Onder de Gelder 2, Wijhe
Omschrijving
De DWARSHUISBOERDERIJ is opgetrokken over één bouwlaag in rode baksteen op een T-vormige plattegrond. Het voorhuis is afgedekt door een schilddak met rode Hollandse pannen en twee schoorstenen op de nokeinden. Het bedrijfsgedeelte heeft een zadeldak met wolfeind en rode Hollandse pannen. Alle deur- en vensteropeningen zijn voorzien van strekken in rode verblendsteen. Rondom de gehele boerderij is laag in de gevel een éénsteens band van rode verblendsteen gemetseld. In de gevels zijn muurankers aangebracht. De gevels van het voorhuis zijn geleed door rechtgesloten kruisvensters met een fijne roedenverdeling onder hanekammen. De vensters zijn behangen met luiken van De Gelder; twee rode velden met witte zandlopers in een zwarte rand.
De voorgevel van de boerderij is symmetrisch. Midden in de gevel bevindt zich de entree onder een portaal met zadeldak, getande windveer en bankjes. Onder het zadeldak is een tongewelfje uit hout aangebracht. In twee zandstenen plaquettes is de volgende inscriptie aangebracht: "Zoo de heer het huis niet bouwt, tevergeefs arbeiden des zelfs bouwlieden daaraan". In de zijgevels van het bedrijfsgedeelte zijn getoogde zesruits stalvensters geplaatst. In de achtergevel een getoogde baander met twee drieruits vensters, twee getoogde staldeuren met drieruits vensters, twee getoogde vensters met een fijne roedenverdeling en een hooiluik met drieruits venster. In het dakvlak boven de voorgevel zijn drie grote gemetselde dakkapellen geplaatst, boven de zijgevels één. De dubbele zesruits vensters in de dakkapellen doorbreken de goot, waardoor ze half in de gevels zijn opgenomen en half deel uitmaken van de dakkapel. Ze zijn geplaatst onder steekkappen, hebben ruitpatronen in de geveltoppen en kleine wangen aan weerszijden.
Waardering
De dwarshuisboerderij is van algemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang vanwege:
- de functionele en ruimtelijke samenhang met de aanleg en resterende gebouwen van havezate De Gelder
- de bijzondere vormgeving en detaillering van de boerderij die karakteristiek is voor de gebouwen van landgoed De Gelder
- de beeldbepalende ligging aan de straat Onder de Gelder
- de uitwendige gaafheid
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
DWARSHUISBOERDERIJ met daarnaast een HALLEHUISBOERDERIJ, behorend bij havezate De Gelder uit de zestiende eeuw. De boerderij van het hallehuistype werd voltooidrond 1900, de dwarshuisboerderij in 1920. In het ontwerp van beide boerderijen is aandacht besteed aan de architectonische vormgeving, hetgeen blijkt uit de vorm en de verhoudingen van de bouwvolumes, de dakhellingen, een bijzonder type dakkapel, een monumentaal ingangsportaal en luiken. Deze architectonische vormgeving is typerend voor de boerderijen van landgoed De Gelder.
Huis de Gelder dat dateert uit de zestiende eeuw en in de negentiende eeuw een neogotische ommanteling kreeg, is in 1913 afgebroken. De eerste wereldoorlog verhinderde de geplande nieuwbouw. Wel liet de toenmalige eigenaar Willem Lodewijk baron de Vos van Steenwijk tot Hagenvoorde in de jaren twintig het huisterrein en omliggende park veranderen. Hoogstwaarschijnlijk heeft hij ook opdracht gegeven tot het bouwen van de dwarshuisboerderij.
Het interieur van de dwarshuisboerderij is gewijzigd.
Omschrijving
De boerderijen staan noordelijk van het afgebroken landhuis. Links (N) van de dwarshuisboerderij staat de boerderij van het hallehuistype.
Waardering
Het complex met de dwarshuisboerderij, de boerderij van het hallehuistype is van algemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang vanwege:
- de functionele en ruimtelijke samenhang met de aanleg en resterende gebouwen van havezate De Gelder
- de bijzondere architectonische vormgeving en detaillering van de boerderijen die karakteristiek is voor de gebouwen van landgoed De Gelder
- de ensemblewaarde
- de beeldbepalende ligging aan de straat Onder de Gelder
- de gaafheid van de exterieurs
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Boerderij(M1) | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Onder de Gelder | 2 | – | 8131 SG | Wijhe | – | – | Ja |
| Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
|---|---|---|---|
| Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | – | Dwarshuisboerderij |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | F | 6194 | – | Wijhe |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1920 | 1920 | – | vervaardiging |