Inleiding

Voormalig LANDHUIS "de Blaak" bestaande uit een buitenverblijf annex boerderij in de stijlvormen van Art Nouveau en Heroriëntatie op traditionele bouwwijzen uit 1907. Het is in gebruik als wijkcentrum en restaurant met bovenwoning. Het gebouw is een ontwerp van architect Jan van der Valk (Tilburg).

Het is gebouwd voor A.A.H. Pollet, grootindustrieel en directeur van de Tilburgse Spaarbank. Het object ligt op de kop van een landschappelijke tuin waarin zich ondermeer een brandkuil bevindt en honderdjarige bomen als acacia, berk, beuk, eik, linde en noot. De jachtkamer in het buitenverblijf is een restant van een vroegere hofstede "de Blaak" die hier in 1869 werd opgericht. In de jachtkamer bevindt zich een houten gebeeldhouwde 17e eeuwse schouw afkomstig uit een Amsterdams grachtenhuis. Een vrijstaande schuur (1907) en een theehuis (1869) zijn bij de restauratie verloren gegaan.

Omschrijving

Het buitenverblijf, aan de noordkant van het landhuis, bestaat uit twee bouwlagen met een zolderverdieping, die gedekt wordt door een overstekend zadeldak met geknikte dakvoet en windveren. De voorgevel heeft een symmetrische risaliet met hierop de naam van het landhuis in terrazzowerk met een tegelrand van Venetiaans glas. Hierboven een zadeldak met de nok loodrecht op het hoofddak met geknikte dakvoet en windveren. Op de begane grond een driezijdige erker en op de verdieping een balkon. De stalen ramen en tuindeuren hebben roeden. De ingangspartij ligt rechts hiervan in een kleine portiek. De voordeur heeft zij- en drie bovenlichten met roedenvensters. Boven het portiek een driedelig venster met zijraam in de noordgevel. In de achtergevel heeft het buitenverblijf een achterdeur in een klein portiek. Hiernaast op de begane grond een venster met drie tussenstijlen. Op de verdieping een balkon met een balkonkozijn uitgevoerd als 'melkmeisje': twee balkondeuren met zij- en bovenlichten voorzien van roeden. Opvallend in de zijgevel zijn de drie versprongen vensters van het trappenhuis. De boerderij heeft een bouwlaag met een zolderverdieping gedekt door een overstekend zadeldak met windveren en geknikte dakvoet en aan de zuidkant een dakschild met in de top een uilebord-achtige lichtopening met windveren. Het woongedeelte in de voorgevel heeft een veranda die drie traveeën breed is. De veranda wordt gedekt door een lessenaarsdak. In het midden de voordeur met een zij- en drie bovenlichten geflankeerd door een venster met twee tussenstijlen voorzien van roedenvensters. Hierboven in het dak een driedelige kapel met roedenramen gedekt door een lessenaarsdak. De dwarsdeel risaleert in de voorgevel. Hierboven een zadeldak met de nok loodrecht op het hoofddak met geknikte dakvoet en windveren. De risaliet bevat dubbele deel- en bovenliggende hooideuren. Geheel zuidelijk in de gevel stal- en dubbele kardeuren. De zijgevel is symmetrisch van opzet. Op de begane grond slechts een venster. In de achtergevel, naast enige vensters, eveneens stal-, deel- en kardeuren. In het dak boven de deeldeuren een kapel onder zadeldak met een liggende driehoek als voorkant waarin een driedelig venster met twee tussenstijlen en ramen met roedenverdeling.

Het opgaande werk bestaat uit miskleurige rode hardgrauwe machinale baksteen gemetseld in kruisverband voor basement, hoekaanzetten en erker, waarop muren voorzien van wit pleisterwerk met onder de dakvoet en geveltoppen een grenenhouten vakwerk gevuld met witgeschilderde betonplaten. De veranda heeft een straatlaag van IJsselsteen.

Het interieur van het buitenverblijf heeft eikenhouten deuren, ramen, kozijnen, plafonds en trappartij met balustrade. In de jachtkamer bevindt zich bovendien een eikenhouten lambrizering met boven- en onderpanelen tussen gesneden pilasters. In de lambrizering zijn twee kasten en een deur opgenomen. De schouw heeft een gesneden eikenhouten omlijsting met op de schouwbalk twaalf mensenkopjes en bladmotieven. De schouw is bezet met ca. 500 Delfts blauwe tegels (XVII) met voorstellingen van onder andere dieren, vogels, kinderspelen en gezegden. In het stucwerk van de gang en trappartij bevinden zich vier tegeltableaus bestaande uit twaalf Delfts blauwe tegels met afbeeldingen van: a. paardenmarkt met opschrift van paardenhandel; b. ploegende boer met vierspan met in het landschap kerk, molen, boerderij; c. landschap met rivier, kerk en koeien; d. jachttafreel van drie jagers met hond. In de jachtkamer drie schilderijen (1869) met jachtvoorstellingen op gobelin doek: a. jager met hond; b. haas en hond; c. vier jagers en drie honden. In de boerderij eveneens een schouw met in de wangen een klein venstertje.

Waardering

Het voormalige landhuis is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling, namelijk de stichting van fabrikantenbuitenplaatsen in de groene omgeving van de industriestad. Architectuurhistorisch is het van belang vanwege de plaats in het oeuvre van de architect, de op Engelse voorbeelden geïnspireerde stijl en het materiaalgebruik. Het is van belang vanwege de rijkdom en verscheidenheid van het in- en exterieur. Tevens is het van belang vanwege zijn typologische en functionele zeldzaamheid.