Omschrijving onderdeel 1: HOOFDHUIS

Inleiding

Het hoofdhuis is gebouwd in 1873 in eclectische stijl. De bouw vond plaats 23 jaar nadat het middeleeuwse kasteel was afgebroken. Het ligt in de uiterste zuidwesthoek van de aanleg en is in zijn architectuur georiënteerd op de Leidsche Rijn en de Rijksstraatweg.

Beschrijving

GEVELS

Vrijstaand pand op rechthoekige plattegrond, onderkelderd en met twee (hoge) bouwlagen en verhoogd middenrisaliet. Plat dak. De gevels zijn geheel gepleisterd. De voorgevel (oostgevel) heeft een middenrisaliet van twee traveeën en is verhoogd met een mezzaninoverdieping. Aan weerszijden van de middenrisaliet bouwdelen van één travee breed. Het linkerdeel, aan de Leidsche Rijn, heeft een over beide bouwlagen afgeronde hoektravee met eveneens rondlopend balkon. De gevel evenwijdig aan de Leidsche Rijn (zuidgevel) is drie traveeën breed, met een licht risalerende middentravee met blindnissen met ingekraste ruitmotieven. De noordgevel is eveneens drie traveeën breed met een licht risalerende middentravee waarin de uitgebouwde toegang is gesitueerd, daarboven een balkon. De westgevel heeft evenals de oostgevel een middenrisaliet met een extra verdieping. De gevels hebben een natuurstenen plint. Het risalerende deel van de voorgevel, evenals de hoeken, zijn beklemtoond met pilasters. Deze pilasters zijn op de begane grond uitgevoerd met schijnblokken en op de verdieping met een verdiept profiel. De bouwlagen worden gescheiden door een geprofileerde lijst en de gehele gevel wordt beëindigd met een fries met verdiepte vlakken, consoles ter beklemtoning van de pilasters en een geprofileerde kroonlijst. De voorgevel heeft boven de kroonlijst nog een extra lijst, boven de middenrisaliet en de afgeronde hoektravee uitgevoerd in de vorm van balusters tussen hoekblokken en boven de beide andere bouwdelen uitgevoerd als een gepleisterd fries met opgelegde vlakken. De T-vensters hebben gepleisterde, geprofileerde, rechthoekige lijsten en hardstenen lekdorpels. De lijsten van de vensters in de middenrisaliet van de voorgevel, in de afgeronde hoektravee en van de ingang hebben een segmentboogvormige beëindiging. Binnen de lijst van elke venster is een segmentboogvormige decoratie aangebracht.

INTERIEUR

De kelder loopt grotendeels onder het gehele pand en heeft troggewelfjes. De plattegrond is ingedeeld met de vertrekken gelegen rond een monumentaal trappenhuis met een bordestrap. Op de begane grond is een toegangsportaal verbonden met een vierkante, monumentale hal waaromheen de vertrekken en de trap zijn gelegen. De hal is aangekleed met pilasters (met gestileerde Corinthische kapitelen) die een rondlopende kroonlijst dragen. De aankleding bestaat ondermeer uit een houten lambrisering en een marmeren vloer. De vertrekken rondom de hal hebben ondermeer stucplafonds met geprofileerde lijsten en ornamenten, geleding van de wand door pilasters (de ronde hoektravee), geprofileerde kozijnen van zowel de vensters als de deuren, vensterluiken, tussendeuren met opgelegde motieven en een ingebouwde kast met rijk versierde houten deuren. Een opmerkelijk detail is de schouw onder het raam in de ronde hoek die verwantschap aan de zogeheten Utrechtse schouw vertoont. Aan de noordzijde liggen vertrekken die ingericht zijn geweest als keuken en bijkeuken. Elementen als de schouw en kasten zijn nog aanwezig. De verdieping heeft eveneens een royale overloop met pilasters, kroonlijsten en andere geprofileerde lijsten langs het plafond, stucdecoraties en consoles. Aan de oostzijde ligt de langgerekte woonkamer met de afgeronde hoek met ronde, openslaande balkondeuren. De schouw zit op de oorspronkelijke plek, maar is in aankleding gewijzigd. De plafonds zijn gedeeltelijk nog geornamenteerd met stucelementen. Plafonds met stucornamenten bevinden zich op diverse plaatsen, ondermeer in het trappenhuis. Het trappenhuis heeft op de eerste verdieping een groot glas-in-loodraam uit 1939 met wapenschilden en afbeeldingen van de ruïne. De bovenste bouwlaag (ter plaatse van de middenrisaliet) is ondermeer als droogzolder in gebruik geweest, getuige de aanwezigheid van de droogstokken.

Waardering

Het HOOFDHUIS is van algemeen belang vanwege:

- de architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een in eclectische stijl opgetrokken buitenhuis;

- de vrij grote mate van gaafheid zowel van het exterieur als het interieur (indeling en afwerking);

- de beeldbepalende ligging ten opzicht van de Leidsche Rijn/Rijksstraatweg;

- de samenhang met de overige onderdelen.