N.V. Lactaria, Stevensbeek

Inleiding

De voormalige VEESTALLEN van het complex van de modelboerderij Lactaria zijn thans in gebruik als kerk en groepenverblijfStevenshof.

Omschrijving

Langgerekt eenlaags gebouw, opgetrokken uit gepleisterde baksteen op bakstenen plint, voorzien van samengestelde zadel-daken met overstekken, verbeterde Hollandse pannen en plaatselijk glazen daklichten. Het langgerekte gebouw heeft een in het verlengde van de oprijlaan gelegen middendeel onder zadeldak, geflankeerd doorhaaks op de laan gerichte, driebeukige vleugels waarvan de middenbeuk een zadeldak heeft en de zijbeuken plat zijn afgedekt.

De voorgevel heeft beneden een ingang met dubbele deur en gedeeld bovenlicht boven een latei. Links een kruisraam met onderluiken, rechts twee kloosterkozijnen met onderluiken. Op de verdieping in het midden een Serlianaraam met kleine roedenverdeling, geflankeerd door stolpramen, eveneens met kleine roedenverdeling. De topgevel is met hout beschoten en toont een overstek. De achtergevel van dit middendeel is ongepleisterd en heeft beneden vier zesruits stolpramen en boven vier vierruits ramen. In de zijgevel hier T-ramen en in de dakvlakken dakramen. In dit bouwdeel thans hal en keuken.

De oorspronkelijke dakruiter is verdwenen.

De langgerekte vleugels zijn eveneens gewit boven een bakstenen plint en hebben in de middenbeuk getoogde zesruits ijzeren stalramen onder een bakstenen toog. Deze ramen komen eveneens voor in de zijbeuken van de kerkvleugel. In dezijbeuken van de rechtervleugel zijn houten klapramen aanwezig. Elke travee bevat drie ramen. De rechtervleugel bevat thans tot slaapzalen verbouwde schoollokalen en heeft in de lange dakvlakken glazen daklichten en op de nok witte ventilatiekanalen, die bij de linker vleugel, welke tot kerk is verbouwd, ontbreken. Beide vleugels hebben bij de aanslui-ting op de middenbouw plat gedekte dakkapellen met kleine roedenramen. Links en rechts van de middenbouw zijn ze doormiddel van hoge ezelsrugmuren in baksteen met respectievelijk de beheerderswoning en het hoofdgebouw verbonden. Aan de voorzijde hebben beide vleugels een haakse aanbouw onder zadeldak met rondboogramen in de gevel. De eindgevel van de lokalenvleugel heeft een hoge rondboogopening met vernieuwde raamindeling. Deze gevel gaat via een vloeiend verlopende rollaag over in de plat gedekte eindgevels van de zijbeuken.

De kerkvleugel heeft een ijzeren dakruiter met klok en is toegankelijk door een ca. 1960 toegevoegd en plat afgedekt entreeportaal, waarboven een driedelig ijzeren segmentboograam. Onder het gebouw bevinden zich nog de oude stalvloeren met twee mestkelders en afvoersleuven.

In de kerkruimte worden middenbeuk en zijbeuken gescheiden door betonnen kolommen die de houten kapspanten van het springwerk dragen, dat overigens verder schuil gaat onder een later toegevoegd, iets getoogd stucplafond.

Waardering

De voormalige veestallen zijn van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische en geografische ontwikkeling in de Peel, het getuigt van een typologische ontwikkeling en heeft innovatieve betekenis; het getuigt door de opeenvolgende verbouwingen van een historische ontwikkeling die typerend is voor de streek. Het heeft architectuurhistorische waarde voor de geschiedenis van de boerderij-architectuur en zijn van belang wegens de samenhang tussen exterieur en interieur. Het heeft ensemblewaarden wegens de situering, verbonden met de ontwikkeling van de streek. Het is ondanks de wijzigingen nog gaaf bewaard gebleven en bouwtechnisch, typologisch en functioneel zeldzaam.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
519248
Complexnaam
Complex Lactaria
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

De voormalige MODELBOERDERIJ van de N.V. Lactaria, later kloostergebouw en thans centrum Stevenshof en kerkgebouw, is gebouwd rond 1910-1911 in een mengeling van Ambachtelijk-traditionele vormen met enige elementen van landhuisstijl.

Opdrachtgever was een consortium van Duitse en Nederlandse beleggers, waaronder een grote veehandelaar. Het moest een winstgevende modelboerderij zijn, voor de levering van TBC-vrije melk aan de steden Helmond, Eindhoven en Nijmegen. Door de stichting op van de gemeente Sambeek aangekochte en in 1910 ontgonnen woeste gronden, door een grote veestapel en een efficiënte werkwijze werden de kosten zo laag mogelijk gehou-den. Het geheel omvatte 329 ha. grond en telde 200 zwartbonte koeien, 200 varkens en 20 paarden. De koeien werden in de wei machinaal gemolken en de melk werd via een ondergrondse buisleiding naar de zuivelfabriek getransporteerd. Het complex bestond oorspronkelijk uit een woning voor de bedrijfsleider (onderdeel 1), de voormalige melkfabriek en maalderij (on-derdeel 2), de stallen (onderdeel 3), twee hooischuren, waar-van er een is vervangen (onderdeel 4), de opslag voor kunst-mest (gesloopt), de veldschuur voor graan (gesloopt), enkele sterk verbouwde dubbele arbeiderswoningen en een kas uit ca.1935. Deze laatste onderdelen vallen buiten de bescherming. Het geheel is al korte tijd na de stichting verkocht aan de familie Brons en vervolgens in 1933 aan de gemeente Oploo. Deze verkocht nog in hetzelfde jaar 33 ha. grond met de be-drijfsgebouwen aan de zuster Dominicanessen van Bethanië uit Sambeek, die het geheel in gebruik namen als klooster en school. De melkfabriek werd tot klooster verbouwd en het zuidelijk deel der stallen werd in 1934 kerkgebouw. Het geheel is omgeven door lanen van linden en kastanjes uit de bouwtijd.

Omschrijving

Het complex heeft een rationele, symmetrische opzet en bestaat uit een beheerderswoning en de voormalige melkfabriek, thans hoofdgebouw. Deze gebouwen liggen links en rechts aan het eind van de oprijlaan met oude linden. Hierachter ligt, haaks op deoprijlaan het langgerekte voormalige stalgebouw met een middenpaviljoen in de as van de laan. Achter dit bedrijfsgebouw lagen de vroegere paardenstallen, links en rechts geflankeerd door de grote schuren, waarvan er thans nog een resteert.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische en geografische ontwikkeling in de Peel, het getuigt van een typologische ontwikkeling en heeft innovatieve betekenis in de geschiedenis van de landbouw en de grondexploitatie in de Peel. Het complex heeft architectuurhistorische waarde voor de geschiedenis van de boerderij-architectuur en is van belang wegens de samenhang tussen exterieur en interieur. Het heeft ensemblewaarden wegens de situering, verbonden met de ontwikkeling van de streek. Het is ondanks de wijzigingen nog gaaf bewaard gebleven en bouwtechnisch, typologisch en functioneel zeldzaam.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Veestal Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Kloosterstraat 2 A 5844 AN Stevensbeek Ja
Kloosterstraat 2 C 5844 AN Stevensbeek
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
E 681 Oploo
E 625 Oploo
E 618 Oploo
E 621 Oploo
E 615 Oploo
E 617 Oploo
E 619 Oploo
E 623 Oploo
E 616 Oploo
E 620 Oploo
E 624 Oploo
E 626 Oploo
E 688 Oploo
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1910 1911 vervaardiging
Naar boven