De Wachter, Amersfoort
Omschrijving
Verbonden met de villa door een bakstenen pergola staat op enige afstand ten westen van het hoofdgebouw een TENNISHUISJE aan een tennisbaan. Dit complex werd in 1929 door H.Th. Wijdeveld ontworpen. Het materiaalgebruik - baksteen in Noors en blokvormig verband - en de toepassing van rechthoekige vormen, afgewisseld door ronde hoekoplossingen zijn nadrukkelijk afgeleid van de vormen van de villa uit 1927.
Het gebouw bestaat uit een rechthoekig, overdekt en afgesloten tenniszitje, met een erboven gelegen terras, dat middels een trap kan worden bereikt. Aan de andere zijde bevindt, op een verhoging van drie treden, een open, overdekt zitje met daarachter een schuur.
De voorgevel (westzijde) bestaat uit twee delen. Het open en overdekte tenniszitje wordt omsloten door twee bakstenen wanden, waarbij het platte dak op een bakstenen kolom rust. Rechts bevindt zich de naar de tennisbaan gerichte, deels afgeronde gevel van het geheel omsloten tenniszitje. Dit volume bezit een groot rechthoekig venster, dat de ronding van de gevel volgt. Hiernaast bevindt zich een openslaande deur als toegang tot het zitje. De indeling van het venster is veranderd. Boven het volume bevindt zich een terras omgeven door een bakstenen borstwering met balustrade en vlaggenmast.
De achtergevel is eveneens in tweeën gedeeld. Links is een rechthoekig venster in het gevelvlak opgenomen. Vanuit het midden leidt een bakstenen trap naar het hierboven gelegen terras.
Het rechter gedeelte van de gevel, waarachter de schuur is gesitueerd, is geheel blind.
Een dubbele deur in de rechthoekige linker zijgevel geeft toegang tot de schuur. Het metselwerk vertoont een patroon van vakken, die afwisselend uit twee horizontale en twee vertikale stenen bestaan.
Een groter rechthoekig venster in de rechter zijgevel biedt uitzicht op de tennisbaan.
Waardering
Het tennisgebouwtje annex schuur met pergola is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als een zeldzaam voorbeeld van een tennishuisje, uitgevoerd in de stijl van de Amsterdamse School en met invloeden van het Zakelijk Expresionisme. Het gebouwtje is ontworpen door de internationaal vermaarde architect H.Th. Wijdeveld. Het tennishuisje annex schuur en pergola zijn van ensemblewaarde als onderdeel van het complex en in relatie tot de omliggende villawijk.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
VILLA "De Wachter" met TENNISHUISJE EN PERGOLA ligt op een uitgestrekt terrein, dat door een lage muur met pijlers van de weg is gescheiden. De bouwmassa ligt evenwijdig en op enige afstand van de Dr. J.P. Heyelaan in een gebied met grote villa's.
De villa werd in 1927-29 gebouwd naar ontwerp van H.Th. Wijdeveld.
De architectuur van de villa sluit met name door de detaillering en het metselverband aan bij de Amsterdamse School, waarbij ook invloeden van het Zakelijk Expressionisme herkenbaar zijn, hetgeen tot uidrukking komt in de sculpturale compositie van de kubische volumina met platte daken.
De opdrachtgever, de familie Langelaan, was eigenaar van Wessel Huygens, een staal- en machinefabriek en gaven Wijdeveld veel vrijheid, waarbij van de faciliteiten van de staalfabriek gebruik gemaakt mocht worden.
Wijdeveld realiseerde zowel wat vormgeving als materialen betreft een vernieuwend ontwerp. De villa heeft tussenvloeren van gewapend beton, die het mogelijk maakten open hoeken in het ontwerp op te nemen.
Vanwege het platte dak had Wijdeveld al zijn overtuigingskracht nodig om het plan door de plaatselijke Schoonheidscommissie te krijgen. Zo betoogde hij dat de verticaal geplaatste 'dakpannen' zonder meer vergelijkbaar waren met schuin geplaatste dakpannen.
De villa is omringd door een grote tuin, waarin een vijver en een pergola zijn gelegen. In 1929 werd een tennishuisje met bijbehorende baan eveneens naar ontwerp van Wijdeveld aangelegd. De tennisbaan is door middel van een pergola met het hoofdgebouw verbonden.
Na aankoop van het pand door de congregatie van de 'Zusters onder de Bogen' werd de villa verbouwd, waarbij de onderdoorgang werd dichtgezet en de garage als kapel werd ingericht. Aan de zuidzijde werd de villa op de begane grond uitgebreid met een serre.
Na het vertrek van de congregatie werd de villa halverwege de jaren tachtig in twee afzonderlijke woningen gesplitst. De genoemde wijzigingen vallen buiten de bescherming.
Het complex van villa De Wachter bestaat uit:
1 de villa
2 de pergola met tennishuisje
Waardering
Villa "De Wachter" met pergola en (voormalig) tennishuisje is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een villa, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School met invloeden van het Zakelijk Expressionisme, alsmede als vernieuwend bouwtype (in constructie en materiaalgebruik). De villa maakt onderdeel uit van het oeuvre van de internationaal vermaarde architect H.Th. Wijdeveld. Het complex is van ensemble waarde als onderdeel van de villawijk.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Tennisbaan | Sport, recreatie, vereniging en horeca | Sport en recreatie | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dr. J.P. Heijelaan | 2 | – | 3818 GT | Amersfoort | Bergkwartier | BY | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | F | 2424 | – | Amersfoort |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1929 | 1929 | – | vervaardiging |
| Name | Beroep | Notitie |
|---|---|---|
| Wijdeveld, H.Th. ; Stad Amersfoort | architect / bouwkundige / constructeur | – |