Inleiding.

KAPEL van het voormalig groot-seminarie Bovendonk van het bisdom Breda, in 1921-1923 opgetrokken in Neo-Gotische stijl naar plannen van J.Th.J. Cuypers.

Omschrijving.

Niet georiënteerde driebeukige kapel, opgetrokken in machinale baksteen met spaarzame toepassing van siermetselwerk in gele baksteen en natuursteen. Zadel- en lessenaardaken met leien en ruberoidleien gedekt. De kapel telt vijf traveeën en een 5/8 sluiting. De voorgevel aan de binnenhof is een tuitgevel met een ondiep portaal met wimberg en topgevel. Erboven een compositie van klimmende spitsboognissen en spitsboogfriezen, waarbinnen links en rechts van een Jozefbeeld twee klimmende lancetramen. Links en rechts wordt de gevel afgesloten door traptorens tegen de kopgevels van de zijbeuken. De toren hebben achtzijdige topgeledingen met respectievelijk spitsboogvormige glasramen en galmopeningen. Achtzijdige spitsen. Links en rechts van de torens vormen eenlaags gangen met zadeldaken de verbinding met de seminarievleugels.

De zijgevels hebben een lichtbeuk met ingezwenkte steunberen. Per travee hebben zijbeuken en lichtbeuk een driedelige geleding van blindnissen met in de middelste nis een lancetraam. Het koor heeft een omgang met rechtgesloten kapellenkrans. Inwendig heeft de kapel een tweedelige opstand. Het metselwerk is uitgevoerd in geel genuanceerde baksteen. Op geaderd marmeren ronde kolommen rusten geprofileerde scheibogen. Boven een horizontale lijst bevindt zich de lichtbeuk met lancetramen. De ruimte is voorzien van kruisribgewelven in schoon metselwerk. In de koorkapellen altaren van Maria, Vincentius, Thomas, het H. Hart, Carolus Borromeüs en Francuscus van Sales uit de bouwtijd. Op het Maria-altaar onder meer de portretten van de architect Cuypers, zijn zoon en kleinzoon. Glasramen uit 1935-1936 met de levens van de genoemde heligen, gemaakt door C. Alberdingk uit het atelier Cuypers. Veelhoekige koperen lichtkroon in het middenschip. Kruisweg van Jan Dunselman.

Waardering.

De kapel van het voormalig seminarie is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een geestelijke ontwikkeling, namelijk de bloei van het seminarieonderwijs en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de seminariekapel. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de stijl, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Het is tevens van belang als voorbeeld van de nabloei van de Neo-Gotiek in het werk van de architect J. Cuypers. Het heeft ensemblewaarden vanwege de samenhang met het totale complex en is tevens van belang voor de geschiedenis en ontwikkeling van het oude Hof van Bovendonk. Het is tevens van belang in samenhang met de gaafheid van de omgeving. Het is een zeldzaam en gaaf voorbeeld van een dergelijk gebouw.