Sandtmannlaan 10, Naarden

Inleiding

Aan de westzijde van de Sandtmannlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1910 (bouwaanvraag d.d. 1-8-1910), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan.

N.B. De latere aanbouwen tegen de linkerzij- en achtergevel van de linker woning (nr. 10) zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Op rechthoekig grondplan opgetrokken dubbel woonhuis van twee bouwlagen onder een samengestelde kap bestaande uit twee evenwijdige en aan de voorzijde afgewolfde zadeldaken waartussen achteraan een plat dak en vooraan een dwarsgeplaatst zadeldak waarvan het voorschild lager doorgetrokken is tot boven de het uitgebouwde middendeel van de voorgevel. Alle schuine dakvlakken hebben een overstek en een dekking van bruingeglazuurde kruispannen. In het midden van het voorschild staat een kleine dakkapel met twee openslaande ramen en een lessenaarsdak waarop dito pannen. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen. De (afgeknotte) topgevels bovenin zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Rond het bovenlicht van het schuifvenster in de vier topgevels is een tweede laag kraalschroten aangebracht met een dito onderrand. De windveren hebben een geprofileerde bovenrand die onderaan naar opzij uitknikt. Links en rechts heeft de voorgevel (O) een brede erker met in de voorzijde een dubbele glasdeur met bovenlicht geflankeerd door zijlichten met bovenlicht, en in de afgeschuinde hoeken eveneens een venster met bovenlicht. De bovenlichten van de rechter erker zijn voorzien van glas-in-lood. In het risalerende middendeel van de voorgevel bevindt zich op de begane grond een portiek waarin twee voordeuren met een meerruits bovenlicht voorzien van geel en gebloemd glas, en op de eerste verdieping links en rechts een schuifvenster. De voordeuren zijn uitgevoerd als een paneeldeur met bovenin naast elkaar twee naar het midden toe klimmende vierruits ramen van geel glas en daaronder een smal draairaampje waarvoor gekruld ijzerwerk. In de zijwanden van de portiek bevindt zich een wc-raampje. Het rechter wc-raampje is nog uitgevoerd als een valraampje waarin geel glas. De balkons boven de twee erkers zijn voorzien van een gietijzeren balkonhek en toegankelijk via een dubbele glasdeur met bovenlicht. In het midden van het linker bovenlicht bevindt zich een uitzetraampje. Het ruime dakoverstek boven de gesloten zijgevels rust op geprofileerde klossen. De achtergevel (W) heeft links een dubbele glasdeur waarboven een bovenlicht met glas-in-lood en een op vier schoren rustend balkon met lattenhek, en rechts hiervan een achterdeur met bovenlicht en een flankerend zijraam met bovenlicht. Op de eerste verdieping bevindt zich links en rechts een dubbele glasdeur met drieruits bovenlicht (een valraam tussen twee vaste ramen) en in het door een lijstgoot op geprofileerde klossen afgesloten middendeel twee schuifvensters. De driehoekige topgevel rechtsboven wordt bekroond door een doorhangende makelaar waarvan de onderzijde door een dwarsbalk verbonden wordt met de windveren.

De rechter woning (nr. 12) verkeert inwendig nog grotendeels in de originele staat en bevat onder meer paneeldeuren op beide bouwlagen, beneden twee door een dubbele schuifdeur waarin blank glas in lood gescheiden kamers en suite, beide voorzien van een zwartmarmeren hoekschouw, ter weerszijden van de dubbele glasdeur in de achterste kamer een kast met paneeldeur, in de gang een scheluwe trap (met bovenaan een kwart) waarlangs een houten spijlenhek met een gedraaide hoofdbaluster, onder de trap een wand van kraalschroten waarin een opgeklampte deur van kraalschroten naar de kelder, en in de keuken linksachter een wand en plafond van kraalschroten en een witbetegelde schouw waarboven een bordenplank. De eerste verdieping heeft een ruime overloop van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de omliggende kamers en tot een rechte steektrap met bovenaan een kwart leidend naar de zolder. De laatste is voorzien van een beschoten gordingenkap. Onder het dwarsgeplaatste zadeldak bevindt zich een dienstbodenkamertje met paneeldeur. In het achterste gedeelte van de zolder is naderhand een tweede kamer afgeschoten eveneens toegankelijk via een paneeldeur.

Van de linker woning (nr. 10) heeft alleen de eerste verdieping nog nagenoeg de oorspronkelijke indeling met, evenals het buurpand, een ruime overloop van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de omliggende kamers en tot een rechte steektrap met bovenaan een kwart naar de zolder. De laatste is voorzien van een beschoten gordingenkap.

Waardering

Het pand is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524799
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sandtmannlaan 10 1412 GC Naarden Ja
Sandtmannlaan 12 1412 GC Naarden
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 1194 Naarden
D 1195 Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1910 1910 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever
Naar boven