Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TUINMANSWONING ANNEX KOETSHUIS (3),TUINMUUR rondom moestuin (4), ORANJERIE (5), REEENHOK (6), TUINKOEPEL MET IJSKELDER (7), BRUG (8), BRUG (9). Aan de provinciale weg van Bergen op Zoom naar Antwerpen, ten noorden van de dorpskern Woensdrecht ligt de historische buitenplaats Mattemburgh op de overgangszone van hoge zandgronden naar jongere zeekleigronden. Het perceel de Mussepot te Zuidgeest, dat met schaarbossen beplant was, kwam in 1807 in het bezit van P.J. Cuypers (¿ 1844). In 1846 begon zijn weduwe, Maria E.T van Mattemburgh, met de bouw van een klein buitenhuis met tuinmanswoning en in dat zelfde jaar werd door architect C. van Cuyk een plan geleverd voor 'eenen Engelschen hof en wandelingen door de velden, weyden en het bosch daertegen gelegen' (ontwerptekening 1846, Archief Brabants Landschap). Het huis bestaande uit de ovale zaal geflankeerd door twee vertrekken werd tussen 1852-1854 uitgebreid tot het tegenwoordige rechthoekige bouwblok. Een lofdicht op 'het buiten Mattemburgh en het buitenleven' (1855) bejubelde het huis en tuinaanleg, ook de tuinkoepel met ijskelder wordt genoemd. Onder het beheer van C.L.A. Cuypers, die zich in 1854 op Mattemburgh vestigde werd de plaats verder uitgebreid en verfraaid. In een taxatierapport uit 1884 staat omschreven het landhuis met wandeltuin, tuinkoepel, het dennenbos aan de Beukendreef, eiken- en beukenbomen, het Beukendreefje, Het Doorzicht, de Bijl, de Berg, de IJzeren brug en de moestuin alsmede tuinmanswoning, huis, stal, remise en bergplaatsen. Door huwelijk (1939) kwam het goed in bezit van Graaf de Chambure, die de oranjerie liet bouwen. In de twintigste eeuw onderging het goed verschillende wijzigingen door zware beschadigingen in deTweede Wereldoorlog, de uitbreiding van de vliegbasis Woensdrecht in 1952-1956 en de aanleg van de Antwerpsestraatweg in 1969-1970 waardoor de eenheid van de buitenplaats werd verstoord. In 1970 vond de overdracht aan de Stichting het Brabants Landschap plaats.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Begrenzing bepaald door de Antwerpsestraatweg (oost), de Beukendreef (zuid), de Dubbele Dreef (noord) en weilanden aan de westzijde.

Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS MATTEMBURGH is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege de eenheid van huis en park, die vanaf 1846 tot stand zijn gekomen; - vanwege het in neoclassicistische stijl opgetrokken hoofdgebouw, dat samen met de overige opstallen een gaaf bewaard en karakteristiek ensemble van 19de-eeuwse architectuur vormt; - vanwege de bij de buitenplaats behorende historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.