Inleiding

In 1912-1913 tot stand gekomen KANTOORGEBOUW met MAGAZIJN in opdracht van de N.V. Elberfelder Handels- en Exportmaatschappij, naar een ontwerp van de architect Jac. Duncker in een Overgangsarchitectuur met invloeden van het Rationalisme en Eclecticisme. Het gebouw heeft de voorgevel aan de Nieuwezijds Voorburgwal en de achtergevel aan de Spuistraat. Enkele revisies op de tekeningen van Duncker werden uitgevoerd door de architect A. Biebricher; op de ontwerptekening van Duncker had het gebouw andere venstervormen en toegangspartij en siervazen in plaats van de neo -klassieke beelden ter hoogte van de bovenste bouwlaag. In 1916-1917 vond in opdracht van de N.V. Drukkerij De Standaard een verbouwing plaats onder leiding van de architecten De Vlugt en Domhof, waarna het in 1918 werd betrokken door de redactie en drukkerij van die krant. De Standaard werd in 1872 opgericht als hoofdorgaan van de anti- revolutionairen. Abraham Kuyper voerde vanaf de eerste jaargang tot zijn dood in 1920 het blad aan (met onderbreking van de jaren 1901-1905). Nadien is H. Colijn gedurende enige perioden hoofdredacteur geweest van de krant van de christelijke mannenbroeders. In de bezettingsjaren is de krant lange tijd verboden geweest en na de bevrijding is het niet meer als dagblad herrezen. Het blad Trouw betrok in 1945 het gebouw. In de zestiger jaren vestigde zich de drukkerij Holland in het gebouw.

Omschrijving

Gebouw op een parallellogram- vormig grondplan met kleine lichthof halverwege de noordelijke belending. De bebouwing aan de Nieuwezijds Voorburgwal heeft een begane grond en een hogere eerste (=hoofdverdieping) een tweede en derde verdieping daar boven en tenslotte nog twee lagere verdiepingen het geheel onder schilddak met pannen. Gemetselde gevel in bruine steen in patijts verband. Er is gebruik gemaakt van natuursteen bij de stoep, de plint en gevellijsten. De toegangspartij is evenals de samengestelde ramen van de onderpui bekleed met een bronzen beplating, waarbij de bronsplaten met kleine spijkertjes op de houten onderdelen werden vastgezet. De gevel is symmetrisch opgebouwd en drie traveeën breed. In de plint bevinden zich de vensteropeningen naar het souterrain. Een stoep met vier treden leidt tot de toegangspartij met deur met cirkelvormige tracering, zijlichten, flankerende pilasters met cassettes en een halfrond radiaal geleed bovenlicht in serliana onder een drietal gekoppelde zesruits vensters. De hoge samengestelde en meerruits gelede ramen aan weerszijden beslaan begane grond en hoofdverdieping. Opmerkelijk zijn de traditioneel uitgevoerde roedenramen met lekdorpels. Evenzo hoge en meerruits gelede en samengestelde vensters beslaan de tweede en derde verdieping; deze vensters hebben enkele gedichte panelen en een eenvoudig hekwerk met fenêtres à terre aan de benedenzijde. Onder de waterlijst tussen derde en vierde verdieping op het fries in bronzen letters: DE STANDAARD. De vensters van de vierde en vijfde verdieping zijn geleed en minder hoog; de bovenste hebben fenêtres à terre. Tussen de vierde en de vijfde verdieping bevindt zich nog een gevellijst die over de zuidelijke zijgevel doorloopt. Op de hoeken en tussen de vensters bevinden zich op een gemetselde piëdestal met natuurstenen dekplaat in totaal vier vrijstaande zandstenen mannen- en vrouwenbeelden. Rechte gevelbeëindiging met geprofileerde gootlijst, waarboven nog een koperen slabbe. Tegen het linker-dakschild een kleine dakkapel met koperen bekleding en rond venster met vierkante roedenverdeling, en een latere opbouw. De bebouwing aan de Spuistraat heeft boven de onderkeldering een lage begane grond, een hoge eerste verdieping (=hoofdverdieping) en vijf verdere verdiepingen. De gevels zijn ook hier gemetseld in patijts verband, in een donkere steen. Er is gebruik gemaakt van natuursteen bij de plint en de gevellijsten. De bebouwing heeft een rechte gevelbeëindiging met geprofileerde gootlijst en plat dak. Op de scheiding tussen de vensterseries van de begane grond/hoofdverdieping, eerste en tweede verdieping is gebruik gemaakt van decoratief staand metselwerk. De gevel is op de begane grond vier traveeën breed, met aan de rechterzijde de eenvoudige achteringang met dubbele houten deuren. De naastliggende vensters hebben een smeedijzeren traliewerk bij de twee negenruits benedenramen. Vensters en deuren hebben boven het kalf nog een kruiskozijn met vier negenruits ramen. Aan de rechterzijde is de bebouwing boven de hoofdverdieping en ter breedte van één travee teruggezet; in oorsprong bevond zich in dit deel een trappenhuis. De vensters op de tweede, derde en vierde verdieping hebben een middenpost en twee negenruits ramen; de vensters op de vijfde en zesde verdieping hebben een middenpost en twee zesruits ramen. De vensters zijn deels voorzien van drieruits tuimelramen. De gevellijsten lopen door over de zijgevels; het is opmerkelijk dat bij de recent gebouwde belending aan de linkerzijde deze omtrekking van de lijst in het metselwerk gehandhaafd is gebleven. Op het fries onder de lijst tussen de derde en de vierde verdieping: -DRUKKERIJ HOLLAND-.

Waardering

Kantoorgebouw met magazijn uit 1912-1913 van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde. Met name de periode van 1918-1945, toen De Standaard hier gevestigd was - waaraan namen als Abraham Kuyper en H. Colijn zijn verbonden - vormt op het gebied van de cultuurgeschiedenis en historie van de dagbladpers een toegevoegde waarde.