Inleiding

In 1896 is naar ontwerp van de Utrechtse architect A. Nijland het GEMEENTEHUIS van Oud-Zuilen gebouwd. In 1954 werd een deel van de gemeente Zuilen, het huidige Oud Zuilen, bij Maarssen gevoegd; het pand is sindsdien als woonhuis in gebruik. Het gemeentehuis is opgetrokken in de stijl van de neo-Hollandse renaissance. In de gang bevindt zich een marmeren herinneringsplaquette met de tekst: `Den 30sten april van het jaar onzes heeren 1896 ter gelegenheid van het 50 jarig jubilé der ambachtsvrouwe douair: Baron van Tuyll van Serooskerken van Zuylen enz: geb. jonkvr: F.M. van Weede is door haar aan de gemeente Zuylen dit raadhuis geschonken ter nagedachtenis aan haren geliefden echtgenoot Mr. W.R. Baron van Tuyll van Serooskerken van Zuylen enz: overleden den 29sten october 1878'. Het voormalige gemeentehuis is gelegen in het Beschermd Gezicht Oud-Zuilen. De voorgevel is gesitueerd aan de Dorpsstraat, de achtergevel aan de rivier de Vecht.

Omschrijving

Het aan de Dorpsstraat van Oud-Zuilen gelegen voormalige gemeentehuis is opgetrokken op een T-vormige plattegrond en telt één bouwlaag onder een samengestelde, met gesmoorde kruispannen gedekte kap. Het bouwdeel aan de Dorpsstraat is gedekt met een evenwijdig aan de straat gelegen schilddak. Het voorste dakschild wordt doorbroken door een steekkap met ter weerszijden een leien gedekte dakkapel met geprofileerde lijst en een smeedijzeren kruisbloem. Aan de achterzijde is haaks op het schilddak een zadeldak gezet. De in rode baksteen opgetrokken gevels zijn voorzien van natuurstenen lijsten, bakstenen tandlijsten, rozetten en sierankers. De bogen boven de deuren en vensters zijn uitgevoerd met rode profielstenen en natuurstenen blokken. Voorts zijn hardstenen lekdorpels toegepast.

De symmetrisch ingedeelde voorgevel of noordoostgevel is boven een natuurstenen plint en trasraam van grauwe baksteen, afgezet met een natuurstenen laag telt drie assen. In het midden is de hoofdingang gezet met ervoor een natuurstenen stoep met smeedijzeren hekjes ter weerszijden. De entree bestaat uit een paneeldeur met bovenlicht met ovaal motief. Erboven bevindt zich een halfrond boogveld met een voorstelling in sgrafitto, voorstellende een banderol met het opschrift `Gemeente Zuylen' en daarboven het gemeentewapen geflankeerd door twee reuzen met knotsen. Naast de ingang is aan beide zijden een venster gezet onder segmentboogvormige, met gekleurde tegels bezette boog. Ter hoogte van de bovenzijde van de vensters loopt over de gehele gevelbreedte een bepleisterde band. Aan weerszijden van de vensters zijn diamantkoppen aangebracht. Onder de daklijst is een fries van gele verblendsteen in ruitpatroon aangebracht tussen lange natuurstenen trigliefen. De tuitgevel boven de entree bevat een stolpraam onder segmentboog. Daarboven is een houten afdak met een bel gezet. De topgevel wordt bekroond door een smeedijzeren ornament op de stenen makelaar. Hierop is bovendien een sieranker aangebracht.

De linker- en de rechterzijgevel zijn blind. De achtergevel van het hoofdvolume bevat links een venster en rechts een deur. De achtergevel aan de rivier de Vecht is een symmetrisch ingedeelde tuitgevel. In het midden onderin is een steen met het jaartal `anno 1896' gezet. Daarboven bevindt zich een zesruits schuifvenster, geflankeerd door drieruits schuifvensters. Boven elk venster is een halfrond boogveld gezet. Links en rechts is het boogveld voorzien van siermetselwerk, in het midden van alliantiewapens (drie hoofden en zes lelies). In de topgevel is een rondboogvenster met stolpramen gezet. De tuitgevel heeft bewerkte aanzetstenen en wordt afgesloten door een zeszijdig gemetselde, uitkragende makelaar met een smeedijzeren windwijzer.

De interieurindeling is grotendeels oorspronkelijk en bestaat uit een middengang die leidt naar de voormalige raadzaal die aan de zijde van de Vecht gelegen is. In de gang is een marmeren herinneringsplaquette aangebracht. De zaal bevat onder meer een schouw, betimmeringen en een stucplafond. Aan de linkerzijde bevindt zich een kamer en een rijk gedetailleerde trap, rechts ligt een grote kamer met een marmeren schouw. Het huis bevat voorts verschillende oorspronkelijke elementen zoals onder meer deuromlijstingen en binnenluiken.

Waardering

Het object is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een gemeentehuis in neo-Hollandse renaissancestijl met gave hoofdvorm en detailleringen in zowel het ex- als het interieur. Van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een gemeentehuis, verbonden aan de stichting door de familie Van Tuyll van Serooskerken. Alsmede van situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging in de kern van Oud-Zuilen, aan de Dorpsstraat en de Vecht.