Inleiding

Met de bouw van HOTEL Bellevue is begonnen in 1840. Het huidige aanzien van het in stedenbouwkundig opzicht zeer bijzonder gesitueerde gebouw wordt voornamelijk bepaald door de veranderingen die het in de tweede helft van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw heeft ondergaan. Het hotel heeft daardoor vooral de stilistische kenmerken van het Eclecticisme. Ondanks de diverse aanpassingen die het gebouw heeft ondergaan is de hoofdvorm voor een belangrijk deel intact gebleven. De architecten die hebben gewerkt aan de negentiende-eeuwse delen van het hotel zijn niet bekend. Vroeg twintigste-eeuwse veranderingen zijn uitgevoerd naar ontwerp van de Dordtse architect Carel Tenenti jr. Het aan de kop van de Wijnhaven en aan de Oude Maas staande hotel heeft een strategische situering nabij de aanlegsteiger bij de vroeg zeventiende-eeuwse Groothoofdpoort, vanwaar ooit de veerboten naar Rotterdam en Gorinchem voeren. Vanaf het hotel reed bovendien lange tijd een paardentram naar het spoorwegstation. Het hotel ligt op het restant van een dijklichaam langs de Oude Maas en heeft een extra onderverdieping aan de achterzijde. In de loop der tijd is de dakbedekking vernieuwd en is de borstwering van de voorgevel betegeld. Het interieur is ook voor een groot deel gemoderniseerd. Het hotel maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht van Dordrecht.

Omschrijving

Het hotel heeft een min of meer rechthoekige plattegrond en is deels opgetrokken in witgeschilderde verblendsteen en deels in gepleisterde baksteen. Het gebouw bestaat uit drie panden met lijstgevels. Het linker pand telt vier bouwlagen met schilddak, het middelste pand drie bouwlagen met mansardekap en het hoekpand rechts telt twee lagen met een mezzanino onder plat dak. Het schilddak is bedekt met Hollandse pannen, de andere kappen hebben een vernieuwde dakbedekking. De gevels hebben rechthoekige vensters met houten (schuif)kozijnen, aan de bovenzijde voorzien van gestucte latei en aan de onderzijde van een hardstenen dorpel. De vensters van het hoekpand hebben rijke omlijstingen. Het hotel heeft een niet oorspronkelijke betegelde plint en heeft aan de voorzijde over de gehele breedte een bordes met geblokte hardstenen randen en een ijzeren hekwerk dat is verlevendigd met dennenappels en sterren. De volumes zijn met brede geprofileerde gootlijsten afgesloten.

De drie-assige voorgevel van het middelste bouwdeel is gepleisterd met schijnvoegen en heeft centraal de entreepartij met drie hardstenen treden, een samengesteld kozijn met een zware paneeldeur met getoogde profiellijsten en met een rond, getralied deurlicht. De ramen aan weerszijden van de deur en het bovenlicht zijn gevuld met glas-in-lood waarin het stadswapen van Dordrecht en de Nederlandse leeuw zijn afgebeeld. Links van de entree een venster en rechts een blinde vensterpartij. Op beide verdiepingen drie vensters. In de kap een dakkapel met een rondboogvenstertje tussen twee bewerkte penanten en met een rond timpaan dat rust op consoles.

De drie-assige voorgevel van het linker bouwdeel is eveneens gepleisterd met schijnvoegen en heeft op de begane grond vier vensters met T-ramen en op de drie verdiepingen telkens drie vensters. Ter hoogte van de eerste verdiepingsvloer ligt een brede band waarop in zwarte letters "Hotel Bellevue" staat. Uit het dakschild steekt een dakkapel met een venster met tweedelig kozijn en plat dak.

De drie-assige voorgevel van het rechter pand is (gebroken) wit geverfd en heeft een reeks horizontale, gepleisterde banden. De begane grond bevat twee blinde vensters en een venster met schuifkozijn, in de verdieping staan drie vensters met daarboven een mezzanino met drie kleinere vensters met tweedelige kozijnen.

De rechter zijgevel heeft een smal en een breder schuin geplaatst geveldeel en een doorlopende hoge geblokte borstwering. In het smalle deel twee ronde vensters, in het schuine deel twee souterrainvensters, op de begane grond en op de verdieping twee samengestelde kozijnen met langs het middenraam twee vrijstaande, ijzeren, gedraaide zuiltjes met cannelures en Corintisch kapiteel en met drieledig bovenlicht met glas-in-lood. De tweede verdieping heeft twee tweeledige mezzanino vensters.

De achtergevel heeft een souterrain en links een driezijdige, gemetselde torenachtige uitbouw tot aan de dakrand. Naast de toren een drie-assig geveldeel en rechts daarvan een vijf-assig geveldeel met hogere gootlijst. De gevel is vlak gepleisterd, met alleen schijnvoegen ter plaatse van het souterrain. Alle vensters staan in een geprofileerde omlijsting met een gestucte onderdorpel. Ter hoogte van de begane grond een glazen erker over 7 vensterassen, die wordt ondersteund door zes gietijzeren zuiltjes waartussen een ijzeren hekwerk is geplaatst. De torenachtige uitbouw heeft op begane grondniveau drie vensters met glas-in-lood in de bovenlichten en op de verdieping drie vensters met schuifkozijnen. De ramen staan in samengestelde vensters met houten penanten met cannelures en met diamantkopmotieven. Ze zijn aan de bovenzijde voorzien van geprofileerde segmentbogen met diagonale motieven in de boogtrommels. Rechts van de torenuitbouw één vensteras en vervolgens de brede erker met op het dak een balkon met sierlijke, ijzeren borstwering. De kozijnen van de erker hebben bewerkte penanten en driedelige bovenlichten met stalen roeden. Aan het balkon twee enkele deuren en een dubbele deur. Op de verdiepingen vensters met glas-in-lood in de bovenlichten en met openslaande ramen. Het vijfassige rechter bouwdeel heeft op de vierde laag kleinere vensters met vierruits schuiframen.

De linker zijgevel van het hotel grenst aan de Groothoofdspoort en heeft tegen het achterste deel op de begane grond een eenlaags aanbouw met plat dak waarin een venster is geplaatst. Hierboven telt de zijgevel twee vensterassen, met op de eerste verdieping een venster met T-raam en een blind venster, op de tweede een zesruits schuifkozijn en een blind venster en op de derde twee kleine vensters.

Het interieur heeft nog enkele originele onderdelen zoals het tochtportaal met stucplafond met panelen en eierlijsten en meerruits glasdeuren en ramen met geslepen glas, houten lambriseringen, ingebouwde kasten en een houten verandavloer.

Waardering

Het negentiende-eeuwse hotel is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

- Het hotel is van cultuurhistorisch belang als het oudste nog als zodanig functionerende gebouw in Dordrecht waar onder meer menig schrijver en schilder zijn werk- en slaapplaats had.

- Het hotel is van architectuurhistorisch belang vanwege de kwaliteiten van het ontwerp, vanwege de detaillering en de materiaaltoepassing.

- Het hotel heeft stedenbouwkundige waarde door de markante ligging naast de Groothoofdspoort en aan de Oude Maas en aan de noordkop van de Wijnhaven.

- Het hotel is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de ruime mate van gaafheid van het exterieur.