Inleiding

BOERDERIJ genaamd 'Hoeve Cultura', 1929, geïnspireerd op het in Limburg incourante kop-hals-romptype. Gebouwd in een door het Expressionisme beïnvloede bouwstijl, in opdracht van G. Houtvast, naar een ontwerp van architect Jac. Lemmens te Schinnen.

De boerderij is vrijstaand gesitueerd in het landschap ten zuiden van de kern Schinnen, in dwarsrichting ten opzichte van de verbindingsweg Schinnen-Nuth.

In 1946 werd dwars tegen de zuidoostgevel van de voormalige runderstal een kippenstal gebouwd. Op de plaats van de voormalige mestvaalt en wagenschuur, in de oksel van varkensstal en runderstal aan de noordzijde, is een koelruimte gebouwd. In 1972 werd de boerderij intern verbouwd.

UITGESLOTEN van bescherming zijn de kippenstal, de koelruimte en alle overige sedert 1929 op het erf gerealiseerde bedrijfsgebouwen.

Omschrijving

De Hoeve Cultura bestaat uit een woonhuis op een rechthoekige PLATTEGROND (de kop), waarachter een L-vormig stalgebouw is gelegen (de romp). Voor de verbinding tussen woonhuis en stal zorgt een versmald tussenvolume op rechthoekige plattegrond (de hals).

Het door een opvallend villa-achtig uiterlijk gekenmerkte WOONHUIS heeft een gedeeltelijke souterrainverdieping, twee BOUWLAGEN, een zolderverdieping en wordt gedekt door een SCHILDDAK met rode Tuiles du Nord. Aanzienlijk overstek, bakgoten. Op het voordakvlak een ingestoken dakkapel met plat en overstek, waarin een kozijn met vier rechthoekige houten vensters. Rode beverstaarten op de kapelwangen. Nokschoorsteen, waarop naderhand een windwijzer is aangebracht.

Het VERBINDINGSVOLUME, waarin oorspronkelijk de zuivelkamer en de bijkeuken, is gedeeltelijk onderkelderd, telt één BOUWLAAG en een zolderverdieping. De zolderverdieping fungeerde oorspronkelijk ten dele als meidenkamer. ZADELDAK met rode muldenpannen, waarvan de nok dwars op het achterdakvlak van het woonhuis is ingestoken. Overstek. De dakkapel van de meidenkamer op het zuidoostelijke dakvlak is verwijderd.

Het L-vormige STALGEBOUW telt één BOUWLAAG plus een zolderverdieping onder een ZADELDAK, gedekt door rode muldenpannen. De nok is ten opzichte van het verbindingsvolume verhoogd. Nokschoorstenen met vernieuwde houten kap. Overstekken.

De boerderij heeft een plint in rood genuanceerde baksteen met rollaag. Opstand in geel genuanceerde baksteen. Ongeglazuurde keramische profiellijsten. Metselwerk in kruisverband, gesneden voegen. Rollagen. Schootankers.

De VOORGEVEL van het WOONHUIS is asymmetrisch ingedeeld. In de eerste laag de verdiept geplaatste, oorspronkelijke rechthoekige houten deur. Boven de deur een luifel op consoles, naast de deur een in de noordwestelijke zijgevel doorlopende reeks met vier kleine, rechthoekige houten zijlichten onder een decoratief houten overstek. In de muurdammen tussen de zijlichten horizontale, rode ongeglazuurde keramische profiellijsten. Verder in de eerste bouwlaag een rechthoekig, dubbel houten kruiskozijn. In de tweede bouwlaag, boven de entree en hoog onder het dakoverstek, een in de zijgevel doorgezette reeks van zes rechthoekige houten venstertjes. In de muurdammen wederom rode bakstenen profiellijsten. Onder deze vensters een houten bloembak en in smeedijzer het opschrift "Hoeve Cultura". Verder in de tweede bouwlaag een rechthoekig houten venster met twee zijlichten. De voorgevelvensters hebben rolluiken.

De ZIJGEVEL aan de zuidoostzijde wordt gedomineerd door een aanzienlijke zeszijdige erker onder een half kegeldak met rode shingels en een bakgoot. Zes rechthoekige houten erkervensters met decoratieve tussenstijlen. De erker wordt ter hoogte van de plint omgeven door een ronde bloembak. In de eerste bouwlaag naast de erker een rechthoekige houten buitendeur met zijlichten en rolluik, ter vervanging van het oorspronkelijke rechthoekige, dubbele houten kruiskozijn. Daarboven, in de tweede bouwlaag, een rechthoekig houten venster met twee zijlichten.

De ZIJGEVEL aan de noordwestzijde heeft in de eerste laag een rechthoekig houten trappenhuisvenster met glas-in-lood. Daarnaast een rechthoekige erker onder plat, waarin een rechthoekig dubbel houten kruiskozijn. In de tweede laag, boven het trappenhuisvenster en hoog onder het dakoverstek, een klein rechthoekig houten gangvenster. Boven de erker een rechthoekig houten venster met twee zijlichten.

In de noordwestgevel heeft het VERBINDINGSVOLUME een rechthoekige, dubbele houten buitendeur. Oorspronkelijk bevond zich hier het rechthoekige houten kruiskozijn van de zuivelkamer. In de zuidoostgevel het rechthoekige houten, dubbel verticaal ingedeelde vensterkozijn van de voormalige bijkeuken. Hierboven, ter plaatse van de voormalige meidenkamer, is een balkon gemaakt. Hiertoe is het oorspronkelijke dakvlak ter plaatse ingekort. In de nieuwe gevel een rechthoekig houten vensterkozijn.

Het L-vormige STALVOLUME bestond oorspronkelijk uit een achter het woonhuis gelegen runderstal met hooizolder, waarop in noordwestelijke richting dwars een varkensstal met bakoven en strozolder was geprojecteerd.

De RUNDERSTAL heeft in de zuidoostgevel oorspronkelijk vijf rechthoekige stalen kruiskozijnen. Hiervan worden er twee aan het oog onttrokken door de aangebouwde kippestal. In de uitkragende noordoostelijke kopgevel drie rechthoekige houten staldeuren alsmede een luik ter hoogte van de hooizolder. De aangebouwde koelruimte onttrekt de noordwestgevel van de runderstal en de noordoostgevel van de varkensstal aan het zicht.

De voormalige VARKENSSTAL heeft in de uitkragende noordwestelijke kopgevel een rechthoekige houten staldeur, waarboven een rechthoekig houten strozolderluik. Aan weerszijden van de staldeur een klein rechthoekig stalvenstertje. In de zuidwestelijke stalgevel een rechthoekige houten buitendeur en drie in grootte variërende rechthoekige stalvenstertjes.

De INTERIEURindeling van de boerderij is op enkele onderdelen gewijzigd. In het woonhuis is de schuifdeur tussen zitkamer en salon verdwenen, evenals de muur tussen de woonkamer en de zitkamer. Het oorspronkelijke trappenhuis is nog aanwezig. De indeling van de tweede bouwlaag is ongewijzigd.

Op de zolderverdieping van het verbindingsvolume is een badkamer ingericht. De indeling van de stallen is geheel gewijzigd: de voormalige runderstal is voorzien van paardenboxen, de varkensstal is in gebruik als werkplaats-winkel.

Waardering

De Hoeve Cultura is om navolgende redenen van algemeen belang.

De Hoeve Cultura is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling in de boerderijbouw, gekenmerkt door het geleidelijk aanbrengen van een - in dit geval architectonisch benadrukt - onderscheid tussen de woon- en bedrijfsgedeelten van een boerderij. De architectonische waarden van de boerderij worden bepaald door de expressionistische bouwstijl, de esthetische kwaliteiten van het ontwerp en de ornamentiek. De boerderij is in redelijke mate gaaf bewaard gebleven en in een regionaal kader architectuurhistorisch/typologisch zeldzaam te noemen.