Inleiding.

De R.K. KERK van de H. Johannes de Doper te Nieuw Vossemeer is een driebeukige Neo-Gotische kruisbasiliek met toren en dakruiter naar ontwerp van C.P. van Genk, vermoedelijk in samenwerking met P.J. van Genk gebouwd in 1873. De kerk is in 1929 uitgebreid en in 1955-1956 hersteld van watersnoodschade.

Omschrijving.

Uit baksteen opgetrokken driebeukige kruiskerk met natuurstenen sierdelen aan de torengevel. Het schip telt zes vakken, het uitspringende transept twee. Het koor omvat twee vakken met 5/8 sluiting. De toren heeft vier geledingen en een slanke achthoekige spits. De toren heeft haakse versneden steunberen tot aan de klokkengeleding. De eerste geleding heeft een tussen de steunberen geplaatst portaal met kolommen, kapitelen en gevelveld, waarboven in de tweede geleding een groot vierdelig spitsboograam met bekronende rozet, omlijst door een spitsboog. De toren heeft twee traptorens tot halverwege de derde geleding. De derde geleding heeft twee spitsboognissen met een rozet binen een nis. De klokkengeleding verjongt zich sterk doordat de steunberen hier eindigen en de hoeken door natuurstenen zuiltjes iets inspringen. Schip, transept en koor kennen een zeer eenvoudige detaillering in baksteen met natuurstenen dorpels en steunbeerafdekkingen. De zijbeuken en het koor hebben lancetramen, de eindgevels der transepten tripletramen. Bij de uitbreiding is het koor vernieuwd en voorzien van dubbele zijkapellen en haaks op de koorsluiting gerichte sacristieën.

Het interieur is geheel gepleisterd en witgeschilderd, met uitzondering van de zware in zandsteen uitgevoerde kolommen met bladkapitelen. Het schip heeft verder geprofileerde scheibogen en hoog in de muren geplaatste rondvensters. Het gehele gebouw wordt overwelfd door kruisribgewelven op natuurstenen kraagstenen en ronde kolonnetten. Deze laatste rusten op consoles die boven de dekplaten der kapitelen aanzetten. In de hardstenen vloer een witmarmeren rozet. De kerk bezit een neogotische doopvont, een 17de-eeuws Mariabeeld, beide omgeven door smeedijzeren neogotische hekken, een neogotische preekstoel met reliëfs van de vier evangelisten en een door C. van Genk ontworpen biechtstoel. Gregoriusbeeld van J.A. van Genk. 18de-eeuws beeld van Apollonia, drie beelden van Petrus, Paulus en Donatus (ca. 1850), vier neogotische engelenbeelden en neogotische glasramen in het koor. Eenklaviers mechanisch orgel gemaakt door F.B. Loret in 1854 met 8 registers en aangehangen pedaal.

Waardering.

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de neogotische dorpskerk. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de op de vroege Franse gotiek geïnspireerde stijl en detaillering en is van kunsthistorisch belang door de interieuronderdelen. Het gebouw is tevens van belang als enig kerkelijk werk van de architect C.P. van Genk en van belang door de aanwezigheid van inventarisstukken van de hand van leden van de ook wel als 'kunstclan' omschreven familie Van Genk. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van het kerkdorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische zeldzaamheid.