Grinsel 83, Den Dungen

Inleiding

WOONHUIS, deel uitmakend van een boerderij, omstreeks 1871 opgetrokken in een ambachtelijk-traditionele bouwtrant als vervanging van het woongedeelte van de boerderij uit 1825 waarvan nu nog de stal (onderdeel II) resteert.

Omschrijving

De sober vormgegeven boerderij is een op rechthoekige plattegrond opgetrokken éénlaags bouwlichaam van vijf vensterassen met in kruisverband gemetselde gevels van handvorm baksteen onder een met kruispannen gedekt zadeldak waarvan de nokas parallel aan de straat loopt. Op de hoeken bevinden zich twee, vernieuwde, gemetselde schoorstenen. In het dak bevinden zich verder enkele kleine dakvenstertjes. Aan de voorzijde bevindt zich een klein stoepje met optrede.

De opvallend hoge plint van de symmetrische voorgevel is gecementeerd en opgetrokken tot de onderzijde van de doorgetrokken hardstenen vensteronderdorpels. De vensters zijn recht gesloten en hebben afgeronde hoeken en schuiframen met glas-in-lood in de bovenlichten.

Eenvoudige goot en gecementeerd fries.

Aan de voorzijde zijn de deur en de ramen, waarschijnlijk in de jaren zestig van de twintigste eeuw, vervangen door de huidige. Aan de rechterzijde van de ingang bevindt zich de kleine hardstenen gedenksteen van de eerste steenlegging uit 1871.

Intern wordt het pand gedeeld door een centrale gang die betegeld is met zeshoekige zwarte en gele estriken. Aan de zuidzijde bevindt zich een grote kamer die van sobere stucplafonds voorzien is en een marmeren schouw heeft. Deze kamer werd in tijden van watersnood gebruikt als stalling voor het vee. Aan de oostzijde hiervan bevindt zich een smalle kamer die als slaapvertrek gebruikt werd. Aan de stalzijde bevinden zich een slaapvertrek en de keuken.

Enkele van de oorspronkelijke elementen zoals schouw en alkoof bevinden zich nog wel in situ maar zijn aan door betimmeringen aan het zicht onttrokken. De kelder is volgestort met puin. Een originele plee is nog aanwezig.

Waardering

De boerderij is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling en typologische ontwikkeling van het boerenbedrijf in Noord-Brabant. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de betekenis die het heeft voor de geschiedenis van de architectuur van het boerenbedrijf. Het heeft ensemblewaarde vanwege de historisch-ruimtelijke relatie tussen de verschillende onderdelen en de ontwikkeling die daaruit valt af te lezen. Het is als gaaf bewaard geheel betrekkelijk zeldzaam.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
519903
Complexnaam
Complex Grinsel 83
Provincie
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

BOERDERIJcomplex, bestaande uit een woongedeelte (onderdeel I) uit 1871 dat is gebouwd tegen een uit 1825 daterende STAL (onderdeel II) en een uit de tweede helft van de achttiende eeuw daterende POORT (onderdeel III) van twee hardstenen zuilen met smeedijzeren hekwerk. Het woongedeelte en het bedrijfsgedeelte zijn opgetrokken in een ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Een aan de noordwestelijke zijde gelegen bijbehorende schop werd in 1981 afgebroken. Op het terrein bevinden zich aan de achterzijde nog diverse bijgebouwen en stallen: deze vallen buiten de van rijkswege geldende bescherming. Bijzonder aan de lokatie is dat deze al sinds 1426 bewoond wordt, sinds 1748 ononderbroken door leden van de familie Smits.

Omschrijving

Het geheel is centraal gelegen op een flauwe verhoging aan de noordzijde van het Grinsel. In de aanlegtijd vervulde deze verhoging de functie van een soort vluchtheuvel voor het water. Met de aanleg van een lage dijk aan de westzijde van het terrein verviel deze functie. Aan de voorzijde bevindt zich een tuin en aan de noord- en westzijde een erf.

De boerderij en stal zijn aan elkaar gebouwd en staan intern ook met elkaar in verbinding. De nokassen lopen in de lengterichting van de straat. De poort met hekwerk bevindt zich aan de straat en bestaat uit twee vierkante, met bollen bekroonde, geblokte hardstenen penanten.

Waardering

Het boerderijcomplex is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling en typologische ontwikkeling van het boerenbedrijf in Noord-Brabant.

Het is van belang als onderdeel van de belangwekkende reeks boerderijtypen in het kerkdorp Den Dungen. Het complex heeft architectuurhistorische waarde vanwege de betekenis die het heeft voor de geschiedenis van de architectuur van het boerenbedrijf.

Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de historisch-geografisch bepaalde ligging op een lichte verhoging en vanwege de historisch-ruimtelijke relatie tussen de verschillende onderdelen en de ontwikkeling die daaruit valt af te lezen. Het complex is gaaf bewaard gebleven en als geheel tamelijk zeldzaam.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Grinsel 83 5275 JN Den Dungen Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
G 979 Den Dungen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1871 1871 vervaardiging
Naar boven