Inleiding

De HISTORISCHE BUITENPLAATS Maarheeze bestaande uit een WOONHUIS (1), van het type landhuis, TUIN- EN PARKAANLEG (2), GARAGE/DIENSTWONING (3) en een TOEGANGSHEK (4) is gebouwd in opdracht van dhr. G.A. van Putten jr, een oud Indië-ganger.

Het complex van landhuis en bijgebouwen dateert uit 1914 en is ontworpen door de Haagse architect J.J.(Co) Brandes. Ondanks enkele verbouwingen die het gevolg zijn van de nieuwe functie als kantoor, verkeert het rijk uitgevoerde interieur nog grotendeels in oorspronkelijke staat zowel wat indeling als detaillering betreft. De geometrische tuin met terrassen en gemetselde muurtjes die in de trant van de Nieuw Architectonische tuinstijl direct rond het huis is aangelegd, dateert uit ca. 1917 en is ontworpen door de tuinarchitect D.F. Tersteeg. De omringende negentiende eeuwse parkaanleg, die oorspronkelijk behoorde tot het landgoed Clingendael, fungeert hiervoor als decor en geeft de tuin een zekere beslotenheid. De overwegend symmetrische hoofdvorm van het monumentale landhuis is beïnvloed door eigentijdse Duitse architectuur, gekenmerkt door verticaliteit en eenvoud. De gevelbehandeling is echter meer expressionistisch in de toepassing van decoratief siermetselwerk en geglazuurde reliëftegels. De opdrachtgever was een oud-Indiëganger en dat is waarschijnlijk de verklaring voor de oosterse motieven in de ornamentiek van het huis. De bouwstijl van het huis is karakteristiek voor het vroege werk van Brandes die vooral bekend is als pionier van de Haagse School-architectuur uit de jaren twintig. Brandes was van 1912 tot 1918 geassocieerd met het architectenbureau Z. Hoek en J.T. Wouters dat een voortrekkersrol speelde in de transformatie van Wassenaar tot villadorp, niet alleen bij de ontwikkeling van bouwlokaties maar ook wat de vormgeving van de landhuizen betreft. De eerste villa's die het bureau bouwde, daterend uit de periode 1910-1916, worden gekenmerkt door een op traditionele voorbeelden geïnspireerd bouwstijl met bijpassende bijgebouwen analoog aan oudere historische buitenplaatsen.

N.B. De na-oorlogse gebouwen op het terrein zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

De historische buitenplaats Maarheeze ligt ten oosten van de Rijksstraatweg, de doorgaande weg van Wassenaar naar Den Haag. Het landhuis staat centraal op het terrein, de westgevel is naar de weg georiënteerd, de hoofdingang bevindt zich in de oostgevel. De geometrische tuinaanleg bevindt zich aan de zuid- en westkant van het huis. In de restanten van de landschappelijke tuin staan de dienstwoningen. Bij de hoofdingang aan de Rijksstraatweg staan het toegangshek, de portierswoning en het wachthuisje. Vanaf het hek loopt een oprijlaan naar de entree aan de achterzijde van het huis en vandaar een pad naar de garage-dienstwoning in de noord-oosthoek van het terrein.

Waardering

De historische buitenplaats Maarheeze uit 1914 is van algemeen belang vanwege de cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang

- als representatief en gaaf voorbeeld van een jongere buitenplaats in de eerste fase van de ontwikkeling van Wassenaar tot villadorp ( 1910-1916) waarbij het bureau Hoek en Wouters een voortrekkersrol heeft gespeeld

- vanwege de voor het vroege werk van J.J. Brandes kenmerkende op Duitse voorbeelden geïnspireerd bouwstijl van het landhuis

- vanwege de hoge mate van gaafheid in hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik van de complexonderdelen

- vanwege de hoge mate van ensemblewaarde van de complexonderdelen onderling en de historsich-ruimtelijke relatie met de omgeving

- vanwege de situering aan de Rijksstraatweg in Wassenaar, van oudsher een concentratie van buitenplaatsen