesterweg. Dit kan niet alleen worden afgeleid uit de vormgeving, maar ook uit het feit dat Kam meerdere opdrachten voor de Israëlitische gemeenschap te Amersfoort leverde.
Omschrijving
De Israëlitische begraafplaats is gelegen op een vrijwel rechthoekig terrein aan de zuidzijde van de Soesterweg. Hoge bakstenen muren met ezelsrug vormen de afscheiding tussen de Soesterweg en de begraafplaats. In het midden worden de muren met elkaar verbonden door een hoogopgaand bouwwerk dat zowel als poortgebouw als aula in gebruik is. Aan het oostelijke uiteinde van de muur bevindt zich een kleine, sober vormgegeven (beheerders)woning. De woning, de muren en het poortgebouw vormen een eenheid.
Op het vlakke en vrijwel boomloze binnenterrein zijn de zerken in strakke stroken evenwijdig aan de Soesterweg geplaatst. De zerken zijn rechthoekig van vorm en zijn soms gedecoreerd met de familiewapens. De meeste zerken zijn van natuursteen. Enkele zijn van hout. Deze verkeren veelal in slechte staat.
Samenvattend bestaat het complex van de Israëlitische begraafplaats aan de Soesterweg uit de volgende onderdelen:
1. aula annex poortgebouw;
2. beheerderswoning;
3. houten zerken.
Waardering
De Israëlitische Begraafplaats is van algemeen belang vanwege zijn architectuur- en cultuurhistorische waarde als gaaf overblijfsel van de funeraire geschiedenis.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Beheerderswoning | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Soesterweg | 126 | – | 3812 BD | Amersfoort | Soesterkwartier | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | D | 10943 | – | Amersfoort |
– | D | 10942 | – | Amersfoort |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1873 | 1873 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Kam, W.H. ; Stad Amersfoort | architect / bouwkundige / constructeur | – |