Antwerpsestraatweg 185, Hoogerheide
Omschrijving
HOOFDGEBOUW (Mattembrugh). In neoclassicistische stijl opgetrokken buitenhuis waarvan de kern dateert uit 1846-1848 (ovale kamer geflankeerd door een vertrek) en de uitbreiding tot het huidige, blokvormige gebouw uit 1852-1854; bouw en uitbreiding door architect J. Franssen uit Antwerpen. Het langgerekte witgepleisterde gebouw is één beuk diep en opgebouwd uit een souterrain en twee bouwlagen onder een met leien gedekt flauw hellend schilddak met twee schoorstenen en kleine dakkapellen afgesloten door driehoekige frontons. De serre tegen de zuidgevel dateert van 1878. De symmetrisch ingedeelde gevels hebben vensterassen bestaande uit een getralied souterrainvenster (tweelichten) en twee boven elkaar geplaatste Empirevensters met afgeronde hoeken en een ijzeren roedenverdeling. De representatieve gevel is aan de straatzijde gesitueerd, terwijl de hoofdingang zich aan de achterzijde (tuinzijde) bevindt. De frontgevel wordt verticaal geleed door pilasters en hoeklisenen, die ter hoogte van het souterrain en de bel-etage in blokwerk uitgevoerd zijn, en horizontaal geleed door water-, cordonlijsten. De gevel is zeven vensterassen breed met een middenrisaliet van drie vensterassen, waarvan de middelste as gemarkeerd wordt door een verdiepingloze koepelvormige erker met drie achtruitsvensters. Het platte dak van de uitbouw heeft een balkon met een natuurstenen balustrade en vazen; op de verdieping een driedelig venster (centraal dubbele balkondeuren) gevat in een omlijsting bekroond door een fronton. De gevel aan de tuinzijde, waar de hoofdingang gesitueerd is, is veel vlakker uitgevoerd met alleen een horizontale geleding van cordon- en kroonlijst. In de licht risalerende middenas is de dubbele toegangsdeur met halfrond bovenlicht voorzien van spaakroeden, gevat in een rondboogvormige omlijsting; de deur wordt geflankeerd door een lantaarn en een omlijst staand vierruitsvenster waarboven een ronde omlijste nis. Het verdiepingsvenster is uitgevoerd in Serliana-motief. Tegen de zuidelijke zijgevel staat de verdiepingloze serre met bordestrap. De noordelijke zijgevel is blind uitgevoerd.
In het INTERIEUR is ondermeer van belang de gaaf bewaarde ruimte-indeling met centrale hal en dwarsgang waaraan de vertrekken zijn gesitueerd met op de as van het huis de koepelkamer; de vierkante hal heeft een marmeren vloer en witgemarmerde wanden, de deuren zijn gevat in pilasterstellingen die eveneens zijn gemarmerd in een contrasterende kleur (bruin), bordestrap; koepelkamer eveneens met deuren gevat in gemarmerde pilasterstellingen, familieportretten; de koepel kamer wordt geflankeerd door een klein vertrek een antichambre (noord) met marmeren schouw en een pantry (zuid) met marmeren schouw, buffetkasten en betengeld linnen tegen de wanden; aansluitend een barokkamer (noord) met witmarmeren schouw, lambriseringen en een rijk gedecoreerd, gestuct plafond met cassettes en zuid een grote kamer met marmeren schouw; de serre met warmwater installatie (hardstenen bak, twee kranen en een stookgedeelte); kelderverdieping met natuurstenen vloer, keuken met hardstenen waterbak en koperen kranen, stookgedeelte met gietijzeren fornuis.
Waardering HOOFDGEBOUW (Mattemburgh)
Van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de architectonische vormgeving in neoclassicistische stijl uit het midden van de 19de eeuw;
- vanwege de gaaf bewaarde ruimte-indeling en interieuronderdelen uit de bouwtijd;
- vanwege de beeldbepalende ligging binnen de parkaanleg en aan de Antwerpsestraatweg;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TUINMANSWONING ANNEX KOETSHUIS (3),TUINMUUR rondom moestuin (4), ORANJERIE (5), REEENHOK (6), TUINKOEPEL MET IJSKELDER (7), BRUG (8), BRUG (9). Aan de provinciale weg van Bergen op Zoom naar Antwerpen, ten noorden van de dorpskern Woensdrecht ligt de historische buitenplaats Mattemburgh op de overgangszone van hoge zandgronden naar jongere zeekleigronden. Het perceel de Mussepot te Zuidgeest, dat met schaarbossen beplant was, kwam in 1807 in het bezit van P.J. Cuypers (¿ 1844). In 1846 begon zijn weduwe, Maria E.T van Mattemburgh, met de bouw van een klein buitenhuis met tuinmanswoning en in dat zelfde jaar werd door architect C. van Cuyk een plan geleverd voor 'eenen Engelschen hof en wandelingen door de velden, weyden en het bosch daertegen gelegen' (ontwerptekening 1846, Archief Brabants Landschap). Het huis bestaande uit de ovale zaal geflankeerd door twee vertrekken werd tussen 1852-1854 uitgebreid tot het tegenwoordige rechthoekige bouwblok. Een lofdicht op 'het buiten Mattemburgh en het buitenleven' (1855) bejubelde het huis en tuinaanleg, ook de tuinkoepel met ijskelder wordt genoemd. Onder het beheer van C.L.A. Cuypers, die zich in 1854 op Mattemburgh vestigde werd de plaats verder uitgebreid en verfraaid. In een taxatierapport uit 1884 staat omschreven het landhuis met wandeltuin, tuinkoepel, het dennenbos aan de Beukendreef, eiken- en beukenbomen, het Beukendreefje, Het Doorzicht, de Bijl, de Berg, de IJzeren brug en de moestuin alsmede tuinmanswoning, huis, stal, remise en bergplaatsen. Door huwelijk (1939) kwam het goed in bezit van Graaf de Chambure, die de oranjerie liet bouwen. In de twintigste eeuw onderging het goed verschillende wijzigingen door zware beschadigingen in deTweede Wereldoorlog, de uitbreiding van de vliegbasis Woensdrecht in 1952-1956 en de aanleg van de Antwerpsestraatweg in 1969-1970 waardoor de eenheid van de buitenplaats werd verstoord. In 1970 vond de overdracht aan de Stichting het Brabants Landschap plaats.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Begrenzing bepaald door de Antwerpsestraatweg (oost), de Beukendreef (zuid), de Dubbele Dreef (noord) en weilanden aan de westzijde.
Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS MATTEMBURGH is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege de eenheid van huis en park, die vanaf 1846 tot stand zijn gekomen; - vanwege het in neoclassicistische stijl opgetrokken hoofdgebouw, dat samen met de overige opstallen een gaaf bewaard en karakteristiek ensemble van 19de-eeuwse architectuur vormt; - vanwege de bij de buitenplaats behorende historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Antwerpsestraatweg | 185 | – | 4631 PN | Hoogerheide | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | A | 1564 | – | Woensdrecht |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1846 | 1854 | – | vervaardiging |