COMPLEXOMSCHRIJVING

Inleiding

Ten zuidoosten van de historische kern van Ede bevindt zich het OPENLUCHTTHEATER "DE EDER KUIL", dat in 1936 als amfitheater gebouwd is naar ontwerp van de heer Weener, toenmalig directeur van gemeentewerken Ede. Het openluchttheater is verdiept gelegen en met groenbeplanting omzoomd. Het grote, nagenoeg rechthoekig perceel is gelegen in een villawijk en wordt grofweg begrensd door de Burgemeester Bootlaan aan de noordzijde en door de Van Heeckerenlaan en Van Pabstlaan aan de westzijde. Aan de zuid- en oostzijde bevinden zich belendende, in het groen gesitueerde percelen.

Het complex bestaat uit de volgende onderdelen: 1. SPEELVELD met TONEELGEBOUW; 2. PARKAANLEG; 3. MUZIEKPODIUM; 4. ORKESTBAK; 5. TOESCHOUWERSTRIBUNE; 6. KLEEDGEBOUW; 7. OOSTELIJK KAARTVERKOOPGEBOUW aan de zuidwestelijke entree van het terrein; 8. WESTELIJK KAARTVERKOOPGEBOUW aan de zuidwestelijke entree van het terrein; 9. KAARTVERKOOPGEBOUW aan de zuidoostelijke entree van het terrein; 10. OOSTELIJK TOILETGEBOUW; 11. WESTELIJK TOILETGEBOUW; 12. GEDENKTEKEN.

Bij de aanleg van het openluchttheater is gebruikt gemaakt van de natuurlijke en kunstmatig aangebrachte taluds. Het omliggend groen is in het ontwerp opgenomen. De parkaanleg vertoont invloeden van de landschappelijke tuinstijl. De opstallen zijn opgetrokken in de destijds vernieuwende stijl van het Nieuwe Bouwen. Het openluchttheater herbergt 2060 zitplaatsen en enkele honderden staanplaatsen. De uitvoering vond plaats als werkverschaffingsproject van de overheid. Het openluchttheater werd aanvankelijk ook wel "de Eder Kuil" genoemd, naar het relatief diepe zandgat dat sinds 1911 op de Klinkenberg was ontstaan door zandafgravingen. Oorspronkelijk bevatte het theatercomplex ook twintig schijnwerpers, een installatie voor voetlicht, vele aansluitingen voor losse armaturen en bankjes. Enkele hiervan zijn her en der nog aanwezig op het terrein, onder meer langs de paden, op het plein voor het kleedgebouw en naast het muziekpodium. Voor de bescherming zijn ze echter van ondergeschikt belang vanwege de vervallen staat.

Waardering

Het openluchttheater "De Eder Kuil" is van algemeen cultuurhistorische, architectuurhistorische, tuinhistorische, stedenbouwkundige belang:

- als uitdrukking van de Gelderse muziek- en toneelcultuur tijdens het interbellum;

- vanwege de ligging in de voormalige zandwinninglocatie aan het begin van de twintigste eeuw;

- als herinnering aan de crisis in de jaren dertig van de twintigste eeuw;

- vanwege de aanleg binnen de groenstructuur;

- als voorbeeld van een openluchttheater waarvan de onderdelen zijn ontworpen onder invloed van de vernieuwende stijl en bouwtechniek van het Nieuwe Bouwen;

- vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het totale ontwerp en de verzorgde detaillering van de diverse opstallen, de groenaanleg en de padenstructuur;

- vanwege de compleetheid en de gaaf bewaard gebleven functionele, structurele en stilistische samenhang tussen de diverse complexonderdelen;

- vanwege de uniciteit door het hoge aantal toeschouwersplaatsen en de vorm en grootte van het speelveld;

- als typologische zeldzaamheid.