Inleiding

DIENSTWONING voor de overtoomwachter uit 1891 naar ontwerp van 1888 in de stijl van de neohollandse renaissance, gebouwd in opdracht van Rijkswaterstaat. De dienstwoning aan de Kanaaldijk West is gelegen tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de westelijk daarvan gelegen spoorlijn Utrecht-Amsterdam. De woning is door de latere ophoging van de kanaaldijk deels in het dijklichaam opgenomen.

De dienstwoning bevindt zich ten noorden van overtoom 'Het Honderd'. Ten zuiden van de woning bevindt zich een identieke woning van de pontwachter.

N.B. Het schuurtje is niet bij de bescherming betrokken.

Omschrijving

Het woonhuis is in grauwe baksteen (in kruisverband, met uitgemetseld trasraam en nog ten dele van een knipvoeg voorzien) opgetrokken vanuit een rechthoekige plattegrond. Het vrijstaande, deels onderkelderde bouwvolume bestaat uit één bouwlaag met zadeldak gedekt met gesmoorde kruispannen. Het oostelijke dakvlak wordt doorsneden door een niet-oorspronkelijke dakkapel. De gevels worden geleed door gecementeerde en wit geschilderde banden en hoekstenen. De ventilatieroosters van de spouw bestaan uit gietijzeren rozetten. De rechtgesloten vensters en deur in de eerste bouwlaag zijn uitgevoerd met boogvelden met meerkleurig siermetselwerk onder een rondboogvormige ontlastingsboog met gecementeerde blokken en sluitstenen en met paneelluiken. De T-schuiframen hebben natuurstenen lekdorpels. De drie assen tellende symmetrisch ingedeelde voorgevel (oostzijde) bevat een centraal geplaatste entree met natuurstenen stoep, strokendeur met smeedijzeren hang- en sluitwerk en bovenlicht. De langsgevels worden afgesloten met gemetselde sierranden en uitgemetselde gootklossen met daartussen een meerkleurige reeks van kruisvormen onder een geprofileerde houten gootlijst. Het houten voorportaal met plat dak is niet oorspronkelijk.

De kopgevels (noord- en zuidgevels) zijn trapgevels met geprofileerde dekplaten. In de top bevindt zich een uitgemetseld ornament met een kunststenen segmentboogvormig fronton ter bekroning. In de topgevel zijn smeedijzeren sierankers toegepast. In de topgevels bevinden zich telkens één rechtgesloten venster met hanekam en een houten stolpraam. De ramen in de topgevels zijn vervangen.

Waardering

De woning is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een dienstwoning uit 1891 in Neo-Hollandse Renaissance-stijl, gebouwd in opdracht van Rijkswaterstaat, en vanwege de functie als uitdrukking van en herinnering aan de geschiedenis van het kanaal. De woning heeft ensemblewaarde vanwege de relatie met de nabij gelegen pontwachterswoning en vanwege de beeldbepalende ligging aan het Amsterdam-Rijnkanaal en de ruimtelijk-functionele relatie met dit kanaal. Van bouwkundig belang als vroeg voorbeeld van een woning met een constructiewijze met de toepassing van een spouw.