Inleiding

LANDHUIS uit 1913, deel uitmakend van het complex buitenplaats "Berghuis". Het landhuis is ontworpen door architect C.J. Kruisweg in Nieuw-Historiserende trant met Engelse Landhuisstijl-invloed.

Omschrijving

Het LANDHUIS is nagenoeg symmetrisch opgezet op een rechthoekige plattegrond met aan de voorzijde twee hoekrisalieten en aan de achterzijde een halfrond uitgebouwde serre. Het huis is grotendeels opgetrokken over twee bouwlagen in rode baksteen, de hoeken zijn geaccentueerd door in bloktand uitgevoerd metselwerk. Rondom een iets uitgemetselde plint met waterlijst en ter hoogte van de verdiepingsvloer siersmeedijzeren gevelankers. De dakschilden van het hoge schilddak en van de steekkappen boven de risalieten hebben een uitzwenkende dakvoet en leidekking. Midden op de nok van het dak staat een achtzijdige dakruiter met twee wijzerborden op de gemetselde basis en een houten lantaarn onder een afgeknot achtzijdig leiendakje met siersmeedijzeren kroon. Op de nokeinden twee gemetselde schoorstenen, evenals op de nokeinden boven de hoekrisalieten aan de voorzijde. Aan de linker zijgevel (NO) bevindt zich een éénlaagse uitbouw met dienstingang onder schilddak met uitzwenkende dakvoet en leidekking.

De vensters zijn overwegend uitgevoerd met kruiskozijn en evenals de dubbele glasdeuren voorzien van zesruits bovenlichten, deels met glas in lood, en persiennes. In het midden van de nagenoeg symmetrische voorgevel (NW) de entreepartij die bestaat uit een dubbele glasdeur met zij- en bovenlichten met kleine roedenverdeling in een omlijsting van pilasters en kroonlijst. Aan weerszijden van de stoep voor de entreepartij twee lage gemetselde muurtjes met natuurstenen sierbollen. Boven de ingang een driedelig venster en twee enkele vensters met glas-in-loodramen die het achtergelegen trappenhuis verlichten. Aan weerszijden van de deurpartij en de verdiepingvensters kleine oeil-de-boeufs in zandstenen omlijsting met guirlandes. Centraal in het dakschild een dakkapel met geknikt rondboogvormig fronton en vier kleine zesruits vensters. De hoekrisalieten bevatten kruisvensters en in het dakschild kleine getoogde dakkapellen. In de aansluiting van de linker hoekrisaliet een schuin geplaatste entreepartij met deur onder afdak. In de gevel van de lage uitbouw, links van het hoofdvolume, een dubbel achtruits venster met luiken. De achtergevel (ZO) telt vijf vensterassen met in het midden een halfrond uitgebouwde serre onder een balkon op vier houten kolommen. In de serre vijf grote licht gebogen schuifvensters met kleine roedenverdeling in de bovenlichten. Op de verdieping opent een dubbele glasdeur met zij- en bovenlichten op het balkon met ijzeren balkonhek. De vensterassen aan weerszijden van de middenas bevatten op de begane grond dubbele glasdeuren, die openen op het terras en op de verdieping kruisvensters. Centraal in het dakschild een dakkapel met geknikt rondboogvormig fronton en vier kleine zesruitsvensters. Aan weerszijden twee kleinere dakkapelen met dubbele zesruitsvensters en geknikte segmentboogvormige beeindiging.

De kopse zuidwestgevel bevat links kruisvensters tussen smalle schuifvensters en rechts twee kruisvensters. Aan de kopse noordoostgevel rechts de éénlaagse uitbouw met loggia, die bestaat uit een gemetselde borstwering en kleine houten kolommen die het overstek van het dak ondersteunen. De dienstentree omvat een deur met boven- en zijlichten. Links van de uitbouw in de gevel een kruisvenster en een smal schuifvenster met bovenlicht en op de verdieping twee kruisvensters. Het interieur van het landhuis verkeert op de begane grond en in het trappenhuis grotendeels in de oorspronkelijke staat van de bouwtijd. Op de begane grond het entreeportaal met tochtpui die identiek is ingedeeld als de entreepartij in de voorgevel. Naar Engels voorbeeld centraal op de begane grond een grote "hall" met monumentale schouw en een halfrond uitgebouwde serre. De paneeldeuren, balkenplafonds, lambriseringen, ingebouwde kasten en schouwen zijn uitgevoerd in donker eiken. De overgang van de entree met zwart-witte plavuizenvloer naar de parketvloer van de hall wordt gemarkeerd door twee in donker eiken uitgevoerde kolommen. Op de begane grond in de voorkamer een zogenaamd haardzitje met schouw en zitbankjes onder een verlaagd plafond en een vaste kastenwand, deels met vitrine. Hoekvenster naar de "hall."

Waardering

Het tot het complex "Berghuis" behorende landhuis uit 1913 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf en representatief voorbeeld van een vroeg 20ste eeuws landhuis in Nieuw-Historiserende trant met bijzonder gaaf en rijk interieur en als onderdeel van de buitenplaats Berghuis, gelegen in de landgoederenstrook in de Gooise noordflank.