Inleiding

Prominent in de wijk Spangen gesitueerd CLUBGEBOUW "het Kasteel", behorende bij het in 1999-2000 geheel vernieuwde voetbalstadion van de R.V. en A.V. "Sparta", gebouwd in 1916 in Traditionalistische stijl naar ontwerp van de architecten J.H. de Roos en W.F. Overeijnder. Het Kasteel is het oudste clubstadion van Nederland en werd gebouwd in de Spangensche polder, vlakbij de plaats waar in de dertiende eeuw het Slot "Spangen" heeft gestaan. In naam en vormgeving wordt naar dit slot verwezen. De gemeente beoogde met het beschikbaar stellen van de grond voor de bouw van het stadion een positieve invloed uit te oefenen op de kwaliteit van de (latere) bebouwing van de wijk Spangen.

N.B. De oorspronkelijk geplande monumentale ingangen met bakstenen hoektorentjes aan weerszijden van het clubgebouw zijn nooit gerealiseerd. In plaats hiervan werden eenvoudige houten entrees in pergolavorm geplaatst. Inmiddels zijn deze vervangen door rechte bakstenen zij-ingangen. In 1927 werden over de lagere zijvleugels van het clubgebouw heen twee betonnen tribunes gebouwd. De voorgevels van de zijvleugels werden daartoe verhoogd. Op het terras werd in 1988 een grote glazen/kunststof businessloge geplaatst. De oorspronkelijke conciërgewoning op de eerste verdieping vormt nu de toegang tot deze businessloge. De rechthoekige clubzaal had oorspronkelijk een grijs/geel betegelde vloer en een lambrizering van siertegels uit de fabriek van Joost Thooft en Labouchère. Inmiddels is de clubzaal gerenoveerd en opgedeeld in een grote en een kleinere zaal.

Omschrijving

Het prominent in de as van de Huygensstraat gesitueerde clubgebouw is opgetrokken op een langgerekte rechthoekige plattegrond en omvat twee bouwlagen en gedeeltelijk een kelder. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen met afdekkingen, dorpels e.d. van natuursteen. De zadel- en tentdaken zijn met pannen gedekt. Deuren en vensterkozijnen (schuifvensters met zesruits roedenverdeling) zijn van hout. Het pand heeft een symmetrische opzet bestaande uit een drie vensterassen breed middendeel, geflankeerd door twee als torens behandelde driezijdige erkerpartijen en twee rechte (oorspronkelijk één bouwlaag hoge) zijvleugels met elk een kleine hoektoren aan het uiteinde. De gevel van de middenrisaliet is bovenaan en tussen de begane grond en eerste verdieping voorzien van banden siermetselwerk. Centraal in het middendeel bevindt zich de verdiepte entree met ingangsportaal achter een brede stenen trap. De dubbele houten deur met bovenlicht bevindt zich onder een gemetselde rondboog. In de smalle schuine gevelvlakken van de ingangspartij bevinden zich kleine smalle vensters. Boven de deur is in ijzeren belettering de naam "SPARTA" aangebracht. Op de eerste verdieping boven de ingangspartij een driezijdig balkon met (open) gemetselde borstwering. Hierop bevinden zich links en rechts gebeeldhouwde apen met een voetbal met veter, gemaakt door beeldhouwer Willem Brouwer. In het midden een smeedijzeren vlaggemast. In de gevel achter het balkon drie rechthoekige vensters. Op het zadeldak boven dit bouwvolume bevindt zich een dakruiter met torenspits. Aan weerszijden van de ingangspartij de twee torenachtige erkers met in elk der drie zijden een zesruitsvenster, bekroond met hoge achtzijdige tentdaken met bakstenen bekroning. Aan weerszijden van de 'torens' een travee met op de begane grond een iets minder hoog venster en op de verdieping een venster conform de overige vensters en de twee kleinere achtzijdige torentjes met tentdaken. Verscholen achter de torentjes bevinden zich in de zijgevel op de begane grond stenen trappen naar de dienstingangen. De van smalle vensters voorziene traptorens zijn iets hoger opgetrokken en hebben achtzijdige tentdaken. Terugliggend ten opzichte van het middenblok bevinden zich de 9 vensterassige zijvleugels. Ter hoogte van de eerste verdieping zijn de gevels van deze zijvleugels voorzien van getrapte blindnissen met centraal daarin smalle getrapte ventilatiesleuven. De achtergevel van het middenblok bevat op de begane grond zeven rondbogen en aan weerszijden hiervan een smallere deur. De middelste drie rondbogen bevatten (oorspronkelijk) dubbele deuren, de overige vensters. Voor deze gevel bevindt zich een groot terras met twee smalle trapjes naar de zijdeuren en een brede trap naar de drie rondboogvormige ingangen. Op de eerste verdieping bevond zich oorspronkelijk eveneens een groot terras met bakstenen borstwering. In 1988 is hier de grote opbouw met businessloge geplaatst. Boven de zijvleugels bevinden zich aan de achterzijde grote publiekstribunes. De zijgevels van deze tribunes zijn van baksteen. Oorspronkelijk bevonden zich op de platte daken van de zijvleugels eveneens grote terrassen. Alle terrassen waren oorspronkelijk toegankelijk via twee monumentale trappen aan weerszijden van het middenrisaliet. Deze trappen zijn onder de tribunes nog steeds aanwezig.

Inwendig is ondermeer nog de oorspronkelijke achthoekige bestuurskamer aanwezig met decoratief geprofileerde houten lambrizering en de oorspronkelijke meubilering. Rechts van de vestibule bevindt zich de (voormalige) achthoekige buffetruimte (met kelder). In het verlengde van de vestibule bevindt zich de grote rechthoekige clubzaal. In de noordelijke wand van de clubzaal bevinden zich de rondbogen van de achtergevel, met uitzicht op het veld.

Waardering

Clubgebouw "het Kasteel" van de R.V. en A.V. "Sparta", gebouwd in 1916 in Traditionalistische stijl naar ontwerp van de architecten J.H. de Roos en W.F. Overeijnder, van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedebouwkundige waarde. Tevens van typologische waarde als onderdeel van het eerste permanente clubstadion in Nederland en van grote situationele waarde wegens de beeldbepalende ligging in de as van de Huygensstraat. Eveneens van belang binnen het oeuvre van het Rotterdamse architectenduo De Roos en Overeijnder.