Inleiding

Twee gekoppelde HERENHUIZEN van buitengewoon royale afmetingen, gebouwd door Hendrik Kramer in 1903 in Overgangsstijl met elementen van de Chaletstijl, in opdracht van de bouwspeculant en timmerbaas Pieter Vonk, gelegen op de hoek van de Emmakade en de Margaretha de Heerstraat. De eerste bewoners waren een lid van Gedeputeerde Staten en de hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant. No. 15 werd in 1935 inwendig verbouwd door G. Heldoorn, waarbij de suite gewijzigd werd, en de stucplafonds deels gewijzigd werden in balkenplafonds. Na de oorlog werden enkele wijzigingen aangebracht ten behoeve van een artsenpraktijk. No. 17 is in hogere mate ongewijzigd gebleven.

Omschrijving

EXTERIEUR:Dubbel herenhuis op in principe rechthoekige plattegrond met aangebouwde erkers, serres en een staart aan de achterzijde, waarin de bijkeuken en berging. De gevels zijn opgetrokken uit grauwbruine baksteen tot de wisseldorpel op de tweede bouwlaag. Daarboven is het pand wit gepleisterd. Beide panden hebben afgeknotte zadeldaken, behoudens het hoekpand, dat drie straalsgewijs geplaatste zadeldaken heeft, gedragen door schoren in de trant van de Chaletstijl. De dakschilden zijn belegd met oranjerode geglazuurde platte pannen. Enkele schoorstenen zijn tot boven de daklijn opgetrokken in de vorm van een huisje met een pannengedekt zadeldak en rookgaten in de vorm van vensters. De vensters in de gevels hebben diverse vormen en afmetingen en zijn voorzien van bovenlichten met glas-in-lood (bij no. 15 veranderd). De erkers en serres hebben samengestelde vensters. Beide huizen hebben een portiekachtige ingangspartij met afzaatluifel. Op de erkers bevinden zich balkons, op no. 15 overkapt door een afzaatluifel en op no. 17 voorzien van een trapeziumvormige erker. De vrij gesloten zijgevel aan de Margaretha de Heerstraat bevat twee uitgemetselde schoorsteenbundels en zet zich voort als tuinmuur, die getrapt met de woning is verbonden.

INTERIEUR no. 15: De verbouwing door Heldoorn in 1935 hield voornamelijk een versobering van het interieur in. Bewaard bleven o.a. paneeldeuren in geprofileerde omlijstingen, trap met bewerkte trappaal, leuningen en hekken, verlicht door klimmende glas-in-loodramen, betimmering door Heldoorn in de studeerkamer met geïntegreerde schoorsteenmantel en kasten.

INTERIEUR no. 17: Naar verluidt grotendeels in originele staat. Het interieur mocht niet worden bekeken.

Waardering

Dubbel herenhuis van algemeen architectuurhistorisch en cultuurhistorisch belang:

- vanwege de sobere, maar levendig gelede architectuur in de Overgangsstijl met elementen van de Chaletstijl;

- vanwege de slechts gering gewijzigde staat van het exterieur en de bewaard gebleven interieurs, met name naar verluidt van no. 17 en o.a. het studeerkamerinterieur van no. 15 naar ontwerp van Heldoorn;

- vanwege de markante ligging op de hoek van de Margaretha de Heerstraat en de Emmakade waar het sterk opvalt door het witgestucte bovengedeelte, de samengestelde bekapping met de oranjerode pannen en de markante schoorstenen;

- als voorbeeld van de toepassing van de Overgangsstijl door Hendrik Kramer.