Inleiding

In opdracht van de firma Jacob van Wageningen gebouwde bedrijfspand bevatte oorspronkelijk een KANTOOR, een PAKHUIS voor ijzer en een WINKEL annex TOONKAMER. Het in een Eclectische stijl, met veel Classicistische elementen gebouwde pand verrees in 1882-1883 naar een ontwerp van de bekende Dordtse architect H.W. Veth, van wie diverse gebouwen in Dordrecht bewaard zijn gebleven. Het voormalige ijzerpakhuis staat op de plaats waar koopman van Wageningen reeds zijn bedrijf voerde in een viertal van oorsprong middeleeuwse panden tussen de Schuitenmakerstraat en de Manhuisstraat. In 1880 werd na de aankoop van een vijfde pand het nieuwe onderkomen aan de Grotekerksbuurt gerealiseerd. De onderpui van het pand heeft onder meer in de oorlogsjaren diverse verbouwingen ondergaan, waarbij echter het oorspronkelijke aanzien niet noemenswaardig werd aangetast. In 1949 kwam het pand in het bezit van het warenhuis Vroom & Dreesman als garage, ten behoeve waarvan de middelste gevelopeningen op de begane grond zijn verbreed. Het vooraanzicht van het gebouw is sindsdien niet meer gewijzigd. Tegenwoordig is een deel van de verdieping van het pand nog in gebruik als woning. Het voormalige ijzerpakhuis maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht van Dordrecht.

Omschrijving

Het pand heeft een vrijwel rechthoekige plattegrond en is opgetrokken in schoon metselwerk en gepleisterde baksteen. Het gebouw heeft een twee bouwlagen en een kaplaag tellend centraal pakhuis onder zadeldak bedekt met Hollandse pannen en aan weerszijden een kantoor/winkelvleugel van twee lagen met plat dak met mastiekdekking. Het pand heeft rechtgesloten gevelopeningen op de begane grond. De verdiepingsvensters zijn getoogd in de middenpartij en rechtgesloten, met houten penanten en (schuif)kozijnen in de vleugels. Over de gehele gevel loopt een geprofileerde kroonlijst, die verkropt over de lisenen.

Het gebouw heeft een driedelige voorgevel, bestaande uit een centrale, brede topgevel en een lijstgevel aan weerszijden. In het centrale deel op de begane grond drie paar rechtgesloten inrijdeuren met gepleisterde omlijsting en op de verdieping drie getoogde vensters. De verdiepingsvensters staan onder segmentbogen van gele baksteen en in rechthoekige velden van schone baksteen die worden verlevendigd door banden van gele baksteen. De velden worden omlijst door gestucte lisenen en cordonlijsten. Centraal in de driedelige geveltop bevindt zich een rond, gietijzeren roosvenster. De bakstenen velden in deze top zijn eveneens verlevendigd door banden van gele baksteen. De top heeft een geprofileerde deklijst en wordt bekroond door een lage tuit. De boven hardstenen plinten staande kantoor- (links) en winkelvleugel (rechts) zijn geplaatst tussen twee gestucte, geprofileerde lisenen met spaarvelden. Tussen de bouwlagen ligt een geprofileerde cordonlijst. De gevelopeningen in beide bouwlagen zijn geplaatst tussen houten penanten met een kapiteeltje. De linkervleugel is drie-assig met links een paneeldeur met bovenlicht, op de verdieping drie vensters met glas-in-lood. De rechter vleugel is twee-assig en heeft links een vrij moderne deur met links ervan een venster met schuifraam en op de verdieping twee vierruits-vensters met schuiframen. De overige gevels van het voormalige pakhuis zijn sober en onversierd.

De gevelopeningen in de rechter zijgevel hebben niet meer de oorspronkelijke ramen.

Een hoger opgaand hoekvolume onder plat aan de achterzijde (Manhuisstraat) bevat een aantal rechtgesloten en rondboogvormige vensters die zijn dichtgemetseld. Aan de gevels van dit volume zijn een aantal schieters bevestigd. De vensters in het lagere, onder een schilddak met Hollandse pannen staand bouwdeel aan de Manhuisstraat zijn ook niet de oorspronkelijke, evenals de ramen in de getoogde vensters van de kopgevel aan de Schuitemakersstraat. Het pand heeft inwendig nog een vrij grote, ongedeelde pakhuisruimte met houten kolommen. Een deel van de verdieping is in gebruik als woonhuis.

Waardering

Het laat negentiende-eeuwse bedrijfsgebouw is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

- Het bedrijfsgebouw is van cultuurhistorisch belang als een representatief voorbeeld van een laat negentiende-eeuws bedrijfsgebouw in de historische binnenstad van Dordrecht.

- Het gebouw is van architectuurhistorisch belang vanwege de kwaliteiten van de representatieve voorgevel.

- Het bedrijfsgebouw heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de bijzondere situering en als een belangrijk onderdeel van een gesloten gevelwand van historisch waardevolle panden.

- Het pand is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het vooraanzicht.