Complex Zusters van Liefde, Tilburg

Inleiding

De SCHOOL werd gebouwd als het St. Theresialyceum in 1931. Architect van dit Expressionistische gebouw was Jos Donders. Heden staat het gebouw bekend onder de naam St. Jozefmavo. Oorspronkelijk was de school direct aangesloten op de bouwmassa van het Moederhuis. Sinds 1991 is het verbindende drielaagse deel verwijderd, deels ten gunste van een entree tot het stadspark, deels voor de bouw van een nieuwe gymzaal.

Omschrijving

Het drielaagse gebouw heeft een L-vormige plattegrond en is opgetrokken uit machinale baksteen met siermetselwerk. De daken zijn plat. De oostelijke voorgevel staat in de as van de Van Doorenstraat en wordt gekenmerkt door een vrijwel gesloten front. De begane grond heeft als sokkel vooral een horizontale belijning. Deze is te zien in de terugspringende baksteenlagen en in de doorlopende betonnen latei annex luifel boven de entree in het midden. Links van de ingang twee tweeruits ramen, rechts vier gekoppelde zesruits vensters. De vensters zijn voorzien van een stalen roedenverdeling. De eenvoudige dubbele deuren worden geflankeerd door een gewelfd deel met daarnaast plateaus voor plantenbakken. Op de linker is een -onleesbaar geworden- gevelsteen ingemetseld. Het gewelfde deel heeft reliëfmetselwerk en strekt zich uit over de gehele hoogte van de gevel. Hiertussen, boven de ingang, bevindt zich een halfronde erker met stalen roedenverdeling. Het bovendeel is plat: een gemetseld kruis tussen het siermetselwerk bekroont de erker. Aan weerskanten van dit middendeel boven de begane grond heeft de gevel golvend metselwerk. Deze golven lopen aan elke zijde uit in vijf hoog in de gevel tussen pilasters geplaatste ramen. De ramen rechts zijn nog voorzien van een glas-in-lood vulling. Tussen de witte betonnen cordonlijst hierboven en de uitkragende houten gootlijst is een meanderrand in reliëfmetselwerk zichtbaar. De noordelijke zijgevel heeft acht traveeën met grote stalen kozijnen in zestienruits roedenverdeling. Het benedendeel is openslaand, het bovendeel heeft klepramen. De vensters van de lokalen hebben betonnen lateien. De zuidelijke zijgevel heeft behalve de ramen van de klaslokalen, in de eerste travee spleetvensters tussen lisenen. Hierachter bevindt zich het trappenhuis. In de hoek tussen het frontgebouw en het achterste deel is er op de begane grond een leeg naoorlogs nisje. Rechts van de voorgevel is er een eenlaags deel onder plat dak, voorzien van een drieruits raam en het haaks op het frontgebouw staande deel is eveneens drielaags maar heeft een lagere verdiepingshoogte, waardoor de daklijn lager uitkomt. Het deel is vier traveeën diep en tien vensterassen lang. Op de zuidwestelijke hoek staat een slanke bakstenen schoorsteen met een betonnen dekplaat. De ramen hebben dezelfde vorm als het hoofdgebouw. In de achtergevel zijn drie dubbele deuren geplaatst. Het interieur heeft een tochtportaal. Hierboven, in de ronding van de erker, een beeld van St. Jozef met Kind. De gang ligt in het midden met aan beide zijden lokalen. Alle vertrekken zijn gemoderniseerd. De half transparante erker verlicht de gang van alle verdiepingen. De openbare ruimte bezit authentieke onderdelen. De genoemde erker wordt op elke etage afgeschermd door een ijzeren sierhekje met spiraalkrullen. De vloeren van de gangen zijn mat beige betegeld met een grijze rand. De lambrisering bestaat uit glanzend geglazuurde zachtgele tegels met vijf zwarte smalle sierranden en een brede zwarte sluitband. De aansluiting bij de vloer is afgerond, voor een betere hygiëne. De plafonds van de gangen zijn versterkt met betonnen balken met afgeschuinde zijden.

Links van de voordeur is er een gang die naar het brede trappenhuis leidt. De bordestrap is uitgevoerd in granito. De trapleuning is van hout, de ijzeren balustrade heeft sobere geometrische decoratie.

Waardering

De school is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaaleconomische en culturele ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en liefdadigheid, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Het object is een goed voorbeeld van een technische en typologische ontwikkeling. Het pand is architectuurhistorisch waardevol vanwege de stijl en de plaats in het oeuvre van de architect. Het gebouw is een essentieel onderdeel van het grotere kloostergeheel en van bijzondere betekenis voor het aanzien van de stad. Het schoolgebouw is belangrijk vanwege de architectonische gaafheid van in- en exterieur.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
521093
Complexnaam
Complex Zusters van Liefde
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het complex omvat de kern van het in 1834 gestichte KLOOSTER (1). De kloosterorde van de Zusters van Liefde werd door Mgr. J. Zwijsen in 1832 opgericht. Scholen maakten ook deel uit van het complex. Zo waren er onder meer een kweekschool, een lyceum, een huishoudschool. Het pand diende ook als weeshuis en patronaat. In 1882 werd er een rijke Eclectische aanbouw toegevoegd aan de zijde van de Kloosterstraat (2), waardoor de oude kern aan het oog is onttrokken. De Oude Dijk wordt verder geheel ingenomen door een lange tweelaagse and van de uitbreiding, die in Neorenaissance stijl werd gebouwd tussen circa 1890 en 1916 als KLOOSTER, namelijk het Moederhuis. (3) W.Th. van Aalst en L. Goyaerts waren de architecten. De bebouwing schoof steeds meer op in zuidelijke richting. Door een coherente bouwstijl is het geheel een eenheid geworden. De bouwfasen zijn aan de buitenzijde te herkennen aan de verschillen in goothoogte. Uit diezelfde tijd dateert het kapellenconglomeraat (4). Het Moederhuis is nog steeds de administratieve kern van de kloosterorde der Zusters van Liefde. Het is nu vooral als kloosterbejaardenoord in gebruik. Ten zuiden van het Moederhuis staat het vroegere St. Theresia-Lyceum, nu Mavo, uit 1931 (5). Dit Expressionistische gebouw is van de hand van architect Jos Donders. Oorspronkelijk liep de kloosterwand door tot deze school. In 1991 werd hier een langgerekt stuk tussen uitgebroken. Dit vormt nu een ingang tot het stadspark; de kloostertuin is voor dit doel verkleind.

In 1991 werden verscheidene delen die achter de kloosterwand liggen, zoals de kweekschool-kapel, gesloopt.

Waardering

Het kloostercomplex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de culturele en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Architectuurhistorisch is het belangrijk vanwege de stijl en de plaats in het oeuvre van de architecten. Het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de stad. Het complex is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en vanwege de hoogwaardige kwaliteit van de samenstellende onderdelen. Door de grootte en de gaafheid van het geheel, met name ook vanwege de gecompliceerde wordingsgeschiedenis, is er een grote mate van zeldzaamheid op architectuurhistorisch en functioneel gebied.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Schoolgebouw Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Oude Dijk 9 5038 VM Tilburg Ja
Oude Dijk 11 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 13 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 15 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 17 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 19 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 21 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 23 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 25 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 27 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 29 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 31 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 33 5038 VM Tilburg
Oude Dijk 35 5038 VM Tilburg
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
M 12622 Tilburg
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1931 1931 vervaardiging
1991 1991 verbouwing
Ambachten
Name Beroep Notitie
Donders, J. ; Noord-Brabant architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven