H. Michael, Beek en Donk

Inleiding.

De PASTORIE van de H. Michaëlkerk is gelegen ten oosten van deze kerk en via de sacristie daarmee verbonden. Het gebouw is net als de kerk tussen 1933-'35 door de Bossche architect H.W. Valk ontworpen in historiserende Delftse Schoolstijl. Het woonhuis maakt door de deels laag aangezette daken en de verspringende rooilijn een landelijke indruk. Omstreeks 1970 is een deel van de vensters in de achtergevel vervangen.

Omschrijving.

Het huis heeft een T-vormige plattegrond en bestaat uit twee bouwlagen. Doordat het dak deels zeer laag is aangezet ontstaat de indruk dat het huis deels eenlaags is. De deels afgewolfde, deels van eindschilden voorziene zadeldaken worden nog benadrukt door het forse overstek (ook hier zijn geen goten) en de drie bekronende schoorstenen. Het aard en ambachtelijke verwerking van het bouwmateriaal sluit aan bij die van de kerk. Ook de pastorie heeft monnik en non-pannen en is opgetrokken uit zware kloostermoppen. In het metselwerk zijn op representatieve plaatsen, zoals bij de voordeur, forse tufstenen blokken verwerkt. Mede door de toepassing van houten vensters, die deels zijn voorzien van luiken en een kleine roedenverdeling, ontstaat het beeld van een landelijk woonhuis. In de westelijke gevel heeft de pastorie drie raamassen, in de noordelijke twee. Typisch eigentijdse elementen, zoals een balkon, zijn aan de (van de straat niet zichtbare) achtergevel geconcentreerd. Materiaal, vorm en stijl staan in dienst om, zoals gebruikelijk bij het werk van Hendrik Valk, het gebouw een streekeigen identiteit te geven, waarin traditionele waarden benadrukt worden. Het grotendeels ongewijzigde interieur is voorzien van eenvoudig gestucte muren en witgeschilderd. Veel van de oorspronkelijke paneeldeuren en binnenluiken zijn nog aanwezig. Opvallend is de grootte van hal en overloop. De oorspronkelijke indeling is nog aanwezig en getuigt door de onregelmatige vorm van sommige kamers van de moeite, die de architect had met de inpassing van de ruimten. Op zolder krijgt men een indruk van de problemen die de opstelling van de draagconstructie van het brede, onregelmatig gevormde dak met zich meebracht. De onbeschoten kap bestaat uit een wirwar van schoorstenen, stijlen, trekstangen en gordingen. De tuin wordt aan de zuidelijke zijde van de straat gescheiden door een in kloostermoppen gemetselde lage tuinmuur onder ezelsrug. Een dito bakstenen trap van vier treden leidt naar de voordeur van de pastorie.

Waardering.

De pastorie is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarde als herinnering aan de geschiedenis van het katholicisme in het zuiden en is van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de dorpspastorie. Het heeft een bijzondere architectuurhistorische kwaliteit, is van groot belang als voorbeeld van de traditionalistische fase in het oeuvre van architect H.W. Valk. Het heeft ensemblewaarden als deel van een groep, die voor een belangrijk deel het silhouet en daarmee het aanzien van de kom van het dorp bepaalt.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
520154
Complexnaam
Kerkstraat
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding.

Het tussen 1933-'35 door de architect H.W. Valk gebouwde complex bestaat uit Kerkstraat 1, de KERK van de H. Michaël (1), Kerkstraat 3, de bijbehorende PASTORIE (2), een BEELD van het H. Hart (3) en een BEELD van de H. Michaël (4), alle gesitueerd in de dorpskom van Beek. De kerk vervangt de tussen 1830-'36 op het Heuvelplein gebouwde Waterstaatskerk. Deze Waterstaatskerk, de opvolger van een op het Heuvelplein gesitueerde schuilkerk, werd door het kerkbestuur vanwege type en stijl als 'te weinig katholiek' ervaren. Een nieuwe kerk, die als de plaatselijke middeleeuwse H. Michaelkerk beter zou moeten passen in het Brabantse dorpsbeeld, werd met opzet niet gerealiseerd op de oude open plaatse (Heuvelplein), maar op de nabij gelegen hoek van de (huidige) Koppelstraat en de Kerkstraat. Ondanks de grotere afstand bepaalt de kerk toch mede het aanzicht van de oostelijke zijde van het Heuvelplein.

Omschrijving.

Het betreft een coherente groep van kerkelijke gebouwen in functionele relatie tot elkaar, bestaande uit een in historiserende Delftse School-stijl uitgevoerde 'christocentrische' kruisbasiliek en een in dezelfde stijl gebouwde pastorie. Door de architectuur met haar 'middeleeuws' aandoende vormentaal, het veelvuldig gebruik van handgevormde kloostermoppen, monnik en non-pannen en ruw smeedijzer en het ambachtelijke karakter van de technische uitvoering, lijkt het alsof de kerk er al eeuwen staat en het gebouw het historische centrum van de plaats is. De eenvoudige en gesloten vormentaal maakt een moderne indruk maar zoekt tegelijkertijd aansluiting bij traditionele waarden. Het complex is gelegen op een ruim, onregelmatig vierkant perceel. Aan de zijde van de Koppelstraat bevindt zich naast de tuin van de pastorie een uitgestrekte moestuin, waardoor het landelijke karakter van de kerkelijke gebouwen nog versterkt worden.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als herinnering aan de geschiedenis van het katholicisme in het zuiden en is van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de christocentrische volkskerk. Het geheel heeft een bijzondere architectuurhistorische kwaliteit, is van groot belang als voorbeeld van de traditionalistische fase in het oeuvre van architect H.W. Valk. De groep heeft ensemblewaarden, zij bepaalt voor een belangrijk deel het silhouet en daarmee het aanzien van de kom van het dorp.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Pastorie(F) Religieuze gebouwen Kerkelijke dienstwoning oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Kerkstraat 3 5741 GK Beek en Donk Plaats: Beek Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
K 975 Beek en Donk
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1935 1935 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Valk, H.W. ; Noord-Brabant architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven