Inleiding

Het GEMEENTEHUIS MET SCHOOL EN ONDERWIJZERSWONING is in 1862 naar ontwerp van de Utrechtse architect N.J. Kamperdijk gebouwd in de vorm van blokvormig neoclassicistisch herenhuis in opdracht van de gemeente Vreeland. De eerste steen is in 1862 gelegd door burgemeester Pabst tot Nueveld. Rond 1900 was het pand voorzien van louvreluiken. In 1985-1986 is het verbouwd tot elf H.A.T woningen met behoud en herstel van het exterieur; toen zijn ook houten bergingen geplaatst. Voor het huis staat op de hoek van de Raadhuislaan en Vossenlaan een Wilhelminaboom (lindeboom), geplant in 1898 met een gietijzeren spijlenhek. Het pand is gelegen binnen het beschermd dorpsgezicht van Vreeland.

Omschrijving

Het op de hoek van de Raadhuislaan en Vossenlaan gesitueerde voormalig gemeentehuis met school en onderwijzerswoning is een blokvormig pand in neoclassicistische stijl, bestaande uit twee bouwlagen onder een afgeplat schilddak gedekt met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. Aan de voor- en achterzijde zijn twee dakkapellen aangebracht. De gevels zijn vier traveeën breed.

De gevels zijn opgetrokken in baksteen in staand verband, waarbij de begane grond van de rechterzijgevel en de achtergevel voorzien zijn van een witgeschilderde pleisterlaag. Bepleisterde dubbele cordonlijsten als scheiding tussen de begane grond en verdieping, geblokte lisenen en hoeklisenen en een witgeschilderde, bepleisterde plint accentueren de gevels. Rondom is een geprofileerde gootlijst op klossen aangebracht. De vensters, stolpramen met of zonder een tweelichts bovenlicht, zijn voorzien van een geprofileerde bepleisterde omlijsting.

De voorgevel (zuidzijde) is asymmetrisch ingedeeld. Op de begane grond is links van het midden een licht risalerende ingangspartij met een dubbele deur tussen pilasters waarop een gepleisterde ontlastingsboog met boogveld. Hierop staat GEMEENTE VREELAND vermeld en is het gemeentewapen van Vreeland met St.Maarten aangebracht. Rechts van de deur hangt de publikatiekast van het voormalige gemeentehuis. Uiterst links en rechts is een venster aangebracht. Linksonder is de eerste steen ingemetseld (slecht leesbaar).

Op de verdieping zijn vier vensters geplaatst. De verdieping wordt geleed door een bepleisterde geblokte liseen.

De rechterzijgevel (oostzijde) bevat de ingang van de voormalige school. De symmetrisch ingedeelde gevel is op de begane grond bepleisterd. In het midden is een deur met bovenlicht, geflankeerd door een met rechts en links daarvan nogmaals een venster. De brede band tussen de dubbele cordonlijsten is eveneens bepleisterd en verspringt bij de ingangspartij in hoogte. Hier staat GEMEENTE SCHOOL vermeld. Op de verdieping zijn in het midden twee vensters zonder bovenlicht aangebracht met links en rechts hiervan een blind venster.

De rechterzijgevel (westzijde) bevat vier vensters op de begane grond en drie op de verdieping. Het vierde meest rechtse venster is blind. Tussen de derde en de vierde travee is een gepleisterde, geblokte liseen in kolossale orde aangebracht.

De achtergevel bevat in het gepleisterde deel twee kleine rechthoekige vensters en op de verdieping drie vensters zonder bovenlicht.

Waardering

Het pand is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorise waarde als, voor kleinere gemeenten karakteristiek negentiende-eeuws voorbeeld van een gemeentehuis met school en onderwijzerswoning in de vorm van herenhuis in neoclassicistische stijl, alsmede vanwege de gave hoofdvorm en detaillering van het exterieur. Voorts als voorbeeld uit het oeuvre van de architect N.J. Kamperdijk.