Inleiding

Groot BOEZEMGEMAALcomplex met twee uitwateringssluizen en een krooshek, bestaande uit een centraal gelegen MACHINEGEBOUW parallel aan de Vlaardingsedijk met aan de westzijde een enkele vrijstaande DIENSTWONING voor de chefmachinist en aan de oostzijde een dubbele vrijstaande DIENSTWONING voor de hulpmachinist en de sluiswachter. Het complex werd tussen 1926 en 1928 gebouwd in opdracht van het Hoogheemraadschap Delfland in Zakelijk-Expressionistische stijl, naar ontwerp van ingenieurs A.C. Kolff en S. Netto (waterbouwkundige werken) en architect H. van der Kloot Meyburg. Het Mr.Dr.C.P. Zaayergemaal bemaalt samen met elf andere gemalen en uitwateringssluizen Delflands boezem, ook Schieboezem genaamd. Het overtollige water wordt door middel van twee schroefpompen en twee sluizen uit de Boonervliet (boezem) op de Boonerhaven geslagen, die in directe verbinding staat met de Nieuwe Waterweg (buitenwater).

NB In 1963 is aan de oostzijde van het complex een dijkbewakingsmagazijn in dezelfde bouwtrant aan het complex toegevoegd, naar ontwerp van de technische dienst van het Hoogheemraadschap Delfland.

Omschrijving

Het complex heeft een symmetrische T-vormige opzet met in het midden het machinegebouw dat op vrijwel vierkante plattegrond is opgetrokken en dwars hierop aan weerszijden de dienstwoningen met een rechthoekige plattegrond. Het complex bevindt zich teruggerooid vanaf de straat en heeft aan de voorzijde van het machinegebouw een gazon. De dienstwoningen zijn voorzien van een diepe voortuin en een achtertuin. Het gehele perceel van het complex wordt, aan de voorzijde van de openbare weg en aan de achterzijde van de Boonerhaven, afgescheiden door een metalen hekwerk met verticale spijlen. De basis van het complex wordt gevormd door het gemaal en de sluizen, die in één bouwwerk verenigd zijn. De onderbouw - die deels de waterbouwkundige werken en funderingen bevat - is als één geheel uitgevoerd in gewapend beton. De gebouwen zijn boven een betonnen plint in één bouwlaag met kapverdieping opgetrokken in rode baksteen (hardgrauw) onder lage, met zwarte pannen bedekte, uitkragende schilddaken en een zadeldak (machinegebouw) met overstekende houten daklijsten. Direct onder de daklijsten zijn verdiept in de lagere bouwdelen, horizontale strookvensters aangebracht. In de gevels, gemetseld in Vlaams verband, zijn elementen als dorpels, vensterbanken, waterlijsten en lateien geaccentueerd door het gebruik van Noors graniet. Het complex is ook in de compositie van de verschillende bouwvolumen sterk symmetrisch van opzet. Deze symmetrie wordt geaccentueerd door twee flankerende, monumentale vlaggemasten op het gazon voor het machinegebouw. Het water wordt opgevoerd door twee schroefpompen die door dieselmotoren worden aangedreven.

Waardering

Vroeg twintigste-eeuws boezemgemaalcomplex bestaande uit boezemgemaal met sluizen, krooshek en dienstwoningen ontworpen in Zakelijk-Expressionistische stijl, van algemeen belang vanwege cultuurhistorische en typologische waarde, alsook van belang door zijn situationele-, beeldbepalende- en stedenbouwkundige waarde. Het boezemgemaalcomplex neemt bovendien een bijzondere plaats in binnen het oeuvre van architect H. van der Kloot Meyburg.