Inleiding

Langgerekt WOONBLOK met zes woningen en twee woon/winkelpanden, gelegen aan de oostzijde van het Van Ostadeplein, vormt door zijn twee poorten de entree tot de achterliggende Paulus Potterstraat en de Jan Steenstraat, die samen met woningen aan de Van Woustraat en Vermeerstraat onderdeel uitmaken van de vijfde groep van een door de gemeente ontworpen woningbouwcomplex. Het poortgebouw 'blok nummer 1' vormt door zijn centrale ligging het hart van dit complex. Het blok werd in 1919 gebouwd naar ontwerp van de architecten W.K. de Wijs, M.J. Klijnstra, H.A. Pothoven en G. van Hoogevest. De gedetailleerde baksteenarchitectuur toont een ambachtelijk traditionele bouwwijze.

Rond 1980 zijn de woningen gerenoveerd, hierbij zijn elementen als deur- en vensterpartijen met roedenverdeling en keukens vervangen.

Omschrijving

Het woningblok is gelegen aan de oostelijke wand van een rechthoekig plein. Het blok heeft één bouwlaag met een samengestelde dakpartij, gedekt met rode Hollandse pannen. De langgerekte symmetrische vorm is op twee plaatsen geknikt. Het middendeel met een hogere topgevel bestaat uit vier woningen. Links en rechts, iets schuin gepositioneerd ten opzichte van het middendeel, bevinden zich twee poorten welke toegang geven tot de achterliggende straten. Een lager zadeldak, met boven de poorten topgevels, verbindt het middendeel met de twee uiteinden, die ieder bestaan uit twee woningen. Deze eindblokken bestaan uit een bouwlaag met een zadeldak, haaks op het middendeel en evenwijdig aan de Paulus Potterstraat en de Jan Steenstraat.

De symmetrische voorgevel (westzijde) bestaat uit de vier woningen tellende hoofdmassa met een risalerende hoogopgaande licht gebogen topgevel. Daarnaast bevinden zich de teruggelegen poorten met daarboven topgevels waarachter zich de slaapkamers van de nummers Van Ostadeplein 1 en 4 bevinden en tenslotte de risalerende eindwoningen.

Het vooraanzicht toont de (zij-)topgevels van deze woningen. De brede en geknikte topgevel van de hoofdmassa is geplaatst op vijf bogen, waarvan de middelste drie bogen de grootste overspanning hebben. De gedrukte baksteen kolommen waarop de bogen zijn geplaatst zijn door middel van variaties in baksteen voorzien van een voet, een schacht en een kapiteel. Achter de middelste boog bevinden zich twee deuren, onder de tweede en de vierde boog grote winkelvensters en onder de buitenste bogen een deur met daarnaast een smal venster. Ter hoogte van de tweede bouwlaag bevindt zich in de topgevel een strokenvenster, bestaande uit zes vensters. De top van de gevel is van een bakstenen reliëf voorzien.

De topgevel wordt geflankeerd door één bouwlaag hoge vleugels met hoogopgaand zadeldak. In de wanden bevinden zich twee vensters en de toegangen tot de woningen Van Ostadeplein 1 en 4. De toegangspoorten bestaan uit één grote boog geflankeerd door twee kleine rondbogen. Boven de grote boog bevindt zich een topgevel, voorzien van twee smalle vensters en baksteenornamentatie in de top. De kruisgewelven boven de poort zijn gemetseld met een gele machinale baksteen.

De westgevels van de woningen aan de Paulus Potterstraat en de Jan Steenstraat zijn sober en voorzien van één venster in de eerste bouwlaag en twee vensters in de tweede bouwlaag.

De symmetrische achtergevel heeft dezelfde hoofdopzet als de voorgevel. Hier buigen de vleugels naar achteren. Voor de hoofdmassa zijn vier tuinen gelegen. Bij verschillende woningen zijn één bouwlaag hoge schuren aangebouwd, die buiten de bescherming vallen.

In de topgevel zijn vier zeslichts vensters aangebracht met geheel in de top een klein tweelichts venster. Geometrische patronen verlevendigen de baksteengevel. Vier dakkapellen, twee aan iedere zijde van de topgevel bestaan uit twee openslaande zeslichtsvensters met plat dak. De gevels van de vleugels zijn identiek aan die van de voorgevel.

De linkerzijgevel wordt gevormd door de achterzijden van de twee woningen aan de Paulus Potterstraat. De opbouw bestaat uit één bouwlaag met zadeldak. De eerste bouwlaag is veranderd door de aanbouw van schuren. In het midden bevindt zich een schoorsteen, die geflankeerd wordt door dakkapellen. Op de nokhoeken bevinden zich twee kleine schoorstenen.

De rechterzijgevel is in hoofdzaak identiek aan de linkerzijgevel. Ook hier zijn later schuren aangebouwd.

Het interieur van de in totaal acht woningen en twee winkelruimten is sober. Bij enkele woningen zijn de originele achthoekige tegelvloeren nog aanwezig.

Het indeling van de begane grond van de panden aan het Van Ostadeplein 2 en 3 bestaan uit een vierkante hoge winkelruimte met grote, halfronde vensters, met daarnaast de trap.

Waardering

Het woningblok aan het Van Ostadeplein is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van sociale, gemeentelijke woningbouw, uitgevoerd in baksteenarchitectuur op ambachtelijk traditionele bouwwijze. Door de centrale ligging aan het einde van een zichtas vanaf het plein en door de aanwezigheid van poorten heeft het blok stedenbouwkundige waarde als belangrijkste blok binnen een wijk met arbeiderswoningen.