Boerderijcomplex, Terheijden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Inleiding.

Aan de westelijke zijde van de Hoofdstraat gelegen WOONHUIS met naast gelegen KOETSHUIS, gesitueerd in het centrum van het dorp Terheijden. Voorgevel in sobere Neo-Classicistische stijl, daterend uit het midden van de 19de eeuw en geplaatst voor een in kern ouder huis, mogelijk uit de 18de eeuw.

Omstreeks 1600 zou op deze lokatie al een huis hebben gestaan. Mogelijk dateert de huidige voorgevel uit 1845, toen een ingrijpende verbouwing plaatsvond. Het pand maakt deel uit van een boerderijcomplex, waartoe ook een dubbele veeschuur behoort. Deze bebouwing is van jongere datum dan het woonhuis.

Het pand staat met de voorgevel direkt aan de openbare weg. Links van het huis bevindt zich een toegangspoort tot het boerenerf achter het woonhuis.

Omschrijving.

Het woonhuis heeft een rechthoekige plattegrond, één bouwlaag en een zolderverdieping, opgenomen binnen een zadeldak met de nokrichting evenwijdig aan de voorgevel. Rechts sluit op de woning een éénlaags koetshuis aan, voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de voorgevel.

Het dak van het woonhuis is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen en wordt op de nokeinden bekroond door vernieuwde bakstenen schoorstenen. De voorgevel is vijf traveeën breed en symmetrisch van indeling. De gevel is in blokverband gepleisterd en wordt in horizontale zin geleed door een gepleisterde plint en een houten hoofdgestel met smalle architraaflijst, een onversierd fries en een geprofileerde kroonlijst. Boven de vensters bevinden zich gepleisterde strekken. In de middenas een ingang met klassieke omlijsting met houten pilasters op hardstenen neuten en een kroonlijst op langgerekte voluutvormige consoles. Voorts een hardstenen dorpel, een dubbele paneeldeur met gedecoreerde naald, gekamde houtafwerking. Boven het kalf een enkelruits bovenlicht met afgeronde bovenhoeken en glas-in-loodraam uit de jaren '20 van de 20ste eeuw. Aan weerszijden bevinden zich twee vensters met hardstenen lekdorpels, kozijnen met luiksponning en T-schuiframen met glas-in-lood in de bovenlichten. Eenvoudige staafankers. De linker zijgevel gemetseld in IJsselsteentjes, met afsluitende vlechtingen en eenvoudige staafankers. In de zolderverdieping een venster met rollaag, kozijn met duivejager en vierruits schuifraam. Geheel links een klein venstertje met enkelruits raam. In de eerste bouwlaag sporen van een dichtgezet venster. De rechter zijgevel is gepleisterd en heeft staafankers. De achtergevel heeft centraal een ingang met deur met glas-in-loodraam.

Het koetshuis heeft aan de voorzijde een brede getoogde dubbele paneeldeur tussen zware geblokte hoekpilasters. De deuren hebben ruiten met blank kathedraalglas. De vlakke topgevel sluit af met een overstek met houten windveren en rijk gesneden sierspantje met makelaar en haanhout. Het zadeldak heeft gesmoorde oud Hollandse pannen.

Links van het huis bevindt zich de toegang tot het achtererf, met dubbel smeedijzeren draaihek met pijlpunten en hangende klokornamenten, tussen gepleisterde hekposten.

Het huis is van het middengangtype en heeft derhalve een zich tussen voor- en achtergevel uitstrekkende centrale gang. Deze heeft een vloer van witte en zwarte marmeren tegels. Voorts diverse geprofileerde deurkozijnen en paneeldeuren. In één van de voorkamers een eenvoudige houten schoorsteenmantel.

Waardering.

Het object is van algemeen belang. Het heeft als onderdeel van een gaaf boerderijcomplex binnen de bebouwde kom van Terheijden en daarmee verwijzend naar de vroegere betekenis van het dorp cultuurhistorische waarde.

Het heeft architectuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld van een in zijn huidige verschijningsvorm midden 19de-eeuwse middelgrote voorname dorpswoning, opvallend door de brede lijstgevel, de gave detaillering van ingang en vensters, alsmede door de aanwezigheid van een koetshuis. Het pand vertegenwoordigt een in Noord-Brabant algemeen voorkomend dorpswoonhuistype, gekenmerkt door de breed opgezette voorgevel en het dwarsgerichte zadeldak. Ook de symmetrisch ingedeelde voorgevel, in het interieur tot uitdrukking komend in de middengang met nevenvertrekken is hiervoor kenmerkend. Het pand heeft ensemblewaarde als essentieel onderdeel van een harmonisch geheel, te weten een boerderijcomplex, verder bestaande uit een dubbele veeschuur en een erf met karakteristieke groenelementen. Het object heeft voorts situationele waarde vanwege de prominente ligging aan de belangrijkste hoofdas van het dorp Terheijden, waar het tot de gaafst bewaard historische woningen kan worden gerekend. Bovendien is betreft het één van de weinige nog gaaf gebleven boerenerven binnen de bebouwde kom van Terheijden.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
521494
Complexnaam
Boerderijcomplex Hoofdstraat
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding.

Boerderijcomplex binnen de bebouwde kom van Terheijden, gelegen aan de westelijke zijde van de Hoofdstraat en bestaande uit een aan de openbare weg gelegen WOONHUIS (1) en een dubbele VEESCHUUR (2). De boerderij is van het West-Brabantse type, gekenmerkt door het vrijstaande woonhuis met zadeldak tussen topgevels en een eveneens vrijstaande schuur, in dit geval een middenlangsdeelschuur met latere uitbreiding. De bebouwing is gesitueerd op een aan de achterzijde door hagen omzoomd erf, waarop diverse karakteristieke groenelementen zijn te vinden. Het woonhuis dateert in zijn huidige verschijningsvorm uit het midden van de 19de eeuw, maar bezit een oudere, mogelijk 18de-eeuwse kern. De schuren lijken te dateren uit de tweede helft van de 19de eeuw, waarbij de noordelijke mogelijk omstreeks 1900 werd toegevoegd. Het woonhuis heeft aan de straatzijde een aangebouwd koetshuis, waarmee het tevens een typerend voorbeeld kan worden genoemd van de voorname 19de-eeuwse dorpsbebouwing in Terheijden.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als een karakteristiek en gaaf voorbeeld van een in zijn huidige vorm 19de-eeuws ogend historisch boerderijcomplex met vrijstaand herenhuis, aangebouwd koetshuis en bijgebouwen. Het woonhuis heeft architectuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld van een in zijn huidige verschijningsvorm midden 19de-eeuwse middelgrote voorname dorpswoning, opvallend door de brede lijstgevel, de gave detaillering van ingang en vensters, alsmede door de aanwezigheid van een koetshuis. Het pand vertegenwoordigt een in Noord-Brabant algemeen voorkomend dorpswoonhuistype, gekenmerkt door de breed opgezette voorgevel en het dwarsgerichte zadeldak. Dit object heeft voorts situationele waarde vanwege de prominente ligging aan de belangrijkste hoofdas van het dorp Terheijden, waar het tot de gaafst bewaard historische woningen kan worden gerekend. Voorts is er een grote dubbele veeschuur, tot stand gekomen in verschillende fasen in waarschijnlijk de tweede helft van de 19de eeuw. Mogelijk zijn er inwendig oudere constructies bewaard gebleven. Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de opmerkelijke ligging binnen de bebouwde kom van Terheijden, waar vergelijkbare complexen, bestaande uit een aan de straat gelegen voorname woning met achterliggende schuren, veelal op zeer diepe erven, oorspronkelijk een bekend verschijnsel waren. Het betreft inmiddels één van de weinige nog gaaf gebleven boerenerven binnen de bebouwde kom van Terheijden.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Hoofdstraat 16 4844 CE Terheijden Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
G 4715 Terheijden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1850 1850 vervaardiging
Naar boven