Inleiding

In de historische binnenstand gevestigd Museumcomplex bestaande uit een samengesteld, in Neo-Classicistische stijl gebouwd MUSEUMGEBOUW, oorspronkelijk KRANKZINNIGENGESTICHT, en een vroeg twintigste eeuws HEKWERK. De op deze locatie aan de toenmalige Lindengracht staande gebouwen van het Agnietenklooster en vervolgens het Heilige Geest- en Pesthuis ter Grote Kerke, werden in 1852 in Neo-Classicistische trant door gemeentearchitect G.N. Itz verbouwd ten behoeve van het Stads Geneeskundige Gesticht voor Krankzinnigen. Het complex kreeg toen in grote lijnen het huidige aanzien. In 1898 werd het complex verlaten door het gesticht. In de jaren 1902-1904 werd het complex ingericht tot gemeentemuseum en kreeg toen een nieuwe entree in het terugliggende volume aan de Museumstraat. Het aan de Museumstraat staande hekwerk dateert uit deze verbouwingsjaren en is de erfscheiding voor een oude stadstuin, waarin nog zeer oude (beuken)bomen staan. Het museumgebouw maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht van Dordrecht.

Omschrijving

Het museum is samengesteld uit een aantal op elkaar aansluitende rechthoekige bouwdelen met twee bouwlagen onder plat, schild- of zadeldak. Het museum bestaat uit haaks op elkaar staande bouwdelen; een noordwest-zuidoost gericht T-vormig gedeelte met de huidige hoofdentree in het evenwijdig, direct aan de Museumstraat staande gedeelte en een lang, noordoost-zuidwest gericht, de oorspronkelijke hoofdentree van het museum bevattend gedeelte met een dwarsvleugel. Deze delen worden met elkaar verbonden door een tussenlid, waarvan de zuid-westelijke langsgevel aan een tuin grenst. Deze tuin ligt tussen voornoemde bouwdelen en achter een vroeg twintigste-eeuwse erfscheiding met hek. In de tuin staan een aantal monumentale beuken, kastanjebomen en essen. De tuin is langs de Museumstraat afgezet met ijzeren hekken boven een gemetselde erfafscheiding. De lange achtergevel van het museum ligt aan de Veststraat. Een deel van de achterkant van het museum ligt aan een eveneens via de Veststraat te bereiken binnenplaats, die aan twee zijden is omgeven door gevels van het museumcomplex.

Waardering

Het museumcomplex, oorspronkelijk kranzinnigengesticht, is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde en vanwege de stedenbouwkundige waarde.

- Het museumcomplex is van cultuurhistorisch belang vanwege de diverse bijzondere functies die het in de loop der eeuwen heeft gehad.

- Het complex is van architectuurhistorisch belang als een goed voorbeeld van een voor de bouwtijd karakteristieke bouwstijl, als een representatief werk uit het oeuvre van de Dordtse gemeentearchitect G.N. Itz, en vanwege de afleebaarheid van de bouwgeschiedenis.

- Het museumcomplex heeft ensemblewaarde vanwege de visuele en functionele samenhang tussen de vleugels van het complex en het hekwerk. Het complex heeft stedenbouwkundige waarde als een monumentaal onderdeel van de beschermde historische binnenstad.

- Het complex is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur.