Sandtmannlaan 32, Naarden

Inleiding

Op de hoek van de Sandtmannlaan en de Verlengde Fortlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1912 (bouwaanvraag d.d. 28-3-1912), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan. Vanwege de ligging op een vijfsprong aan het einde van Sandtmannlaan is de rechter woning (nr. 34) in afwijking van de overige woningen aan de Sandtmannlaan naar rechts uitgebouwd en voorzien van een markant arkeltorentje. Het interieur van deze woning is niet meer oorspronkelijk. De linker woning (nr. 32) heeft langs de voortuin een uit de bouwtijd daterend HEK dat deel uit maakt van de bescherming.

Omschrijving

Op onregelmatig grondplan opgetrokken dubbel woonhuis van twee bouwlagen onder een met bruingeglazuurde tuiles du Nord gedekt samengesteld dak bestaande uit twee door een plat dak gescheiden evenwijzige zadeldaken met haaks tegen het rechter zijschild van het rechter zadeldak een insnijdend schilddak waarachter een plat dak. De schuine dakvlakken hebben een dakoverstek waartegen een zinken mastgoot. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen die bij de rechter woning blank gelakt zijn. De driehoekige geveltoppen zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Rond het bovenlicht van het schuifvenster in de vier geveltoppen is een tweede laag kraalschroten aangebracht met een dito onderrand. De windveren hebben een geprofileerde en onderaan licht uitgezwenkte bovenrand en worden bekroond door een makelaar met een gepunte top en een doorhangende onderzijde die bij de linker woning via een rondboog en in de achtergevels door middel van een dwarsbalk verbonden wordt met de windveren. De risalerende linker woning heeft een rechthoekige plattegrond en in de voorgevel (Z) van rechts naar links een voordeur met bovenlicht, een valraampje en een brede erker met in de voorzijde een door zijlichten met bovenlicht geflankeerde dubbele glasdeur met bovenlicht, en in de afgeschuinde hoeken eveneens een venster met bovenlicht. De voordeur is uitgevoerd als een paneeldeur met bovenin een liggend raam en daaronder een door florale motieven geflankeerd draairaampje waarvoor gekruld en floraal ijzerwerk. Het balkon boven de erker is voorzien van een gietijzeren balkonhek met houten stijlen en handlijst en toegankelijk via een dubbele glasdeur waarboven een bovenlicht met in het midden een valraampje. Boven de voordeur bevindt zich in het verlengde van het balkon een afdak en hierboven in het door een lijstgoot op geprofileerde klossen afgesloten rechter gedeelte van de eerste verdieping een schuifvenster. De rechter woning heeft in de linker helft van de voorgevel op de parterre een dubbele glasdeur met zij- en bovenlichten, en op de eerste verdieping een klein balkon dat toegankelijk is via een dubbele glasdeur met bovenlicht. In de afgeschuinde rechter hoek van de linker gevelhelft bevindt zich een aan het rechter zijlicht van de genoemde parterredeur grenzend venster met bovenlicht. De terugliggende rechter helft van de rechter woning had zowel voor als opzij op beide bouwlagen een schuifvenster (thans beneden een modern raam en boven een stolpraam met bovenlicht). Het achtzijdige houten arkeltorentje op de hoek heeft ter hoogte van de eerste verdieping rondom ramen met bovenin een gewelfde roede en een bovenlicht waarin glas-in-lood. De tweede torengeleding bestaat uit een achtzijde lantaarn met tussen de stijlen onderin een balustrade en bovenin een rondboog waarboven siersnijwerk en een lijstgoot. De achtzijdige torenspits is gedekt met schubvormige kunstleien en wordt bekroond door een windwijzer met florale motieven.

De rechter zijgevel (O) heeft rechts een hoekrisaliet waarin op de begane grond de voordeur (op de eerste verdieping bevond zich een schuifvenster). Op het rechterzijschild van het schilddak staat een dakkapel met een door voluutvormige wangen geflankeerd schuifvenster en een zadeldak voorzien van bruingeglazuurde tuiles du Nord en rechte windveren die samenkomen in een makelaar. De linker zijgevel (W) is op het venster links op de begane grond na gesloten.

Het door een lijstgoot op geprofileerde klossen afgesloten linker gedeelte van de achtergevel (N) heeft op de begane grond een uit de bouwtijd daterende uitbouw met plat dak, en rechtsboven een gepleisterd rookkanaal dat aan de linkerzijde geflankeerd wordt door een venster. Rechts van het rookkanaal heeft de rechter woning een raampje en een balkon op twee schoren. Op het achterschild van het schilddak staat middenboven een gecementeerde rechthoekige schoorsteen. De achtergevel van de linker woning verkeert nog grotendeels in de oorspronkelijke staat en heeft rechts een dubbele glasdeur met drieruits bovenlicht en links een paneeldeur die voorzien is van een bovenlicht en aan de linkerzijde geflankeerd wordt door een T-venster. Boven de achterdeur bevindt zich op de eerste verdieping een schuifvenster en boven de tuindeur een door twee schoren ondersteund balkon. Laatstgenoemde is voorzien van een gietijzeren spijlenhek met houten handlijst en toegankelijk via een dubbele glasdeur met een bovenlicht waarin in het midden een klein valraampje.

De voortuin van de linker woning wordt van de openbare weg afgescheiden door een ijzeren gaashek waarvan de staafvormige smeedijzeren hekpalen eindigen in een zweepslagmotief. Rechts heeft het hek een poortje dat uitgevoerd is als een getoogd spijlenhekje tussen ronde gecanneleerde gietijzeren palen met een bekroning in de vorm van een door bladwerk omsloten pijlpunt.

Waardering

Het dubbele woonhuis met bijbehorende erfscheiding is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524803
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sandtmannlaan 32 – 1412 GC Naarden – – Ja
Sandtmannlaan 34 – 1412 GC Naarden – – –
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– D 1327 – Naarden
– D 5623 – Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1912 1912 – vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever –
Naar boven