Inleiding

Het brede, met de voorgevel evenwijdig aan de weg staande, op de Kalkhaven georiënteerde FABRIEKSGEBOUW is gebouwd als onderkomen van de Eerste Nederlandsche Dogcakes Fabriek. De fabriek is gebouwd in 1871 naar een ontwerp van de Dordtse architect J.H. Lebret, die het gebouw een aan het Neo-Classicisme verwant uiterlijk gaf. Het markante fabrieksgebouw heeft, nadat het de oorspronkelijke functie had verloren, in de jaren negentig van de twintigste eeuw een ingrijpende inwendige verbouwing ondergaan en biedt sindsdien onderdak aan een vijftal woningen. Het monumentale vooraanzicht van het voormalige fabrieksgebouw heeft na een restauratie de oorspronkelijke allure herkregen. Het inwendige en de achterzijde van het gebouw zijn sterk gewijzigd. Het gebouw is een belangrijk en beeldbepalend onderdeel van een gesloten gevelwand aan de Achterhakkers en maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht van Dordrecht.

Omschrijving

Het betreft een langgerekt, vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond opgetrokken en evenwijdig aan de weg staand fabrieksgebouw met een knik in de gevel. Het gebouw heeft drie bouwlagen onder een met pannen gedekt schilddak. De voorgevel is opgetrokken in schone baksteen. De gevel wordt verlevendigd door grijs en wit geschilderde accenten van gepleisterde baksteen en wordt beëindigd door een entablement met een geprofileerde en gekorniste kroonlijst met fronton. De vijftien assen brede, symmetrische voorgevel is samengesteld uit een negen-assige, door lisenen gemarkeerde middenpartij met aan weerszijden een drie-assige deel, die elkaars gespiegelde evenbeeld zijn. De lisenen die de brede, van gietijzeren rozetankers voorziene middenpartij flankeren, zijn voorzien van schijnvoegen ter plaatse van de begane grond en van casementen op de verdieping. Tussen begane grond en eerste verdieping wordt de middenpartij geleed door een geprofileerde cordonlijst. De middenpartij heeft een drie traveeën brede middenrisaliet die wordt bekroond door een driehoekig fronton met een rond oeil-de-boeuf in het tympaan en geprofileerde lijsten. De risaliet is op de begane grond voorzien van een met schijnvoegen verlevendigde pleisterlaag en een getoogd venster met geprofileerde wisseldorpel aan weerszijden van een rondboogvormig afgesloten poortdoorgang naar het achterterrein. Alle vensters op de parterre hebben hardstenen onderdorpels. Op de eerste verdieping boven de poortdoorgang bevindt zich een plaquette met de afbeelding van een windhond in reliëf. Het vrij kleine, getoogde venster met tweedelig raam aan weerszijden van het reliëf is identiek aan de drie vensters op de tweede verdieping. Alle vensters in de risaliet staan binnen een geprofileerde omlijsting. De drie traveeën aan weerszijden van de risaliet zijn per bouwlaag voorzien van dezelfde vensters als in de risaliet. Deze geveldelen zijn bovendien voorzien van een onder een getoogd bovenlicht staande pseudo vleugeldeur met stolpnaald. De paneeldeuren zijn voorzien van raamroosters. De gevels van de volumes lateraal van de lisenen worden van de brede middenpartij gescheiden door een gepleisterde liseen en hebben afwijkende gevelopeningen en staafankers (schieters) in plaats van schotelankers. Deze geveldelen bevatten op de begane grond een deur onder rondboogbovenlicht en twee rondboogvensters. De verdiepingen zijn voorzien van getoogde vensters.

Aan de achterzijde is het voormalige fabrieksgebouw op diverse punten veranderd waardoor deze weinig oorspronkelijk meer is. De achtergevel is voorzien van een rondboogdoorgang, terwijl de overige gevelopeningen rechtgesloten zijn. Toegevoegd zijn de rechthoekige serres. Het rechter deel van de gevel is gepleisterd, de rest is van schone baksteen.

Het inwendige van het gebouw is door de functiewijziging ingrijpend gewijzigd en heeft niet meer de oorspronkelijke kenmerken en ruimteindeling, waardoor het voor de bescherming van ondergeschikt belang is, evenals de achterzijde van het gebouw.

Waardering

Het voormalige fabrieksgebouw van de Eerste Nederlandsche Dogcakes Fabriek is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de stedenbouwkundige en de architectuurhistorische waarde.

- De Dogcakes Fabriek heeft cultuurhistorische waarde als een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling en als een overblijfsel van de vroegere (industriële) bedrijvigheid aan de Kalkhaven.

- Het fabrieksgebouw heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de situering en als een bijzonder, beeldbepalend onderdeel van een gesloten gevelwand in een gebied dat van groot belang was voor de stedenbouwkundige ontwikkeling van de stad.

- Het gebouw heeft architectuurhistorische waarde als een goed voorbeeld van een typisch negentiende-eeuwse bouwstijl en vanwege de kwaliteiten van het ontwerp.

- De Dogcakes Fabriek is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de redelijke gaafheid van het exterieur.