Inleiding

De WINKEL-WOONHUIZEN 90-92 werden gebouwd in 1878 in opdracht van J.C. van Beurden. De nummers 94-96 zijn, gezien de bouwnaad tussen de panden, wellicht van iets latere datum. In 1916 volgde een uitbreiding van nummer 90 aan de achterzijde. In de winkel was lange tijd een sigarenzaak gevestigd.

Omschrijving

Het eenlaagse blok heeft een rechthoekige plattegrond en een zadeldak met rode Oudhollandse dakpannen. De gevels zijn opgetrokken uit handgevormde baksteen met een gepleisterde plint en fries en rechte steekankers. De schuifvensters hebben houten dorpels en glas-in-lood bovenlichten, onder de afsluitende strek.

Het hoekpand op nummer 90 heeft de meest gedetailleerde gevel. Links een schuifraam, dan een paneeldeur waarvan de omlijsting en het etalageraam een winkelpui vormen. Onder het etalageraam een gevelsteen: J.C. v. B 25-5-1878. De deur heeft aan de onderzijde twee grote diamantkoppen en verder een glasvulling. Aan weerskanten van de deur en raam smalle houten puipilasters met verdiepte velden, en Vlaamse Renaissancewortels onder de gekorniste kroonlijst. De bovenlichten ook hier met glas-in-lood. Naast de winkelpui de van diamantkoppen en kussens voorziene deur van nummer 92 en weer een schuifvenster. Vervolgens een bouwnaad in de baksteen. De huizen nummer 94 en 96 hebben een raam-deur, raam-deur, raam indeling. De paneeldeuren zijn hier niet voorzien van diamantkoppen maar wel van kussens. Het fries heeft een onderverdeling in velden. Kleine ijzeren dakraampjes verlichten de zolderetage.

De rechterzijgevel springt iets uit de rooilijn ten opzichte van het later aangebouwde pand op nummer 98. Dit uitspringende gedeelte is grauw gepleisterd. De blinde linkerzijgevel vertoont bouwsporen van de oorspronkelijke lagere aanbouwen. De achtergevels van de panden zijn grotendeels oorspronkelijk en voorzien van schuifvensters met glas-in-lood bovenlicht en paneeldeuren naar de plaats. Op het erf van huisnummer 90 staat een grote bakstenen schuur met een wolfsdak voorzien van rode Oudhollandse pannen.

De winkelruimte van nummer 90 is vereenvoudigd. Daar achter ligt de woonkamer met balken plafond en links een kastenwand waar zich vroeger de bedsteden zullen hebben bevonden. De schouw is vernieuwd. Rechts hierachter bevindt zich een serre. De schuifdeuren hiervan zijn voorzien van geëtst glas. Beide deuren hebben een verschillende voorstelling met een pauw, ooievaar, zwanen, man in een roeiboot en klassiek architectonische elementen. Links in de muur van de serre bevindt zich een gevelsteentje. Hierop staan de namen van de kinderen van de weduwe die er toen woonde: W(alter) J(o) M(arietje) B(aijens) 1916. Deze aangebouwde ruimte bevat een grote woonkeuken met schouw en keukenkast met glazen deurtjes. In de bijkeuken hierachter de oorspronkelijke witte biseautétegels met groen-wit sierbandje. In een kleine zijruimte bevindt zich de tekenkamer van de smederij en via een deur is de aanbouw van de smederij aan de Korveldwarsstraat 3 bereikbaar.

Huis nummer 92 is in gebruik als kantoor van de naastgelegen winkel. Het pand bezit een gang, een voor- en achterkamer en daarachter een keuken met bijkeuken. De laatste ruimten zijn voorzien van de oude inrichting met witte biseautétegels, honingraattegels in de bijkeuken met sanitair en de oude keukenkastjes in de keuken zelf. In de keuken bevindt zich een getoogde doorgang waarachter een houten trap steil omhoog loopt.

Waardering

Het blok woonhuizen met winkel is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaal-economische ontwikkeling, namelijk groei van de nijverheid en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van woningen met werkplaats. De groep is architectuurhistorisch belangrijk vanwege de gaafheid van het ex- en deels van het interieur. Als geheel is het belangrijk vanwege typologische en functionele zeldzaamheid.