Eyckenlust, Beek en Donk
Omschrijving onderdeel 1: HOOFDGEBOUW (Eyckenlust).
Deels op oudere fundamenten gebouwd hoofdgebouw bestaande uit een blokvormig huis van twee bouwlagen uit 1812, vernieuwd tot het huidige aanzien in ca. 1870 en een aanpalende L-vormige vleugel (bijgebouw) van één bouwlaag vermoedelijk uit 1658 (zie gevelsteen); dit laatste deel is gebouwd op oudere fundamenten. Bij de restauratie in 1977 is de voorgevel van het hoofdgebouw iets gewijzigd door het verwijderen van de borstwering en het plaatsen van kroon- en frontonlijsten. Het hoofdgebouw is overkapt door een met rode Oud-Hollandse pannen gedekt schilddak waarop een schoorsteen en dakruiter met luidklok. Ter hoogte van de onderdorpels van de vensters lopen natuurstenen cordonlijsten en de gevel wordt afgesloten door een geprofileerde goot(kroon)lijst. De symmetrisch ingedeelde, gepleisterde voorgevel van zes traveeën heeft een middenrisaliet van twee traveeën, dat met een halve verdieping boven de gootlijst uitsteekt en wordt bekroond door een driezijdig fronton met wijzerplaat/uurwerk. In de risaliet bevinden zich twee openslaande deuren en twee verdiepingsvensters en twee mezzaninovensters. De deuren en vensters, alle met gedeelde bovenlichten die op de begane grond een roedenverdeling hebben, zijn gevat in geprofileerde omlijstingen met kuif. De toegangsdeur bestaande uit een dubbele paneeldeur met bovenlicht is excentrisch in de gevel geplaatst. Voor het huis, aan weerszijden van de middenrisaliet staat een stel 19de-eeuwse SOKKELS tapstoelopend met decoratie in relief aan de voorkant en een platte achterkant. In de zijgeve; (noordwest) is één vensteras met gelijkvormig venster aan de voorgevel. De witgeschilderde achtergevel heeft een onregelmatig aanzien met verschillende vensters en uitbouwen. De deels bepleisterde en witgeschilderde vleugel van handgevormde baksteen is gedekt onder met rode Oud-Hollandse pannen gedekte zadeldaken met wolfseinde; dakkapellen met driezijdig fronton. In de bouwmassa aan de voorzijde is een toren opgenomen met een met leien in maasdekking voorziene, achtkantige spits. De gevel aan de voorpleinzijde wordt geleed door zesruits schuifvensters en inrijdeuren. De regelmatig ingedeelde achtergevel aan de grachtzijde heeft rechts een driezijdige uitbouw (erker) met achtruits vensters en deuren met rondom een houten trans (omgang). Deels onderkelderd.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Eyckenlust) is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege het 19de-eeuwse hoofdgebouw in eclectische stijl en de 17de-eeuwse vleugel als onderdeel van het oorspronkelijke kasteelgehucht;
- vanwege de kenmerkende ligging binnen de tuin- en parkaanleg;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex.
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), POORTGEBOUW (3), TUINMANSWONING (4), SCHUUR (5), KASTEELHOEVE (6) en BOERDERIJ (7).
Ten noorden van de bebouwde kom van Beek ligt aan de Zuid-Willemsvaart en de rivier de Aa de historische buitenplaats Eyckenlust, onderdeel van de heerlijkheid Beek en Donk die in 1392 werd uitgegeven (tot 1798). Over de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van het huis Eyckenlust is vrij weinig bekend. In 1646 kwam de heerlijkheid met kasteel in bezit van de familie Van Leefdael, die het huis in 1658 herbouwde na verwoesting door de Spanjaarden in 1598. In 1745 kwam Eyckenlust in het bezit van de familie De Jong, heren van Beek en Donk, in wiens bezit het goed thans nog is. Volgens het schrijven van Van der Aa in 1830 werd het huis in 1812 aanmerkelijk verbouwd. Over de tuinaanleg vermeldt deze 'van rondom met fraaye lusthoven en schoone plantsoenen omgeven (....) verzien van de schoonste wandeldreeven der geheele Meierij, voerende de naam Eyckenlust wegens het menigvuldig eikenhout dat men er voorheen aantrefte'. De eikenlanen bepalen nog steeds de karakteristiek van de buitenplaats. In 1826 werd de Zuid-Willemsvaart aangelegd en in 1843 werden de parallelwegen bestraat, de rivier de Aa (zuid-oost) werd in 1941 genormaliseerd. Rond 1870 werd het huis verbouwd tot zijn huidige aanzien (pleister, vensteromlijstingen), ook de tuinmanswoning dateert uit deze periode. Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt aan de zuidwestzijde bepaald door het afwateringskanaal dat de Aa met de Zuid-Willemsvaart verbindt en aan de oostzijde door de rivier de Aa, de Hanoverse Dreef sluit de buitenplaats aan de noordzijde af, de Gemertseweg aan de zuidzijde.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS EYCKENLUST is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de oorsprong als middeleeuws kasteelcomplex, waaraan het kasteeleiland en het poortgebouw herinneren;
- vanwege de bewoningsgeschiedenis waarbij het goed vanaf 1745 tot op heden in bezit is van één familie;
- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kasteellaan | 2 | – | 5741 PJ | Beek en Donk | – | – | Ja |
Kasteellaan | 3 | – | 5741 PJ | Beek en Donk | – | – | – |
Kasteellaan | 4 | – | 5741 PJ | Beek en Donk | – | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | F | 2042 | – | Beek en Donk |
– | F | 3186 | – | Beek en Donk |
– | F | 3187 | – | Beek en Donk |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1812 | 1812 | vleugel vermoedelijk uit 1658 | vervaardiging |