Complex Mariaplein, Vught
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Inleiding
Langs de noordelijke en oostelijke zijde van het Mariaplein ligt een tweetal blokken met WOONHUIZEN (vijf aan de noordzijde en twee aan de oostzijde van het plein). Deze woonhuizen werden in 1933-34 gebouwd op het voormalige bedrijfsterrein van de machinefabriek Grasso, in opdracht van de R.K. parochie Maria Middelares aller Genaden. De in een Traditionalistische stijl gebouwde woonhuizen werden ontworpen door de architect A.J. Kropholler, in samenwerking met de Vughtse architecten H. en G. Koesen.
Omschrijving
De woonhuizen hebben een rechthoekige plattegrond en tellen twee bouwlagen onder een zadeldak, gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Schoorstenen boven de kopgevels. De gevels zijn opgetrokken in baksteen (kloostermoppen). De kopgevels van de woningblokken hebben een natuurstenen afdeklijst. Op woonhuis no. 7 na hebben alle woonhuizen een ingang aan de linkerzijde, bestaand uit een houten paneeldeur met een klein vierkant venster met glas-in-loodraam, voorzien van een ijzeren traliewerk. Voor de ingang een laag hardstenen stoepje. Hierboven een houten luifel, opgehangen aan twee ijzeren stangen, die ontspringen uit natuurstenen blokken in de gevel.
Rechts van de ingang twee gekoppelde stolpvensters met glas-in-lood bovenlicht. Op de bovenverdieping links vierruits en rechts zesruits stolpvensters met strek en bakstenen afzaat.
De achtergevels van de woonhuizen hebben een links een dubbele tuindeur met drieruits bovenlicht, die directe toegang geeft tot de (voormalige) achterkamer. Rechts hiervan de keukendeur met meerruits venster. Op de bovenverdieping stolpvensters met strek en bakstenen afzaat, identiek aan vensters van bovenverdieping voorgevel. Het woonhuis Mariaplein 7 heeft de ingang, die verder identiek is aan de overige woonhuizen, in de kopgevel. Verder heeft dit hoekhuis aan de westgevel een eenlaags aanbouw onder zadeldak. Stolpvensters in de westelijke en noordelijke gevel van deze aanbouw.
Op de noordoostelijke hoek van het plein zijn de twee woonblokken met elkaar verbonden door een muurtje met een rondboogpoort, die toegang geeft tot de paden die achter de woonhuizen lopen.
Het interieur van de woonhuizen was vrij sober en is bij het merendeel van de woonhuizen in de loop der tijd veranderd. Oorspronkelijk hadden de woonhuizen op de begane grond een voor- en achterkamer, gescheiden door houten schuifdeuren voorzien van ramen met kleine roedenverdeling. In de gangen een Granito-vloer. Op de bovenverdieping een overloop met lancetboogvormige doorgang naar de gang voor de slaapkamers. In de houten schuifdeuren voorzien van ramen met kleine roedenverdeling. In de gangen een Granito-vloer. Op de bovenverdieping een overloop met lancetboogvormige doorgang naar de gang voor de slaapkamers.
In de achtertuin heeft een aantal huizen nog uit de bouwtijd daterende houten schuurtjes onder plat dak.
Waardering
De woonhuizen aan het Mariaplein zijn van algemeen belang en bezitten cultuurhistorische waarde als uitdrukking van sociaal-economische en geestelijke ontwikkelingen. Zij vormen een illustratie van de wijze waarop de R.K. kerk tussen de twee wereldoorlogen in de samenleving integreerde. De woonhuizen zijn van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van woningbouw in traditionalistische stijl en vanwege de plaats die zij innemen binnen het oeuvre van de architect A.J. Kropholler. De woonhuizen bezitten ensemblewaarde als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat architectuurhistorisch en cultuurhistorisch van nationaal belang is. De woonhuizen zijn van belang vanwege de architectonische gaafheid. Tot slot zijn de woonhuizen van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het complex bestaande uit: De R.K. KERK Maria Middelares aller Genaden (complexonderdeel 1), het BEJAARDENTEHUIS met KLOOSTER "Marienhof" (complexonderdeel 2), de BEGRAAFPLAATS (complexonderdeel 3), een tweetal SCHOOLGEBOUWEN voor de R.K. Basisschool (complexonderdeel 7), de R.K. kleuterschool (complexonderdeel 8), een PATRONAATSGEBOUW (complexonderdeel 6), twee blokken met WOONHUIZEN langs de Deken van Ossstraat (complexonderdeel 4) en het Mariaplein (complexonderdeel 5). Het is gelegen op het voormalige fabrieksterrein van de machinefabriek Grasso, rondom het Mariaplein. Daarvoor was op dit terrein de boek- en steendrukkerij Bogaerts gevestigd. In 1930 werd dit fabriekscomplex, dat was gesitueerd tussen de Taalstraat en de Molenvenseweg, aangekocht door deken Van Oss, met het doel er een nieuw parochiecentrum te bouwen. In 1931 werd pastoor F. Houben door monseigneur A. Diepen tot bouwpastoor voor dit parochiecentrum benoemd. Het ontwerp voor de nieuwe bebouwing van het parochiecentrum werd geleverd door architect A.J. Kropholler. De bebouwing rondom het Mariaplein toont een Traditionalistische vormentaal en vormt een geloten geheel, met een sterke stilistische samenhang. De gebouwen tonen een voor het werk van Kropholler typerende vormentaal: een zware baksteenconstructie, gecombineerd met natuursteen op constructief belangrijke plaatsen. De detaillering is overeenkomstig: bijvoorbeeld massieve houten deuren met zware ijzeren gehengen.
In 1933 werd begonnen met de bouw van de kerk, de woonhuizen langs de Deken van Ossstraat en het Mariaplein en het patronaatsgebouw. Bij de woonhuizen langs de Deken van Ossstraat en het patronaatsgebouw werd een gedeelte van het fabriekscomplex 'Grasso' in de nieuwbouw geïntegreerd. In 1934 wordt F. Houben opgevolgd door pastoor H. Eras, die de bouw van het parochiecentrum voortzette. In 1939 werd begonnen met de bouw van een klooster voor de zusters Franciscanessen uit Oirschot en een tweetal schoolgebouwen; een school voor lager onderwijs 'het Molenven' (1939-40) en een kleuterschool (1939-40). Na 1940 werd het parochiecentrum uitgebreid met een pastorie (1953) en een derde schoolgebouw -voor de St. Hubertusschool- (1953), eveneens naar ontwerp van Kropholler. Deze gebouwen vallen echter wegens hun te jonge leeftijd buiten de bescherming.
Omschrijving
Het complex is gelegen op het voormalige fabrieksterrein van machinefabriek Grasso, dat wordt begrensd door de Wilhelminalaan aan de noordzijde, de Taalstraat aan de oostzijde, de Frans Halsstraat aan de zuidzijde en de Molenvenseweg aan de westzijde. Het centrum van het complex wordt gevormd door het vierkante Mariaplein. Op de zuidoostelijke hoek van dit plein, waarop in het midden een plantsoen is aangelegd, vinden we de R.K. kerk Maria Middelares aller Genaden. De façade van deze kerk kijkt uit op het plein. Aan de westelijke zijde van het Mariaplein ligt het klooster en bejaardentehuis 'Marienhof', de noordelijke en oostelijke zijde van het plein wordt afgesloten door een tweetal blokken met woonhuizen. Direct rechts van het klooster/bejaardentehuis ligt rondom een rechthoekige tuin de L-vormige bebouwing van de kleuterschool. Rechts hiervan leidt vanaf de Victorialaan een smal pad naar de basisschool 'Het Molenven', die ingesloten ligt tussen de bebouwing langs de Wilhelminalaan en de Molenvenseweg. Aan de oostzijde wordt het plein ontsloten door de Deken van Ossstraat, waaraan, langs de noordzijde het patronaatsgebouw en een achttal woonhuizen is gelegen.
Waardering
Het complex is van algemeen belang en bezit cultuurhistorische waarde als uitdrukking van sociaal-economische en geestelijke ontwikkelingen. Het illustreert de wijze waarop de R.K. kerk tussen de twee wereldoorlogen in de samenleving integreerde. Het complex is van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van een samenhangend complex in een traditionalistische stijl. Voorts is het complex van groot belang door de plaats die het binnen het oeuvre van de architect A.J. Kropholler inneemt en vanwege de diversiteit van de ontwerpopgave. Het complex bezit ensemblewaarde wegens de bijzondere wijze van inrichting en de ruimtelijke en stilistische samenhang tussen de diverse onderdelen. Het complex is van belang vanwege de architectonische gaafheid. Tot slot is het complex van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Woonhuis | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mariaplein | 1 | – | 5261 BL | Vught | – | – | Ja |
| Mariaplein | 2 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Mariaplein | 3 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Mariaplein | 4 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Mariaplein | 5 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Mariaplein | 6 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Mariaplein | 7 | – | 5261 BL | Vught | – | – | – |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | K | 728 | – | Vught |
| – | K | 732 | – | Vught |
| – | K | 729 | – | Vught |
| – | K | 1819 | – | Vught |
| – | K | 731 | – | Vught |
| – | K | 1818 | – | Vught |
| – | K | 730 | – | Vught |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1934 | 1939 | – | vervaardiging |