Bredaseweg 45, Tilburg
Inleiding.
Het GRAFMONUMENT van Marietje Kessels werd omstreeks 1900 vervaardigd in het atelier van V. Barette te Tilburg in Eclectische stijl. Marietje Kessels, dochter van M. Kessels, directeur van de Nederlandsche Fabriek voor Muziekinstrumenten werd in 1900 vermoord aangetroffen op de gewelven van de voormalige kerk aan de Noordhoekring te Tilburg. De zaak kreeg, door het feit dat het de moord op een kind in een kerk betrof, nationale aandacht. Getroffen door de wandaad werd het monument destijds uit onder andere giften van de Tilburgse bevolking gefinancierd. Ondanks een zeer intensief onderzoek werd de moordzaak, tot ca. 1995, nooit opgelost. Sindsdien verschenen er over de zaak vele publicaties en werd er een theaterstuk aan gewijd dat in diverse theaters in Nederland te zien was.
Omschrijving.
Het grafmonument bestaat uit een tombe waarop een gebeeldhouwde figuur. Op een hardstenen kelderzerk een oplopende tombe waarop een witmarmeren plaat met opschrift 'Aan / Maria Catharina Wilhelmina / Kessels / geb. 2 maart 1889 / overl. 22 augustus 1900 / uit innige deelnemning / Ik ben gestorven / om voor God te leven'. Aan het hoofdeinde een opstand bestaande uit een sokkel waarop een ruw kruis op een gebeeldhouwde rotspartij. Tegen het rotsblok een gebeeldhouwde ruwe plaquette met opschrift 'Ave Crux / Spes Unica'. Een in witmarmer gebeeldhouwde meisjesfiguur heeft, kruipend tegen de rots, haar armen rond het kruis geslagen. Op de hoeken van de kelderzerk geprofileerde en gekanteelde palen waartussen een ketting van doornschakels. Op de rechterpaal de signatuur 'V. Barette Tilburg'.
Waardering.
Het monument is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de katholieke grafcultuur. Het is een qua typologie uniek grafmonument dat refereert aan een historische gebeurtenis die zowel regionaal als nationaal veel indruk maakte. Het monument heeft, mede door de schenkingen om tot de oprichting ervan te komen, tevens een belangrijke historische relatie met de stad. Het grafmonument maakt bovendien deel uit van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is als de eerste katholieke begraafplaats van Tilburg.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Op de overigens niet beschermde R.K. begraafplaats aan de Bredaseweg te Tilburg vormen de hieronder beschreven GRAFMONUMENTEN (nrs. 1-25) een uitbreiding van het reeds beschermde complex bestaande uit de Calvarieberg en het hekwerk rond de begraafplaats*.
Onder invloed van de ideeën van de Verlichting trad in de loop van de 18e eeuw een verandering op in de houding ten opzichte van de gewoonte de doden in en om de kerken te begraven. Na eerdere, vruchteloze pogingen werd in 1810, na de inlijving van ons land door de Fransen, definitief een algeheel verbod van kracht welk uiteindelijk ook in Tilburg een einde maakte aan het begraven in en om de kerken. Na het vertrek van de Fransen volgde in 1829 een gelijkluidend Koninlijk Besluit dat het begraven van de doden binnen de bebouwde kom verbood. In Tilburg werd dientengevolge uitgeweken naar een in 1811 gekocht terrein, geheten De Schijf, dat de bestemming van algemene begraafplaats kreeg. In december 1813 werd hier de eerste overledene begraven. Het feit echter dat de katholieke ingezetenen van Tilburg zich bleven verzetten tegen het begraven op een niet-katholieke begraafplaats leidde er in 1832 toe dat een groot deel van de tot dan toe algemene begraafplaats overging in katholieke handen. In latere jaren werd de begraafplaats uitgebreid. De protestanten bleven tot 1930 hun doden eveneens op de begraafplaats aan de Bredaseweg begraven, zij het op de aangrenzende algemene begraafplaats welke via een eigen, nu verdwenen ingang toegankelijk was. De ingang van de katholieke begraafplaats, met de latere beeldengalerij, ligt aan de Bredaseweg. De rijen graven op de begraafplaats lopen allen van noord naar zuid. De beschermde monumenten concentreren zich aan weerszijden van de paden die vanaf de ingang in het hekwerk leiden naar de centraal op de begraafplaats gelegen Calvarieberg. In de noord-oosthoek van de begraafplaats bevinden zich de kindergraven. Slechts een klein aantal van de oudste grafmonumenten op de begraafplaats is nog aanwezig. Het meerendeel van de grafmonumenten dateert uit ca. 1900-1910. Een tweede serie monumenten werd in de jaren '30 geplaatst.
Waardering
Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, met name van de katholieke grafcultuur, die hun uitdrukking vinden in de technische, typologische en deels innovatieve ontwikkelingen. De objecten zijn eveneens van belang voor de kunstgeschiedenis vanwege stijl en detaillering. Ze hebben ensemblewaarde daar zij tezamen een beeld schetsen van de typologische ontwikkelingen en de diversiteit daarin. De objecten zijn tenslotte van belang vanwege hun gaafheid.
* De Calvarieberg (1865) en het smeedijzeren hekwerk met de gietijzeren beelden (vanaf 1887) werden reeds eerder op de Rijksmonumentenlijst geplaatst (monumentnummer 35694).
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Grafmonument | Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bredaseweg | 45 | – | 5038 NA | Tilburg | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | P | 6711 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1900 | 1900 | Vervaardiging grafmonument M. Kessels. | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Barette, V. ; Noord-Brabant | beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker | – |